Het is jaren geleden dat ik gediagnosticeerd werd met een depressie. En ook al staat dat inmiddels gelukkig ver van me af, ik ben lang niet altijd gelukkig. Ik voel me soms gewoon ruk. Zonder dat ik helemaal begrijp waarom. Ik lees van alles over de menselijke psyche en toch voel ik me soms somber. Voel ik het niet aankomen, kan ik het niet opvangen. Mediteren, wandelen, praten, lezen, afleiden: het is niet altijd voldoende. Je kan nog zoveel prikkels tegen een gevoel aangooien, het werkt niet altijd. En zeker wanneer je eigenlijk ‘gewend’ bent geraakt aan die sombere staat van zijn, wat kan je dan doen?
Sinds wij als Proud2Bme op TikTok zitten, zie ik mijn schermtijd per week omhoog schieten. Wat is het makkelijk om je in die app te verliezen, zeg! Onlangs kwam ik daar een filmpje tegen, gemaakt op het nummer Turf van Simone Valentina, waarin een depressieve toestand werd bezongen zonder dat concreet te benoemen. Het gaat over het gevoel niet goed genoeg te zijn, niet gelukkig genoeg te zijn, zonder dat daar een aanwijsbare of directe ‘reden’ voor is. Dat nummer raakte me en liet me nadenken over de periodes waarin ik daarmee worstel(de).
Maskeren
Het lastige vind ik dat ik zelf soms amper amper begrijp waarom ik me somber voel. Ik wil graag een verklaring. Een reden kunnen geven aan anderen, maar vooral aan mezelf. Het is ook niet zo dat ik, naast dat ik niet blij kan zijn, al voel ik me met vlagen heel rot. Wel kost het me dan vaak moeite om leuke dingen te doen, om bij anderen te zijn. Maar ik probeer dat op die momenten juist op te zoeken, omdat ik mezelf ook niet wil isoleren. Maar soms is het voelen van iets anders dan die leegte juist ook niet helpend om er doorheen te raken. Want: het voelt niet juist, niet kloppend. Alsof ik dan mijn depressieve gevoelens verzin, terwijl ergens ook dat stemmetje mij vertelt dat ik het ook helemaal niet waard ben om me goed of fijn te voelen. Hoe dan ook is er eigenlijk niets goed op zo’n moment. Want me somber voelen wil ik ook niet.
Tijdens mijn depressie leerde ik dat het makkelijker bleek om te doen alsof het goed ging. Dan kreeg ik geen vragen, hoefde ik niets uit te leggen. Want hoe leg je iets uit dat je zelf amper begrijpt? Daarnaast kon ik ook moeilijk omgaan met de goedbedoelde reacties van anderen. Gewoon wat vaker naar buiten, beginnen met yoga, gezonder eten… Juist door dat soort ‘oppervlakkige’ oplossingen aan te dragen, voelde ik me niet begrepen. Als het zo makkelijk op te lossen was, zat ik niet in deze situatie toch?
Oneerlijke vergelijking
Ook al is het vaak makkelijker en verleidelijker om die gevoelens voor je te houden, je belast er anderen niet mee door ze uit te spreken. Zo kwam ik erachter dat ik niet de enige was (en ben) die soms doet alsof het goed gaat. Door een hoofd kan je niet heen kijken. Veel mensen laten achterwege waar ze doorheen gaan, wat er allemaal in hun hoofd gebeurt. Hierbij moet ik ook denken aan een quote die ik ooit in een podcast heb gehoord. Het is niet helpend om jouw dieptepunten met andermans hoogtepunten te vergelijken. Als alleen jij jouw dalen kent en je alleen de pieken ziet van anderen, kom je sowieso slecht uit de bus. Hoe gemakkelijk dit ook gaat en hoe lastig ook af te leren; probeer jezelf niet te veel te vergelijken. Het gras kan bij anderen groener lijken, maar vaak is dit een eenzijdig of geënsceneerd beeld.
Moet het direct opgelost?
Ook een punt waar ik veel mee bezig ben, maar wat ik haast vergat te benoemen: mag je ook iets ervaren, zonder dat het er direct niet meer mag zijn?
Wanneer ik niet goed in mijn vel zit, verkeer in een soort sluimer-somberheid, merk ik dat ik sneller geïrriteerd raak, overprikkeld ben. Een eigenschap van mezelf die ik liever kwijt dan rijk ben. Maar, dit ben ik ook. Hoe graag ik ook anders wil zijn, dat is nu niet zo. Het geeft mij veel meer rust om me te ‘verzoenen’ met de delen van mezelf die ik minder leuk of fijn vind, de gevoelens die ik liever niet ervaar, dan dat ik me ertegen verzet.
Dat maakt het niet altijd makkelijker om die ‘negatieve’ emoties te voelen en eraan toe te geven, me eraan over te geven, maar ik heb ook ervaren dat gevoelens heel nuttig kunnen zijn. Ook de ‘negatieve’ emoties. Boosheid en jaloezie bijvoorbeeld: het is niet leuk of productief om je zo te voelen, maar het zijn veelzeggende emoties en ze kunnen ook zeker helpend zijn. Om de situatie, en daarmee jezelf, wat beter te begrijpen en te leren kennen.
Wat als het te zwaar wordt?
Dat gezegd hebbende moet die sombere staat van zijn geen nieuw dieptepunt worden. Ja, misschien hoef je het niet direct op te lossen, maar er mag wel aandacht voor zijn. Zeker als het niet voorbij lijkt te gaan.
Afleiden, het uitzitten, voor jezelf zorgen, wat nou als dat allemaal niet meer lukt? Als die sluimersomberheid niet meer sluimert, of niet meer stopt met sluimeren? Wat ik je vooral wil meegeven is: wat je ook voelt, je mag dit serieus nemen. Ook op de dagen dat het beter gaat. Het is denk ik makkelijk om te denken dat het allemaal wel meevalt wanneer je een dag hebt die beter voelt, of een reeks dagen waarop je je minder somber voelt en dingen weer wat makkelijker gaan. Zie je wel, niets aan de hand. Nu is het weer normaal. Ja, misschien is dat zo, maar misschien is dat niet zo, en ook daar mag je naar luisteren. Ook op die dagen mag je voor jezelf zorgen en jezelf serieus nemen. Mag je hulp vragen. Het is niet jouw taak om te oordelen, het is jouw taak om voor jezelf te zorgen, aan te leren voelen wat je nodig hebt. Je hoeft geen lach te forceren als dat niet is hoe je je voelt. Je hoeft je niet groot te houden. Je hoeft het niet eerst zelf te begrijpen voordat je het aan anderen mag proberen uit te leggen. Je hoeft het niet te weten. Soms is voelen genoeg.
Geef een reactie