In therapie bij De Enk in Amersfoort

Hoewel het al bijna 6 jaar geleden is dat ik begon aan mijn avontuur bij de Enk in Amersfoort, denk ik er nog geregeld aan, omdat het zo een invloed heeft gehad op wie ik nu ben. Inmiddels ben ik 26 jaar, afgestudeerd en gelukkig samenwonend met mijn vriend.  Ik wil mijn ervaring delen die ik bij de Enk had, omdat ik hoop dat iemand er wat aan heeft en omdat ik een ervaring had met een instantie die zich niet richt op alleen eetstoornissen wat voor sommige mensen misschien ook nodig is. Voor mij was het in ieder geval nodig; hulp niet gericht op eetstoornissen, omdat mijn eetstoornis niet mijn hoofdprobleem was.

De Enk in Amersfoort

Ik was 21 jaar toen ik me had aangemeld bij GGZ Centraal (toen nog Symfora groep) in Hilversum voor mijn eetstoornis. Ze gaven me het advies om naar een dagbehandeling te gaan die niet gericht is op eetstoornissen, omdat ze bang waren dat ik meer ging automutileren of iets anders zou vinden om mijn gevoelens mee weg te maken. Nou goed, zo gezegd zo gedaan. Ik had me aangemeld bij de Enk in Amersfoort en bij een behandeling in Zaandam. Na het eerste intake gesprek van beide was ik er al snel over uit dat ik naar de Enk wilde.

Intake
De intake bestond uit een paar delen: afspraak met de hoofdbehandelaar, afspraak met een systeemtherapeut en ouders erbij, afspraak met een sociotherapeut met twee cliënten. 

Op 17 september had ik het eerste gesprek, waar ik mijn levensverhaal voor moest schrijven, met de hoofdbehandelaar van de Enk, Theo Ingenhoven (Proud2Bme heeft hem ook geïnterviewd).
Ik was doodsbang toen ik daar aankwam, ik weet nog als de dag van gister hoe dat was. We bespraken mijn problemen een beetje en wat er allemaal ‘gebeurde’ op de Enk. Verder ook evt. diagnoses.

Na dat gesprek volgde een gesprek met de systeemtherapeut en mijn vader (mijn moeder kon helaas niet mee). Hier werden weer mijn problemen besproken en de impact die ze hadden, maar ook gewoon hoe het gezinssituatie was en wat mijn ouders hoopten dat ik zou bereiken met deze behandeling werden besproken.

Al snel volgde de afspraak met de twee cliënten en de sociotherapeut. De twee cliënten lieten me het pand zien (mooi huis in een villa wijk!) en vertelden voor welke problemen hun op de Enk zaten. Daarna kwam de sociotherapeut, hij vroeg of ze ergens rekening mee moesten houden en over mijn financiële zaken (evt. schulden) etc. Hier kwam mijn automutilatie aan bod. Ook werden de regels en de verschillende therapieën uitgelegd.

Tussen deze afspraken door ging ik ook naar de Zwaluw (een locatie voor klinische behandeling) om testen te doen (psychologische tests etc). Na de rit van afspraken kwam het advies gesprek met weer de hoofdbehandelaar. Hij vond dat ik goed bij het programma van de Enk paste. We maakten wat afspraken met elkaar en toen begon het: 22 oktober 2007 zou ik beginnen aan misschien wel de zwaarste strijd van mijn leven (de behandeling duurt een jaar).

De afspraken die we hadden gemaakt waren:

• Het melden als mijn eetbuien weer terug kwamen
• Na de eerste evaluatie kijken of ik in de eetgroep (indicatie groep) zou komen
• Een non-contract voor het automutileren maken

‘Wees maar lekker jezelf, dan gaat het vanzelf mis’, die uitspraak kan ik me nog goed herinneren. Later snapte ik de uitspraak van de hoofdbehandelaar pas echt. Als je jezelf bent, of in ieder geval wat jij denkt dat ‘jezelf zijn’ is, dan zie je waar je in je leven bent vastgelopen en kan je dat ook veranderen. Niet voor niets zeggen ze dat het eerst slechter moet gaan voordat het beter kan gaan.

Groepen
Op de Enk zijn er vier soorten groepen: de grote groep, de basisgroep, de therapiegroep en de indicatie groepen.

Grote groep
Hiermee start en eindigt de dag (behalve op vrijdag, dan ben je vrij). Hierin worden nieuwe cliënten voorgesteld, nieuwe cliënten lezen hun levensverhaal voor, zodat iedereen (globaal) weet waarvoor diegene er zit. Ziekmeldingen worden besproken, algemene zaken worden benoemd, er wordt gemeld als iemand zijn of haar non-contract heeft verbroken, er wordt gemeld als cliënten met elkaar hebben afgesproken (vriendschappelijk, liefdes relaties zijn niet toegestaan omdat het de therapie in de weg kan zitten), evaluaties worden voorgelezen en noem maar op.

Ik heb dit als eng ervaren in het begin. Iedereen is namelijk minstens 1 keer voorzitter van de groep en moet de tijd en onderwerpen in de gaten houden. Dit was voor mij, het stille meisje, echt lastig. Ook evaluaties voorlezen etc. vond ik eng. Tegen het einde veranderde dit en vond ik het minder eng gelukkig. Maar goed, de grote groep is wel noodzakelijk als je met al die mensen de hele dag samen in een huis zit. Ik dacht dat dit ongeveer 20 minuten duurt.

Eens in de zoveel tijd is er psycho-educatie in de grote groep, hier worden allemaal onderwerpen besproken zoals ‘uitkering aanvragen’ of ‘homoseksualiteit’ etc.

Basisgroep
Na een korte pauze wordt iedereen, na de grote groep waar de dag mee start, opgesplitst in drie groepen; de basisgroepen. Hier bespreek je praktische zaken zoals hoe je weekend was (maandagochtend) en wat je het weekend gaat doen (donderdagmiddag). Voordat je dit doet, zeg je de punten van je behandelcontract hardop. Verder oefen je met sociale vaardigheden en koppel je terug wat je hebt gedaan in therapie.

Dit is ook de plek waar je weekdoelen maakt en evaluaties voorleest in de groep, waarna je feedback van de mede cliënten krijgt (oh, en van de staf… Soms zijn deze erg cryptisch). Naar aanleiding van je evaluatie maak je werkpunten tot de volgende evaluatie. In totaal zijn er zes evaluatie momenten.

In de basisgroep verdeel je ook de corvee taken. Tip daarvoor: NIET uitstellen! Daar komt je groep uiteindelijk wel achter. Ik durfde bijvoorbeeld niet de boodschappen te doen en vermeed dit heel goed. Onopgemerkt kwam ik ermee weg tot een bepaald moment…

Je wisselt om de zoveel tijd af van sociotherapeut. Dit is wel even wennen, maar ik vond het ook wel nuttig. Ik weet nog dat ik het raar vond dat mijn eerste sociotherapeut bijvoorbeeld heel afzijdig was en mijn tweede juist weer meer betrokken was.

Therapiegroep
Na weer een korte pauze heb je een therapie met een andere groep. De therapiegroep bestaat dus uit ongeveer acht/negen cliënten uit de drie verschillende basisgroepen, waarvan twee uit dezelfde basisgroep als waar jij zit. Hier ga je dieper op dingen in en volg je therapieën, die in het onderstaand stuk zijn uitgelegd. Het is wel zo dat de samenstelling gedurende het jaar verandert, omdat clienten komen en gaan. Dit heb ik als moeilijk ervaren, vooral toen bijna iedereen weg was die mij vanaf het begin hadden meegemaakt. Toch is dit ook goed om te ervaren. Dat ik het moeilijk vond was kenmerkend voor mijn verlatingsangst.

Indicatie groepen
Dit zijn ‘speciale’ groepen die extra zijn. Er is een mannen- en vrouwengroep waar je in ieder geval in terecht komt, maar er is ook een eetgroep en een groep voor diegene die zijn misbruikt in hun leven. Veel over deze groepen kan ik niet vertellen, omdat ik alleen in de vrouwengroep heb gezeten. Hier bespraken we dingen zoals moeder-dochter relaties, seksualiteit etc.

Therapieën
Er zijn vier vaktherapieën (drama, creatief, muziek, PMT), psychotherapie en systeem gesprekken.

Vaktherapieën
Hier kan je dus dieper op je problemen ingaan. In het begin zal het over het algemeen wel over de ‘symptomen’ gaan zoals bij mij, mijn eetstoornis en automutilatie, maar er wordt wel verwacht dat je op den duur dieper op dingen in kunt gaan. Je bent er immers om te veranderen en daarvoor moet je bepaalde dingen verwerken en ontdekken. Ik vond dit heel lastig om te doen, ik draaide er maanden omheen tot irritatie van de therapiegroep aan toe. Daarna zag ik het zelf ook in: ik zat er helemaal doorheen. Vanaf dat punt pakte ik dingen stapje voor stapje aan. Zo leerde ik bij PMT angsten te overwinnen en er gewoon maar doorheen te prikken en mijn lichaam te gebruiken en zien als iets goeds, bij drama therapie leerde ik inzien hoe ik reageerde op bepaalde situaties (zoals met mijn verlatingsangst), bij creatieve therapie leerde ik wat voor gevoelens ik allemaal kon hebben en ging ik een voor een bekijken hoe ze in elkaar zaten en bij muziek therapie leerde ik mijn stem te gebruiken.

Psychotherapie
Dit vond ik de meest enge therapie. Het was confronterend en moeilijk om in te brengen. Je moet er wel je ruimte innemen, dit kan in het begin wel met hulp, maar er wordt wel verwacht dat je dit doet of in ieder geval probeert. Ik vond dit heel moeilijk, omdat ik niet voor mezelf durfde op te komen en omdat ik bang was. Ik heb echt veel aan deze therapie gehad, dit komt ook omdat ik een psychotherapeut had die dwars door de muur heen ging en heel goed verbanden kon leggen. Ik weet nog dat hij een keer zei: ‘Je gevoelens lijken wel ondraagbaar voor je’ en ‘Je zegt dat je je ‘rot’ voelt, maar wat is dat ‘rot’ gevoel dan?’ naar aanleiding hiervan ging ik met mijn gevoelens aan de slag bij creatieve therapie.

Systeemtherapie
Dit is therapie met je ouders en/of partner. Ik heb hier kunnen zeggen wat het verleden met me heeft gedaan en heb uiteindelijk een betere band met mijn ouders gekregen. We luisterden niet meer naar elkaar en praatten ook niet meer met elkaar. Door deze therapie zijn we dit wel weer gaan doen.

Non-contracten
Hier komt het gene wat in eerste instantie het meest enge lijkt en het meest ‘afschrikkende’ lijkt: het non-contract. Om eerlijk te zijn is het niet zo naar en afschrikkend als het lijkt. Ik zag er enorm tegenop om te moeten stoppen met automutileren en ik was ervan overtuigd dat ik het niet zou kunnen. Het tegendeel werd bewezen, omdat ik wilde veranderen en ik wilde ervoor gaan (en ja, ook voor een deel omdat ik bang was voor de consequenties).

Het non-contract wordt opgesteld als je bijvoorbeeld problemen hebt met alcohol, suïcidaliteit, automutilatie, eten en noem maar op. Hierin maak je eigenlijk een plan voor als het mis dreigt te gaan. Dan kan je dit contract erbij pakken en hopelijk gaat het dan niet mis. Ik zal eerlijk toegeven dat ik nooit mijn non-contract nodig had, alleen het feit dat ik moest stoppen was al genoeg. Je moet stoppen met het gedrag waarin je je gevoelens wegmaakt, omdat het anders de therapie en je proces in de weg zal staan: om écht te veranderen moet je die dingen stoppen.

Het behandelcontract
In het behandelcontract staan eigenlijk de hoofdpunten van je behandeling in met als afsluiting een ‘krachtzin’ dit is een positieve en afsluitende zin. Dit contract kan in verloop van tijd bijgewerkt worden. Dit stel je op met behulp van je basisgroep. Hier heb ik wel veel houvast in gevonden. Mijn contract zal ik hier niet plaatsen, maar de onderwerpen waren bijv. omgaan met irritaties en grenzen aangeven, mening uiten, mijn lichaamsbeeld, mijn gevoelens uiten en niet mezelf terugtrekken, positief denken over dingen en niet teveel eisen stellen aan mezelf. Eigenlijk stond mijn behandeling in teken van ‘contact maken en in contact blijven’.

Mijn krachtzin was eerst: ‘A journey of a thousand miles begins with a single step’, en toen mijn contract werd aangepast was de krachtzin: ‘The world is mine and the future I will design’.

Balans
Tijdens de ‘balans’ heb je een proefweek waarin je geen contact met de Enk hebt (niet met de therapeuten als cliënten). Dit is eigenlijk een week om te kijken waar je nog tegenaan loopt en wat goed gaat. Hierna heb je een ‘balansevaluatie’ met twee therapeuten (de hoofdbehandelaar en dramatherapeut bij mij) en iemand uit je basisgroep zit er ook bij om notities te maken. Mijn balans was over het algemeen vrij positief, ze zagen dat ik langzaam maar zeker vooruit ging en dingen écht ging aanpakken. Mijn proefweek was echter moeilijk, maar hier wil ik niet verder op ingaan.

Tot slot
Dit was mijn ervaring met de vierdaagse behandeling van de Enk. Het heeft me enorm geholpen en ik zou niet staan waar ik nu met mijn leven sta als ik er niet naartoe was geweest. Het was voor mij juist heel goed om niet alleen gericht op mijn eetstoornis hulp te krijgen. Ik was er ontzettend bang voor, vooral voor het stoppen met automutileren, maar nu kan ik het iedereen aanraden!

Je wordt er vrij gelaten omdat je zelf de verantwoordelijkheid moet nemen, dat leer je daar. Je leert er niet eeuwig in die slachtofferrol te schuilen (ja, ook ik had hier enorm last van). En omdat je de hele dag met iedereen samen bent kom je erachter hoe jouw gedrag is in een groep. Dit was voor mij heel nuttig, omdat, zoals ik al eerder zei, ik me terug kon trekken als ik me verdrietig of boos voelde. Door met cliënten samen te zijn, heb ik geleerd dit niet meteen te doen, maar om contact te zoeken als het even niet zo lekker gaat. Ook het eten deden we samen, wat in het begin voor mij heel moeilijk was, maar geleidelijk ging het beter, ook omdat er mensen zaten die geen last van eetstoornissen/problemen hadden. Dit gaf mij juist een voorbeeld van hoe het ook kan zijn.

Het is een jaar keihard aan de slag en met jezelf geconfronteerd worden, maar het is het dubbel en dwars waard! Uiteindelijk ben alleen jij degene die wat van jouw eigen leven kan maken en niemand anders. En zeg nou eens eerlijk: wat is nou een jaartje uit de rest van je hele leven?

♥

Hopelijk heb ik hiermee genoeg geïnformeerd, zo niet, dan sta ik open voor vragen en reacties!

Freya