Intrusies: wat als ik van het dak spring?

Samen met mijn vriend sta ik op het balkon van zijn studio; negen hoog. Ik kan het niet helpen dat de gedachte in me opkomt: wat als ik van het balkon naar beneden spring? Ik kan het niet van me afzetten, word helemaal zenuwachtig van mezelf en ga weer naar binnen. Ik wil helemaal niet van het balkon springen, dus waarom denk ik er dan zo sterk aan? Op de snelweg in de auto heb ik dit soort gedachten ook. Wat als ik nu het stuur ineens omgooi, terwijl ik 120 km/h rijd? Zo heb ik ook een keer de auto langs de kant gezet. “Ik durf niet meer, rij jij maar.” Ik herken het in andere situaties ook. Soms zo gek, dat ik me ervoor schaam. Wat als ik mijn kleding ineens uittrek tijdens dit videogesprek? Wat als ik de vrouw achter de kassa ineens ga zoenen? Wat als ik mijn vriendin heel hard in haar gezicht sla? Wat als ik dit kleine hondje een enorme trap verkoop? Getver! Ik wil dit helemaal niet! Waarom dringen deze gedachten zich dan zo aan me op?

Wat is een intrusie?

Herken je jezelf in dit verhaal, in deze gedachtes? Nee, je bent niet gek geworden en ik gelukkig ook niet. Dit is wat we intrusies noemen en wel negentig procent van alle mensen heeft hier wel eens last van. Toch begrijp ik – en ervaar ik ook – dat deze gedachten je best van slag kunnen maken. Ik kan echt helemaal eng worden van mezelf of het gevoel hebben dat ik een slecht, raar of vies mens ben. Want wie wil er nou een klein hondje kwaad doen? Een wildvreemde zomaar zoenen? En ik ga toch zeker niet echt van het dak af springen? Zo’n gedachte kan je echt even van je stuk brengen. Daarnaast vind ik het ook ontzettend gênant dat ik blijkbaar de gedachte heb mijn kleding uit te trekken tijdens een videogesprek? Wat!? Dat wil ik helemaal niet! 


Bron

Dat ik, of jij, het niet echt wil, daar is niets aan gelogen. Intrusies zijn nooit gedachten die je echt zou willen uitvoeren. Het zijn gedachten die zich opdringen en die door de schaamte en angst die ze oproepen, juist laten zien wat je echt níet zou willen. Het is niet precies bekend waar intrusies nou vandaan komen, maar op Psychosenet kan je lezen dat wetenschappers denken dat dit een waarschuwingsmechanisme is van je hersenen, om je te behoeden voor dit soort acties. Je hersenen kunnen echter niet het woordje ‘niet’ denken op een neutrale en kalme manier, waardoor je deze gedachte krijgt en jouw gevoel je moet vertellen dat je dat niet wil. Maar dat gevoel, dat is best een naar gevoel.

Zijn intrusies gevaarlijk?

Ik kan er best wel eens bang van worden of me enorm schamen. Wat als ik het tóch doe? Is het niet echt slecht van me om zo te denken? Dit is toch súpergestoord? Nee, intrusies zijn niet slecht of gevaarlijk en ook niet gestoord. Het is in die zin juist heel functioneel en goed dat je schaamte, schuld of walging voelt bij die gedachten die zich zo aan je kunnen opdringen. Dat weerhoudt je ervan om het ook daadwerkelijk te doen en dat is wat je brein je met die intrusies probeert te vertellen.  

Intrusies kunnen vaker dan eens terugkomen, dat is niet zorgwekkend. Maar wanneer een intrusie regelmatig terugkomt en de angsten en gedachten rondom deze intrusies groter en groter worden, kan het je wel in de weg gaan zitten. Zo heb ik dus de auto aan de kant gezet en ben ik weggelopen van het balkon. Het is in beide gevallen bij één keer gebleven, maar als je steeds meer gaat vermijden, veel last hebt van angsten of als de intrusies echt een obsessie worden, kan het je dagelijks leven wel op een heel vervelende manier beïnvloeden en dan is het goed om aan de bel te trekken. 

De lijn tussen wanneer iets gezond is en wanneer het ongezond is, voel je zelf denk ik het beste aan. Ik kan echt helemaal eng van mezelf worden als ik op een dak of een balkon sta. Maar als dat moment voorbij is, denk ik er eigenlijk helemaal niet meer over na. Het is ook niet zo dat ik daken of balkons ga ontlopen. Het overvalt me eigenlijk elke keer als de intrusies er plotseling zijn. Dus in het dagelijks leven heb ik er dan verder geen last van. Als je merkt dat je bepaalde plekken of situaties gaat vermijden, is dat wel een indicatie dat het je dagelijks leven beïnvloedt. 

Hoe ga je om met intrusieve gedachten?

  • Je hoeft het niet te onderdrukken
    Mijn eerste reactie bij een intrusie? Nee, stop, ik mag dit niet denken. Denk er niet aan! Het stomme is dat je daardoor juist je aandacht erop focust. Denk maar eens niet aan een roze olifant bijvoorbeeld. Wedden dat je nu aan die roze olifant denkt? Juist als je het niet probeert te onderdrukken en het jezelf niet kwalijk neemt, kan je het ook weer gemakkelijker loslaten en verder gaan. 
  • Het heeft ook geen zin om het te vermijden
    Eigenlijk is het helemaal niet zo goed geweest dat ik die keer de auto langs de kant heb gezet en dat ik weg ben gelopen van het balkon. Ja, het gaf wel even rust, maar het bevestigde ook de angst dat ik het misschien wel zou doen, terwijl elke positieve ervaring juist weer bijdraagt aan het terugkeren van de rust: ‘zie je wel, ik ga niks geks doen.’
  • Kennis is macht
    Het helpt mij enorm om te weten dat het intrusies zijn en dat het niet betekent dat ik iets echt wil of ga doen. Daarmee kan ik het wat makkelijker van me af laten glijden en soms kan ik er zelfs een beetje om lachen. Wat dat betreft kan humor ook een goede tool zijn om de lading er een beetje af te halen! 
  • Zoek hulp als angstklachten je dagelijks leven beïnvloeden
    Intrusies op zich kunnen niet veel kwaad, echt heel veel mensen hebben wel eens dit soort gedachten en gaan na zo’n moment toch verder met hun leven en denken er daarna niet meer aan. Het kan gebeuren dat je intrusies een obsessie worden en dat je angstklachten ontwikkelt, maar het is niet zo dat de intrusies dan de eenduidige oorzaak daarvan zijn. Er speelt vaak wel meer. Als angstklachten jouw dagelijks leven beïnvloeden, bijvoorbeeld als je plekken of situaties vermijdt vanwege de angst, is het goed om hulp te zoeken en bij de huisarts aan de bel te trekken. 

Welke intrusies heb jij wel eens?


Kom bij Proud2Bme gratis en anoniem in contact met lotgenoten, ervaringsdeskundigen, psychologen en dietisten. Op ons forum kun je jouw verhaal delen en/of vragen stellen. Ook kan je dagelijks met ons chatten (de agenda vind je hier). Wij staan voor je klaar.

Irene

Geschreven door Irene

Reacties

17 reacties op “Intrusies: wat als ik van het dak spring?”

  1. Herkenbaar! Ik heb bijvoorbeeld wel eens in de auto gedacht: wat nou als ik de deur open doe.

  2. Ik heb heel veel intrusieve gedachten. En meestal krijg ik ze met humor wel weg en soms komen er dwanghandelingen bij om ze een soort van af te zweren. Maar eens in de zoveel tijd zetten bij mij deze gedachten zich wel om in acties. Dus in die zin vind ik ze gevaarlijk, omdat ik weet dat er soms een dunne lijn is tussen denken en doen. Misschien dat ze dan een andere naam krijgen dan intrusief. Ik weet eigenlijk niet of er een term is voor die overgang van gedachte naar actie.
    Ze gaan vaak over extreme zelfbeschadiging of het stuur op de snelweg zoals jij ook omschrijft. En ook de genante sociale intrusies zijn mij niet vreemd. Iemand aanraken, m’n shirt omhoog trekken of gaan gillen tijdens de herdenking op 4 mei. Je hoopt dat je het nooit gaat doen, maar ik kan het me op dat moment zo levendig voorstellen dat het eng is.
    Humor helpt bij mij dus goed en ook het delen van de gedachten om deze samen belachelijk te maken of te checken op waarheid. En als ik wel op het punt sta om iets uit te voeren zo snel mogelijk hulp vragen.

  3. ik heb weleens de gedachte gehad om een kind te duwen maar niet gedaan.

  4. Herkenbaar ik heb ook instrusies maar ik heb er geen last van en ik ben dat soort gedachtes al weer na 2 tellen vergeten.
    Het uit zich bij mij op een hele gezonde manier dus.
    Maar er stond dus in mijn verslag van de woning dat ik wel eens dingen kapot wil gooien, nou daar meende ik dus niks van en nam de begeleiding te letterlijk, haha!
    Dit heb ik toen dus ook gelijk uitgelegd en hebben ze gelijk uit mijn verslag verwijderd.

  5. Ik ben gediagnosticeerd met ocd (dwangstoornis) en heb veel last van intrusies. Ik heb lang gewacht met hulp zoeken. Ik was bang dat ik geen diagnose zou krijgen omdat het vooral in mijn hoofd zat. Vermijden deed ik namelijk niet en het beperkte ook mijn functioneren niet. Dat het lijdensdruk gaf en ik (mentale) dwanghandelingen uitvoerde, bleek echter gelukkig voldoende te zijn voor een diagnose en behandeling.
    Ik heb o.a. seksuele intrusies, die me erg hinderen. Seksualiteit is een onderwerp waar veel schaamte en taboe omheen hangt. Een ‘goed’ onderwerp dus voor je intrusieve gedachtes. Omdat ik op internet las dat er meer mensen zijn die dezelfde intrusies hebben, durfde ik het tegen mijn psycholoog te vertellen. Er is verder niemand die echt weet waar mijn intrusies over gaan, maar het is al zo’n opluchting om het er met haar over te kunnen hebben. Het wordt steeds makkelijker om erover te praten, want ik zit er niet meer alleen mee.

  6. Wat een goeie blog!
    Ik heb helaas ook veel last van intrusies (wist niet eens dat het zo heette).
    De meest voorkomende hebben te maken met claustrofobie en een rode alarmknop is voor mij een gevaarlijk ding. Kan me dan maar moeilijk bedwingen, ook wanneer er nog weinig reden toe is.
    Ik wilde bijvoorbeeld graag eens met de familie in Aviodrome in de F16 simulator zitten, maar toen ik zag dat we echt met heel veel mensen erin gingen, de deur zich sloot, het donker werd en het warm werd, werd het me teveel. Mijn hart begon te bonzen. Laat het snel beginnen, dan leidt het me af … maar het duurde te lang en ik kon mijn hartslag niet meer omlaag krijgen. Zoeken naar de knop in het plafond, om me heen gemaaid en de knop gevonden. Personeel geïrriteerd, maar ik kon er niets aan doen. Móest eruit.
    Maar ook in liften kan het me overvallen als het warm wordt, dus zelfs als ik naar de zevende moet, ga ik met de trap en mijn man neemt de koffers en gaat met de lift.
    En in het vliegtuig… als we niet snel gaan taxien (dan ben ik het wel kwijt), dan begint er paniek op te borrelen en wil ik hoe-dan-ook eruit, desnoods met geweld. Helemaal toen we een keer niet opstegen omdat er een probleem was waardoor de airco het niet deed. In plaats van met geweld eruit, heb ik heel hard gehuild. Ook niet leuk.

  7. best apart eigenlijk dat je van die rare gedachtes krijgt!

  8. Ik kan heel bang zijn dat ik mijn baby van het balkon gooi. Maar ik kan soms ook ineens denken "Wat als iemand mij nu een duw geeft en ik op het spoor terecht kom terwijl er een trein aan komt?". Dan gaat het niet over een handeling van mezelf, maar van anderen. Hoort dat hier ook bij?

  9. Ik had vroeger heel veel intrusies, eigenlijk bijna de hele dag.

    Ik fietste naar school en ik kwam vaak langs paaltjes en dacht dan vaak:

    "Wat nou als ik nu terwijl ik fiets mijn been ineens uitsteek net vóór het paaltje?"

    En op school:
    "Wat nou als ik van mijn stoel opsta en de docent een duw geef?"

    Op het station: "Wat nou als ik voor de trein spring?"

    "Wat nou als ik nu heel erg ga schreeuwen als er thuis weer ruzie is?"

    "Wat nou als ik mijn voeten van de pedalen afhaal op de fiets als ik heel hard fiets?"

    "Wat nou als ik de deur uitloop en alleen maar rechtdoor loop zonder te stoppen, wat ik ook tegenkom en nooit meer terugkeer?"

    "Wat nou als ik het stuur omgooi in de auto?"

    "Wat nou als ik op de hand van die baby ga staan?"

    Ik had deze gedachten vaker toen ik in een periode van machteloosheid zat, stress had, somber was, een ander leven wilde, maar niet wist hoe dan. Ze gaven me een angstig gevoel, want ik wilde ze niet.

    Sinds ik me beter voel, heb ik ze nog weinig op deze manier die met angst gepaard gaan. Ik heb nu meer gedachten die positief zijn: "Wat nou als ik deze onbekende meneer een fijne dag wens?"

    Maar ook grotere dingen: "Wat nou als ik me aanmeld voor een cursus filosofie?"

    "Wat nou als ik mijn baan opzeg?"

    En soms doe ik de laatste dingen dan ook. Soms direct, soms denk ik er ook wel even over na waar het vandaan komt en wat voor gevoel het oproept.

    Als ik weer negatieve intrusies heb, is dat voor mij een teken dat ik veel stress heb, me veel aanpas aan mijn omgeving, er te weinig aandacht is voor de dingen die ik leuk vind en is het voor mij zaak om te onderzoeken waar dat vandaan komt en het op te lossen. Als ik ze op dagelijkse basis heb, weet ik dat ik een situatie verkeer waarbij er veel angst komt kijken en de onvoorspelbaarheid in dagelijkse situaties groot is op een destructieve of gevaarlijke manier.

  10. Wat een verademing om dit te lezen, heel waardevol!

  11. Nooit gedacht dat het zo heette. Ik dacht altijd dat ik gek was. Heel herkenbaar allemaal… Bedankt voor deze waardevolle blog!

  12. ja wat een opluchting dit te mogen lezen. dank jullie wel !

  13. Dit artikel lucht me op, ik dacht dat ik echt heel raar was. Maar het werkt bij mij wel anders: ik kan zonder dat ik het wil iets lelijks denken (scheldwoord) over iemand van wie ik heel veel hou. Terwijl ik het totaal niet meen, integendeel! Daar schrik ik dan erg van.
    Is dat ook intrusie?

  14. Hi Irene! Bedankt voor het schrijven (L)

  15. Een top blog,nu weet ik dat ik niet alleen ben met die nare gedachten top

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *