Invloed van je cyclus op je stemming

Als vrouw maak je iedere maand een redelijke transformatie door van binnen. Er wordt van alles opgebouwd en afgebroken. De hormonen vliegen in de rondte en wisselen elkaar af. Niet zo gek dus dat je je af en toe niet zo gelukkig of energiek voelt! We onderschatten vaak wat het effect kan zijn op je stemming tijdens je cyclus. Daarom wil ik in deze blog graag uitleggen wat er precies iedere maand in je lichaam gebeurt, welke fasen je doormaakt en wat dit doet met je stemming.

Vroeger dacht ik dat ik de hele maand vruchtbaar was, behalve tijdens mijn menstruatie. Ik wist niet dat er vier fases waren die ik doormaakte tijdens mijn cyclus en ik wist sowieso niet dat je cyclus begint op de eerste dag van je menstruatie. Ik dacht juist dat dit het einde was. Onder andere omdat ik door de buikkrampen iedere maand een dag op bed lag en erg veel last had van andere PMS klachten.

Toch heb ik me verder nooit erg verdiept in mijn cyclus. Op school kregen we vluchtig een les over vruchtbaarheid. Ik kan me daar weinig van herinneren, zo weinig indruk heeft het gemaakt. Het ging samengevat over zaad en eicellen die bevrucht worden, zich innestelen en een kindje worden. We kregen te horen welke anticonceptiemethoden er waren, maar vooral met het oog op het voorkomen van tienerzwangerschappen en Soa’s. Zelf slikte ik vanaf mijn 14e de pil om de hevige PMS klachten te verminderen. Inmiddels ben ik hier al een aantal jaren mee gestopt, maar dat lees je in een eerdere blog over ontpillen.

Vooral in de week voor mijn menstruatie kon ik mij erg down voelen. Ik stond sowieso tijdens de jaren dat ik een eetstoornis had niet positief in het leven, maar de diepe dalen waar ik doorheen ging tijdens mijn cyclus heb ik daarin denk ik wel onderschat. Een beetje humeurig of kattig, dat was wat ik hoorde over vrouwen die ongesteld waren. Maar dat dit vlak voor hun menstruatie juist een rol speelde of dat dit bij sommige vrouwen voor somberheid kan zorgen, daar was ik niet van op de hoogte. Het lag vast aan mij.

Als ik eindelijk mijn eetlijst weer had opgepakt en het voornemen had gesteld om er echt voor te gaan, hield ik dit vaak maar enkele weken vol. Vlak voor mijn menstruatie stortte alle mooie plannen in. De structuur verdween, ik voelde me moe, had geen zin in sociaal gedoe, was prikkelbaar en zag herstellen helemaal niet meer zitten. Ik voelde me rot en wilde juist afvallen…

Ik zeg niet dat een eetstoornis veroorzaakt wordt door de diepe dalen die je door hormoonschommelingen kunt ervaren. Wel denk ik dat ik weinig van mijn cyclus en de invloed daarvan op mijn stemming begreep en daarom soms buitengewoon somber werd. Dat verergerde mijn eetstoornis. De sombere gevoelens en gedachtes die er al waren, werden in zo’n week verdubbeld. Toch vond ik op Google nooit iets over eetstoornissen, depressie en menstruatie, enkel dat je menstruatie weg kon blijven als je te veel gewicht verliest. Dat leek mij op een gegeven moment eerder fijn dan slecht voor mijn gezondheid…

Waarom je humeurig of zelfs somber kan zijn tijdens bepaalde perioden in je cyclus wist ik lange tijd niet. De laatste jaren heb ik mij verdiept in natuurlijke anti-conceptie en ontdekte ik ook dat je lichaam heel wat veranderingen doormaakt. We maken officieel gezien twee grote en vier sub-fases door. Hieronder leg ik je uit hoe dat precies werkt, waarom dat zo is, welke hormonen elkaar afwisselen en welke invloed dit mogelijk kan hebben op je stemming.

Bij geen enkele fase in je cyclus kun je met zekerheid zeggen welke invloed dit heeft op je stemming. Toch las ik op internet en in boeken hier en daar veel gelijke verhalen van vrouwen. Ik beschrijf dan ook bij iedere fase een bepaalde stemming. Dit is geef feit, maar een voorbeeld. Sommige vrouwen voelen zich anders, juist slechter of beter en dit kan ook per cyclus verschillen. Toch komt het vaak (deels) overeen.

Weten wat er in jouw lichaam gebeurt en stemmingsvoorspellingen kunnen je helpen om bewust om te gaan met hoe jij je voelt gedurende jouw cyclus. Of deze nu 26 of 36 dagen duurt, dat maakt niet uit. Mogelijk kun je het meer accepteren en jezelf toestaan je zo te voelen. Omdat je weet dat het tijdelijk is. Het kan ook relativeren en de kennis over je cyclus kan meer respect voor je lichaam creëren. 

♦ Fase 1: Menstruatie
Het begint eigenlijk allemaal op dag 1 van je menstruatie. Wanneer het eitje dat is vrijgekomen tijdens de ovulatie niet is bevrucht, neemt het hormoon progesteron snel af in je lichaam. Daardoor sterft het baarmoederslijmvlies af en dat wordt samen met de onbevruchte eicel afgevoerd door middel van slijm- en bloedverlies. Je bent ongesteld. Je lichaam maakt alles schoon om een nieuwe maand te starten.

Je kunt het ook zo zien: Er is een babykamer gemaakt om het eitje in te laten groeien. Je baarmoeder is in dit geval de babykamer en het baarmoederslijmvlies het behang en interieur. Dit wordt allemaal losgetrokken door buikkrampen. Die zorgen ervoor dat het slijmvlies allemaal los komt en naar buiten kan worden afgevoerd. Geen fijn gevoel, dat lostrekken van het behangetje. Sommige vrouwen hebben daar erg veel last van, anderen minder.

♥ Stemming: Een nieuw begin
Je energie kan laag zijn tijdens deze dagen of week. Je lichaam is bezig alles op te schonen en dat kost energie. Zorg dat je op tijd naar bed gaat en voorkom uitputting. Sta jezelf toe om rustig aan te doen. Luister naar je lichaam en negeer de signalen van pijn of vermoeidheid niet. Sport niet te actief, maar blijf wel in beweging. Een keer wandelen in plaats van je wekelijkse hardloop rondje, is ook prima. Vergeef het jezelf dat je niet zoveel motivatie hebt om dingen te doen. Verwacht niet dat je alle ballen deze week hoog houdt. Laat het los, volgende week ben je er weer op volle kracht. Werk jezelf niet tegen, accepteer dat bepaalde dingen deze week even teveel energie kosten.

Je staat aan het begin van iets nieuws en kunt je daardoor kwetsbaar voelen. Sommige vrouwen hebben behoefte aan een arm om zich heen, anderen zijn juist liever een paar dagen wat meer alleen. Verwacht niet van jezelf dat je enorm sociaal bent. Het kan zijn dat je daar wat minder behoefte aan hebt, dat is nu even een paar dagen zo en dat mag. Neem tijd voor jezelf en denk na over je doelen of dromen voor deze nieuwe maand. Maak nog geen grote beslissingen, doe geen dure aankopen en ga ook niet naar de kapper tijdens deze dagen. Wacht even tot je weer in je volle kracht staat en de energie hebt om bewuste, goede keuzes te maken.

Sommige vrouwen hebben in de vierde fase of in de eerste meer honger. De behoefte aan chocola, suiker en zoutjes kan sterker zijn door een gebrek aan energie. Het kan goed zijn om jezelf toe te staan een reep chocola te eten, wat meer te snoepen of een paar boterhammen meer te eten bij je ontbijt en lunch bijvoorbeeld. Dat heb je even nodig. Ga niet lijnen, want dan kun je enkel in een eetbui belanden door het extreme verlangen naar eten dat versterkt wordt door je menstruatie. Geef jezelf wat ruimte, volgende week is dit weer normaal. 

♦ Fase 2: Folliculaire fase
Deze fase wordt ook wel de folliculaire fase genoemd. Er wordt een eicel klaargemaakt voor een nieuwe eisprong. Dit eitje rijpt na de menstruatie in een van de eierstokken tot een rijpe follikel (blaasje met eitje erin). Dit gebeurt onder invloed van het luteiniserend hormoon (LH) en follikel stimulerend hormoon (FSH). Hoe meer de eicel groeit, hoe meer oestrogeen deze afscheidt. Dit hormoon zorgt er ook voor dat een bepaalde slijmlaag in de baarmoederhals doorgankelijk wordt. Zaadcellen kunnen nu gemakkelijk naar binnen. Je kunt mogelijk ook al een verschil opmerken in je afscheiding. 

♥ Stemming: Opbouwend en stabiel
Veel vrouwen voelen zich energiek en sterker dan tijdens andere fases. Je bent vaak wat productiever en hebt meer motivatie. Veel vrouwen hebben in deze week het vertrouwen dat ze er een goede maand van gaan maken. Positief denken is vaak iets gemakkelijker in deze periode. Je hebt wat meer lef en vertrouwen om keuzes te maken en actie te ondernemen. Je hebt meer rust in je hoofd en bent niet zo prikkelbaar. Deze fase voelt het meest stabiel.

♦ Fase 3: Ovulatie
Je bent op de dagen vlak voor en tijdens je ovulatie het meest vruchtbaar. Het eitje zelf is slechts 24 bevruchtbaar. Wordt het eitje niet binnen die tijd bevrucht, dan zal het langzaam overgaan in de vierde fase die ik straks bespreek. Tijdens deze fase vindt een piek in de oestrogeenproductie plaats omdat het eitje rijp is. Als reactie daarop produceert je lichaam extra veel lutheiniserend hormoon. Dit stimuleert het vrijkomen van de eicel uit de follikel.

De eisprong vindt ongeveer 14 dagen na de eerste dag van je menstruatie plaats, maar dit verschilt per vrouw en kan ook per cyclus verschillen. Pin je hier dus niet op vast, om te weten wanneer je wel of niet vruchtbaar bent, het is slechts een wilde gok. In de lente en zomer treedt de ovulatie vaak ‘snachts op en in de winter is dit vaak in de middag of avond. Sommige vrouwen ervaren buikpijn tijdens de ovulatie, anderen vrouwen voelen er niets van.

Je vagina is vochtiger dan gewoonlijk en vaak is het slijm, afscheiding, dat je daar kunt voelen wat kleveriger. Als je het tussen wijsvinger en duim houdt, blijft er een draad zitten dat niet direct breekt. Dit is vruchtbaar slijm dat helpt om het zaad langer levend te houden, zodat een eitje bevrucht kan worden. Dit kan ook al in de dagen voor je ovulatie aanwezig zijn.

♥ Stemming: Empathisch
Tijdens deze fase kun je je beter uitdrukken in woorden, kunst of emotioneel. Je staat wat meer in contact met je gevoel. Je bent gemakkelijker dan normaal zorgzaam en lief. Ik las ergens dat het geadviseerd wordt om zelfs vriendschappen in deze periode te versterken door af te spreken, goede gesprekken te voeren en je gevoel te uiten. Spreek dus ook bewust je waardering uit, als je dat ervaart in deze fase. Veel vrouwen die graag kinderen willen, hebben tijdens deze fase de meeste ”moedergevoelens”. Het kan ook zijn dat je meer zin hebt in seks dan gewoonlijk. 

Werk aan de doelen die je hebt bedacht tijdens fase 1, maak afspraken deze dagen en zoek mensen op. Zorg voor ontspanning wanneer je stress hebt, zodat de ovulatie rustig plaats kan vinden en niet wordt uitgesteld. Stress, verhuizen of vakantie kunnen er namelijk voor zorgen dat de eisprong wordt uitgesteld, waardoor je ook later ongesteld wordt. Ontspanning is dus heel belangrijk, ook in de dagen hiervoor.

♦ Fase 4: Luteale fase
Dit is de laatste fase vlak voor je menstruatie, voor de nieuwe cyclus begint. De eicel maakt progesteron aan, een hormoon dat het baarmoederslijmvlies stimuleert zich klaar te gaan maken voor innesteling van een bevruchte eicel. Als het ‘gele lichaam’, zo wordt de eicel genoemd in deze fase, niet wordt bevrucht raakt deze uitgeput en verschrompelt. De progesteronproductie neemt vlak voor de menstruatie ineens af, wanneer de eicel niet is bevrucht.

♥ Stemming: Emotioneel
Veel vrouwen voelen zich vlak voor de menstruatie ineens heel somber, terwijl ze niet weten waardoor. Ze hebben weinig zin om iets te ondernemen, zijn snel emotioneel, huilen om de schattigheid van de Page hondjes in de reclame, of voelen zich niet lekker in hun vel. Als ze in hun agenda, Lady Comp, Clue app kijken, in hun gedachten graven of op het toilet een ontdekking doen, kunnen ze het vaak wel verklaren. Ongesteld, of de dagen ervoor. Het heeft dus helemaal niets te maken met wat je verkeerd doet. Het zijn gewoon je hormonen; je menstruatie komt er weer aan.

Onderzoek wel waar je gevoelens vandaan komen, gooi emoties eruit, praat met een goede vriendin of stort even in en huil een flink potje. Emoties uiten is goed en mag de hele maand, maar vaak zijn ze vlak voor of aan het begin van je menstruatie even niet meer te bedwingen. Doe dat ook vooral niet. Uit je emoties, maar maak dingen niet groter dan ze zijn. Wees je wel bewust van de dingen die je voelt en sta dat toe. Volgende week ziet het er weer anders uit. 

Je voelt je misschien iets minder sociaal dan in andere fasen omdat je prikkelbaar bent of omdat je overzicht nodig hebt om aan je eigen gevoelens toe te komen. Ik ga soms ineens heel erg opruimen, vlak voor ik ongesteld moet worden. Ik denk door een behoefte aan duidelijkheid en rust. Ga negatieve mensen deze dagen zoveel als mogelijk is uit de weg. Zoek ontspanning en maak geen grote keuzes. Onder invloed van emoties doe je namelijk sneller miskopen of verf je je haar impulsief en gekke kleur. Stel dit even een week (of twee) uit.

Schrijven of je emoties uiten door creatief te zijn kan fijn zijn in deze fase. Maar misschien vind jij het ook juist heel fijn om de natuur in te gaan, te sporten of een grote to-do-lijst te maken om helderheid te krijgen in je hoofd. Je kunt extra gevoelig zijn voor cafeïne, geur of geluid. Doe rustig aan, zorg goed voor jezelf en bereid je eventueel voor op je aankomende menstruatie.

*App Clue kan je inzicht geven in je cyclus, maar is geen betrouwbare manier voor anti-conceptie

Als je ziet waar jouw lichaam iedere maand weer doorheen gaat, wat je allemaal aan hormonen produceert en afvoert, is het misschien een stuk begrijpelijker dat je je lichamelijk en soms ook geestelijk wat minder sterk voelt. En ik heb hier slechts kort en bondig beschreven wat een vrouwenlichaam doet per cyclus. Toch zegt dit natuurlijk niet alles. Je hebt zelf natuurlijk ook gewoon je eigen persoonlijkheid, eigen stemming en bent afhankelijk van meer dingen die dat kunnen beinvloeden. Positief of negatief. 

Slik je de pil of gebruik je een ander hormonaal anti-conceptie middel dan doorloop je niet alle vier deze fases. Er komt geen eitje vrij, en de menstruatie die je hebt is een ontrekkingsbloeding, dus niet hetzelfde als een echte menstruatie. Toch kun je je down voelen nadat je je laatste pil hebt genomen en jouw stopweek hebt. Je kunt je prikkelbaar of emotioneel voelen tijdens deze week.

Gebruik je geen hormonale anti-conceptie en heb je een natuurlijke cyclus, dan kun je ontdekken waar jij in de cyclus bent door Family Planning/Fertility Awareness Method (FAM), Sensiplan of een Lady Comp. Dit zijn natuurlijke manieren van anti-conceptie. Je kunt je themperatuurgegevens of andere symptomen ook bijhouden in de App Clue (deze app is geen betrouwbare anticonceptiemethode). Deze voorbeelden kun je gebruiken om jouw eigen persoonlijke cyclus in de loop van de tijd te leren herkennen. Hier heb je in ieder geval 3 maanden vooraf voor nodig, waarna je vaak voldoende vergelijkingsmateriaal hebt verzameld waardoor je kunt zien waar jij je in je cyclus bevindt. Het beschermt je niet tegen soa’s.

Zelf gebruik in mijn Ladycomp en houd ik al een half jaar symptomen bij via de App Clue. Dit maakt mijn eigen cyclus voorspelbaar, begrijpelijker en de symptomen waar ik last van heb kan ik daardoor beter lezen en zijn minder zwaar. Als ik dit eerder had geweten, had ik mezelf als jong meisje waarschijnlijk veel beter begrepen.

Niet iedere vrouw heeft ‘last’ van haar cyclus/menstruatie. Sommige vrouwen fladderen er doorheen, hebben weinig last van pre menstruale symptomen. Andere vrouwen hebben hier wel of zelfs erg veel last van. Kennis en inzicht in jouw eigen cyclus kan dan erg fijn zijn en een stuk acceptatie, respect voor je lichaam en rust met zich mee brengen.

Lees ook eens het boek ‘Taking Charge of Your Fertility’ of het boek van Sensiplan, om je lichaam en cyclus beter te leren begrijpen. Dit kan ook helpen om een onregelmatige cyclus te begrijpen en te accepteren. 

Wees lief voor jezelf. Het is niet niks, dat vrouw zijn. ♥ Maar het is vooral ook heel mooi en leuk.