Wie op het internet op zoek gaat naar wat nou eigenlijk het meest gezonde dieet is, zal op een hoop verschillende soorten berichten stuiten. Af en toe zie je door de bomen het bos niet meer en lijkt alles elkaar tegen te spreken. Dat kan best ingewikkeld zijn als je al worstelt met eetproblematiek. Tijdens mijn eetstoornisbehandeling is altijd uitgegaan van de Schijf van Vijf, maar op het internet wordt het Voedingscentrum regelmatig in twijfel getrokken. Is de Schijf van Vijf nou wel of geen onzin?
Laat ik vooropstellen dat ik geen wetenschapper, diëtist of voedingsdeskundige ben. Ik heb geen wetenschappelijk onderzoek gedaan naar dit onderwerp en kan enkel oordelen vanuit mijn eigen ervaringen. Toch speelt ook bij mij de vraag of de Schijf van Vijf wel of geen onzin is. Een vraag die best wat onzekerheid kan veroorzaken bij eetstoornisherstel. Daarom denk ik dat het goed is om op deze vraag in te gaan; te spreken over hoe ik dit heb ervaren en hoe ik hierover denk.
Wat is het Voedingscentrum en de Schijf van Vijf?
Het Voedingscentrum wordt gefinancierd door de Nederlandse overheid en geeft voorlichting over voedsel en voeding. Onderwerpen als recepten, duurzame voeding, voeding voor specifieke groepen mensen, voedselveiligheid, maar ook De Schijf van Vijf komen aan bod. De Schijf van Vijf is een door het Voedingscentrum ontworpen basis van een gezond voedingspatroon. Het is samengesteld op de adviezen van de Gezondheidsraad, het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en het Milieu en diverse experts. De naam zegt het eigenlijk al een beetje, maar de Schijf van Vijf gaat uit van 5 groepen voedingsmiddelen die je dagelijks nodig hebt.
1. Groente en fruit
2. Smeer- en verbeidingsvetten
3. Vis, peulvruchten, vlees, ei, noten en zuivel
4. Brood, graanproducten en aardappelen
5. Dranken
Wie volgens de Schijf van Vijf eet, zou voldoende energie, voedingstoffen, vitamines en mineralen binnen moeten krijgen. Niet te veel en niet te weinig. De Schijf van Vijf gaat al een tijdje mee, namelijk sinds 1953, maar is wel een aantal keer herzien. De wereld, onze supermarkten en de kennis over voeding verandert continu, dus het is logisch dat er zo nu en dan een aanpassing in komt. De laatste aanpassing van de Schijf van Vijf was in 2016. Vaste vetten worden niet meer aangeraden, zachte- en vloeibare vetten wel. Ook wordt aangeraden om minder dierlijk en meer plantaardig te eten en tot slot wordt aangeraden minder suikerhoudende dranken te drinken.
Op de website van het Voedingscentrum staat aangegeven wat allemaal binnen de Schijf van Vijf valt. Ook kun je vinden wat niet binnen de Schijf van Vijf valt. Toen ik dit voor het eerst zo zwart op wit zag, schrok ik best een beetje. Al die dingen die niet in de Schijf van Vijf zitten, at en eet ik namelijk heus weleens. Dat is niet erg, want het is niet verboden om buiten de Schijf van Vijf te eten. Je mag heus wel een glaasje cola, roomboter op je brood, een kroket of roomijs nemen. Maar beter niet te veel en niet te vaak. Het is een beetje wat wij hier ook weleens zeggen in blogs, video’s of op het forum: af en toe iets buiten de Schijf van Vijf kan heus geen kwaad. Geniet daar vooral van! Volgens de Schijf van Vijf mag je 3 tot 5 keer per dag iets kleins en 3 keer per week iets groots buiten de Schijf van Vijf.
Richtlijnen en gemiddelden
Zoals het in de Schijf van Vijf staat, heb ik het ook tijdens mijn eetstoornisbehandeling geleerd. Hier werd uitgegaan van de basis eetlijst, die weer gebaseerd is op de Schijf van Vijf. Dit was voor mij een prettige houvast, die als goed en genoeg voelde voor mijn lijf. Net als de basis eetlijst is de Schijf van Vijf een richtlijn voor een gemiddeld, gezond persoon. Ik zeg bewust dat het een richtlijn is. Kijk hierin vooral wat voor jou prettig is en waar jij waarde aan hecht. Je mag hier best een beetje los mee omgaan. Voor mij konden ‘eetregels’ echt een valkuil zijn voor een obsessieve relatie met eten. Misschien voor je lijf niet altijd een probleem, maar voor je hoofd allerminst gezond.
Daarnaast is niet iedereen een gemiddeld en gezond persoon. Er bestaan altijd uitzonderingen. Als jij een voedselallergie, bepaalde ziekte of ongezond gewicht hebt, kan het best zijn dat de Schijf van Vijf voor jou niet ideaal is. Twijfel je of jij een allergie hebt? Zie je door de bomen het bos niet meer? Heb je moeite met aankomen of juist met afvallen? Heb je het idee dat je tekorten hebt? Voel je je lichamelijk niet goed zonder dat je een goede reden kan vinden? Raadpleeg dan eens een arts of diëtist om uit te zoeken wat er speelt en wat voor jou wel goede voeding is.
Of de Schijf van Vijf onzin is?
Oordeel zelf, zou ik zeggen. Er zullen altijd mensen zijn die de Schijf van Vijf onzin vinden. Misschien omdat ze de overheid niet vertrouwen of omdat ze zelf andere ervaringen hebben, misschien omdat ze ooit een onderzoek hebben gedaan of iets hebben gelezen dat iets anders uitwees. Ik denk zelf dat als je naar dat soort dingen op zoek gaat, je altijd wel iets vindt en het antwoord nooit echt duidelijk wordt. Naar mijns inziens is de Schijf van Vijf een goede basis en het Voedingscentrum een betrouwbare bron. Als je ergens aan twijfelt of er niet uitkomt, zal ik altijd aanraden om een diëtist raad te plegen.
Tot slot denk ik dat gezond eten ook betekent dat je eet met gezonde gedachten. Zonder angsten, zonder obsessies, zonder constant vergelijken en zonder extremen. Dit is ook iets om naartoe te werken en komt kijken bij het aanleren van een bepaald eetpatroon. Worstel jij met een eetstoornis of eetproblemen? Spreek je hier dan eens over uit naar je omgeving, of zoek hulp van een arts of psycholoog. Wil je meer lezen over wat gezond/normaal eten is? Bekijk dan eens deze blog.
In hoeverre eet jij volgens de Schijf van Vijf?
bron: www.voedingscentrum.nl
fotografie: unsplash
Geef een reactie