Er is natuurlijk niets menselijkers en niets natuurlijkers dan afgaan op het eerste dat je ziet. Het eerste wat we zien, baseren we een oordeel op. Dat is lang niet altijd verkeerd. Het vertelt ons of we angstig moeten zijn en moeten vluchten. Het vertelt ons of we veilig zijn, of dat we een gelijke ontmoeten. Het vertelt ons waar we ons thuis voelen, en waar juist niet. Dat eerste oordeel is er niet voor niets, maar is er ook wel eens te veel. Te vaak. En te ongenuanceerd. Daarom vandaag een klein pleidooi voor het herzien van dat eerste oordeel en het bewust worden van onze eigen onwetendheid.
Bij het zien van iemands uiterlijk heb je namelijk nog geen flauw idee. Je hebt geen flauw idee wat er speelt. Je hebt geen idee wie iemand is, hóe iemand is en hoe die persoon zich vandaag voelt. Laat staan hoe iemand zich de afgelopen tijd heeft gevoeld. Je ziet iets, dat registreer je, maar je weet lang niet altijd wat je precies ziet. Of te zien krijgt. Elk oordeel hierover is te makkelijk en te kort door te bocht om de complexiteit van een persoon recht te doen. Om de complexiteit en diepgang van een individu – en diens leven – te vangen. Dus laten we dat ook niet proberen, het voegt zo weinig toe.
Zie je een dik persoon? Op straat, op tv, in de krant, bij de supermarkt? Of zie je juist een dun of mager persoon voorbij lopen? Grote kans dat we hier allemaal iets bij denken. Dat kan positief zijn, maar ook negatief. Het lijkt en voelt normaal om hier iets van te denken en er zelfs iets van te mogen vinden. Om er een eigen conclusie of ervaring op te projecteren. Ook dat is vast menselijk, natuurlijk en begrijpelijk, maar dat wat we erna doen – die tweede stap – is wel degelijk van belang. Belangrijker zelfs.
Je hebt namelijk geen idee. Je hebt geen idee van iemands verleden en waar iemand vandaag de dag vandaan gekomen is. Je hebt geen idee wat iemand doormaakt, waar iemand mee worstelt of juist; wat iemand recent heeft overwonnen.
Die volle vrouw, waar we grappend een kwetsende opmerking over maken in de rij bij de drogist, is misschien na een eetbui voor het eerst weer de deur uit gegaan. Of ze heeft zich maanden geleden voor het eerst laten helpen en is nu op een gewicht dat op dit moment goed voor haar is. Goed genoeg voor haar lichaam en gezond genoeg voor haar geest. Ze voelt zich sterk, of juist niet. Je hebt geen idee.
Die dunne man, waar je zorgelijk naar kijkt of waar je bij de bakker zelfs tegen durft te zeggen dat hij koeken ‘prima kan hebben, hoor’, komt misschien net van zijn assertiviteitstraining vandaan. Omdat hij zich zo onzeker voelt over zijn lichaam, het aankomen maar niet lukt en hij zich daardoor meer en meer teruggetrokken heeft. Of hij heeft na twee dagen eindelijk de moed bij elkaar geraapt om naar de bakker te gaan en koeken te kopen, wat vanwege zijn angststoornis of eetstoornis eerder niet lukte. Hij voelt zich vrolijk, of juist niet. Je hebt geen idee.
Je hebt geen idee en je hoeft er dus helemaal niets van te zeggen. En niets van te vinden. Want hoe kun je iets vinden van iets waar je maar een fractie van het verhaal kent? Nu ik het opschrijf merk ik ook dat die gezonde spiegel, die luchtige spiegel die de samenleving je voor kan houden, ook een functie heeft. Mag niemand dan meer wat zeggen? Misschien is dat ook de oplossing niet, omdat ook de meest onhandige opmerking je wel bewust kunnen maken van wat er speelt en waar het in de maatschappij over gaat. Los van of je het daarmee eens bent, los van of dat gezond is, is het misschien net zo ongezond (en niet helpend) om je hiervan te vervreemden.
Dus mag je niets meer zeggen en niets meer vinden? Dat misschien niet. Mogen we iets meer bewust en met meer compassie en liefde met elkaar omgaan? Als je het mij vraagt? Zeker. Want juist omdat je geen idee hebt, doet je oordeel er niet zo veel toe en kost het net zo weinig moeite om iets liefs te zeggen. Of jezelf aan te leren om na die zelfgetrokken conclusie, de verschillende mogelijke andere scenario’s af te gaan en het vervolgens bij jezelf te houden. Dat laatste kost misschien wel iets meer moeite, maar omdat onze eigen conclusies vaak meer zeggen over onszelf dan over de ander, zijn we zelf die investering ook best waard.
Want je hebt geen idee, en dat kun je ook niet hebben. Maar doe met die onwetendheid de ander niet tekort. En daarmee je eigen mensbeeld te kort. Want die dikke vrouw, die dunne man. Die verslonsde jongen, dat opgetutte meisje. Ze dragen allemaal hun eigen verhaal met zich mee. Te complex om te beoordelen, te waardevol om niet te (willen) zien. En dat verhaal is vaak veel kleurrijker en diepgaander dan een uiterlijk kan vertellen.
Kom bij Proud2Bme gratis en anoniem in contact met lotgenoten, ervaringsdeskundigen, psychologen en dietisten. Op ons forum kun je jouw verhaal delen en/of vragen stellen. Ook kan je dagelijks met ons chatten (de agenda vind je hier). Wij staan voor je klaar.
Geef een reactie