Kort geleden luisterde ik naar de afscheids-speech van Oprah Winfrey. Het was een prachtige en waardevolle speech, misschien kan je het nog beter “levensles” noemen. Een stukje eruit wil ik graag met jullie delen:
“My great wish for all of you is that you carry whatever you’re supposed to be doing, carry that forward and don’t waste any more time. Start embracing the life that is calling you and use your life to serve the world. Time and time again, the theme that kept showing itself in our early years on this show was people making bad choices.
People were making bad choices and then blaming everybody but themselves for the state of their lives. We started to learn by watching others how self-destructive that really was.
Here’s what I learned from all of that, besides not to do that anymore: Nobody but you is responsible for your life. It doesn’t matter what your mama did; it doesn’t matter what your daddy didn’t do. You are responsible for your life. … You are responsible for the energy that you create for yourself, and you’re responsible for the energy that you bring to others.“
Bovenstaande heb ik me jaren lang niet voldoende beseft. Ook ik gaf de mensen om me heen of de situatie de schuld. Ik zag mezelf soms ten onrechte als slachtoffer en nam andere mensen ten onrechte dingen kwalijk.
Soms lijkt het makkelijker om alle schuld buiten jezelf te leggen. Je hoeft dan immers niet te denken aan de fouten die jezelf maakt, aan de keuzes die je zelf niet juist maakt aan de dingen die je anderen aan doet. Het besef dat je zelf ook dingen niet goed doet kan te pijnlijk zijn. Je zelfbeeld is al zo laag, dat je je eigen fouten en tekortkomingen nauwelijks onder ogen durft komen. Wat een schuldgevoel zou dat kunnen opleveren, wat een zelfhaat.
Er zijn in het verleden vaak situaties geweest waarbij ik dacht geen enige schuld te hebben. Noem het kortzichtig, noem het angst, noem het slecht zelfinzicht. Wat het ook was, ik deed het niet met opzet. Had ik eerder dingen ingezien die ik niet goed deed, dan had ik eerder dingen aan mezelf kunnen veranderen en was ik niet keer op keer in een zelfde situatie terecht gekomen.
Ik weet nog goed dat een baan die ik ergens had helemaal mis ging. Ik legde alle schuld bij mijn bazin. Zij was vreselijk, zij was een tiran, zij had me allemaal naars aangedaan en ik kon daar niets aan doen. Ik voelde me vreselijk benadeeld, had al het vertrouwen in de wereld tijdelijk verloren en kwam mijn huis niet meer uit. Ik voelde me een slachtoffer. Jaren later kwam ik erachter dat ik ook niet even makkelijk was geweest in het contact met haar. Dat ik veel te vaak “Ja, maar…” zei wat vreselijk irritant geweest moet zijn.
Praten over wat er gebeurd is, wat je is aangedaan, hoe zwaar je het hebt gehad is nodig, nodig om zaken te verwerken. Maar probeer ervoor te waken dat het jouw toekomst blijft beïnvloeden. Je kan jaren blijven treuren over hoe slecht de wereld is en hoe vaak je pijn gedaan bent door mensen en hoe vaak je wel niet belazerd bent, maar je schiet er niets mee op. Daarnaast vergeet je soms ten onrechte je eigen aandeel in situaties en conflicten én je eigen keuzemogelijkheid.
Om mij heen zie ik het ook veel gebeuren. De excuses waarom mensen iets niet kunnen of ergens niets aan kunnen doen, komen in grote getalen langs. Daarnaast speelt nog eens de angst om überhaupt verantwoordelijkheid te nemen voor je leven, want dan kon het wel eens mislukken en ben je zelf de schuldige, degene die faalde en dat moet natuurlijk ten alle tijden vermeden worden…. Zolang je jouw ziekte, eetstoornis, omgeving of verleden de schuld kan geven van het feit dat jouw leven niet zo is als je zou willen dat het is, kan jij er niets aan doen. Simpel zat.
Heel simpel, maar je krijgt er geen leuker leven door.
Je komt er niet mee vooruit en je leert je eigen gedrag er niet beter door kennen. Ieder mens doet dingen fout, ieder mens heeft nare karaktertrekjes. Dat maakt jou echter nog geen slecht mens. Als jij jouw eigen fouten kan inzien, kan je ze veranderen, kan je er meer bewust van worden en er rekening mee houden in de keuzes die je maakt en in je gedrag naar andere mensen toe.
Hoeveel hulp je ook krijgt, uiteindelijk zal je zelf – met steun, want geen mens kan zonder steun – verantwoordelijkheid moeten nemen voor jouw leven en jouw toekomst. Natuurlijk moet je nu niet overal jezelf de schuld van gaan geven, want ook dat is niet realistisch. Jij kan er niets aan doen dat je een depressie of eetstoornis hebt, maar jij bepaalt daarentegen wel wát je ermee gaat doen. JIJ kan zelf de verantwoordelijkheid nemen om hulp te zoeken, om medicijnen te gaan slikken of om stap voor stap weer beter te gaan eten.
Ik weet dat dit makkelijker gezegd is dan gedaan, er spelen immers heel veel angsten en mee. Maar je kan niet de komende tien jaar jouw angsten de schuld blijven geven. Het kán wel, maar je gooit er wel veel kostbare jaren van jouw toekomst mee weg. Jaren die anders, positiever hadden kunnen zijn.
Lees meer over volwassen worden en verantwoordelijkheid nemen
Vanavond (5 december, 20:00 – 21:00 uur) is er een themachat over dit onderwerp!
Geef een reactie