Kerst: tradities en herinneringen

De een kijkt er al maanden naar uit en de ander ziet er ontzettend tegenop. Hoe is dat als er ook nog eens een eetstoornis bij komt kijken? Wij delen onze ervaring en staan stil bij oude en nieuwe tradities rondom kerst. Wat betekent kerst voor ons en hoe is dat veranderd de afgelopen jaren? Wat is onmisbaar met kerst en wat is onze fijnste herinnering aan kerst? In deze blog staan wij hierbij stil.

De ene ziet op tegen kerst en de ander kijkt er juist enorm naar uit. Hoe was dat voor jou toen je worstelde met een eetstoornis? En hoe is dat nu voor jou?

Daniël: “Eigenlijk vond ik kerst toen wel leuk, ik hoefde het in die jaren niet op traditionele wijze te vieren en dat beviel me prima. Mijn toenmalige partner voer op zee en ik werkte in de zorg, dus meestal moesten we gewoon werken. Als we het onverwachts toch samen konden vieren, dan was het altijd zonder poespas en met een pan stamppot. Dat was wel een leuke gewoonte.”

Irene: “Ik keek er altijd wel naar uit, zeker om met een grote groep vrienden aan tafel te zitten en samen kerst te vieren. Elke keer weer met nieuwe hoop: “Dit jaar ga ik gewoon normale porties eten en geen eetbui hebben!” Achteraf denk ik dat het al mis ging bij het feit dat ik dus een ‘normale portie’ van mezelf móest eten. Want wanneer dat ook maar een beetje mislukte, was het meteen ‘alles of niets’ en galmden de oordelen over mezelf alweer in mijn hoofd. Je kan het toch niet. Je bent een vieze, zwakke vreetzak. Eet nu alles dan maar op. Au, au, au. Nu weet ik dat het best oké is om met de feestdag wat meer te eten en te drinken dan normaal – als dat zich zo voordoet. En dan heb ik niks verpest en dan hoeft niet daarna ook nog alles op. Dan heb ik gewoon een iets te volle buik, een beetje hoofdpijn in de ochtend, maar bovenal heel erg genoten. En dat volle gevoel en die kater, die trekken vanzelf wel weg. Niks aan het handje. En dat is dan ook hoe het nu gaat!” 

Lonneke: “Hm, dat wisselde denk ik best wel. Toen ik heel jong was, vond ik kerst altijd wel iets hebben. Ik ben gelovig opgevoed en ik zat bij een kerkkoor. Met kerst – en de weken ervoor ook – de kerk binnenlopen, had altijd wel iets magisch vond ik. Ik mocht ook vaak een solo zingen in de kerstdienst, dat vond ik heel bijzonder. Ook mocht ik dan altijd heel mooi gekleed, daar keek ik ook naar uit. We ontbeten dan uitgebreid als we terugkwamen, maar ik vind ontbijten niet leuk, toen ook al niet zo, haha. Door de jaren heen is de manier hoe ik – en mijn omgeving – kerst vier wel heel erg veranderd. Ik weet nog dat ik één keer met mijn moeder en zusje bij de McDonalds heb gezeten omdat het zo erg stormde op de terugweg. Ik heb veel familie in Enschede en omgeving wonen, daar gingen we ook nog wel eens heen. Na de scheiding van mijn ouders was er ook niet veel geld, dus dan was het kerstdiner ook een beetje karig, maar dat had ook wel iets. Het was toen wel gezellig. Er heb ook veel nare herinneringen aan kerst, voordat mijn ouders scheidden, dat is iets waar ik elk jaar ook wel even aan terugdenk. Ik merk wel dat dat steeds minder groot en zwaar voelt, en dat ik nu ook wel naar kerst uit kan kijken. Ook omdat ik nu zelf meer beslis over hoe ik het wil vieren. Zo gaan mijn vriend en ik dit jaar met zijn tweeën er tussenuit, daar kijk ik wel echt naar uit. Voor mij sluit dat ook heel erg aan op mijn kerstgedachte: echt tijd maken voor elkaar.”

Marli: ”Ondanks dat ik jarenlang Kerstmis heb gevierd toen ik leed aan mijn eetstoornis, heb ik er altijd wel op mijn manier van kunnen genieten. Mijn eetstoornis uitte zich in (zeer) restrictief eten, maar door veel rekensommetjes in m’n hoofd kon ik op deze feestdagen wel meedoen met bijvoorbeeld het kerstbuffet. Natuurlijk was dit niet het ultieme scenario dat ik voor ogen had, maar ik ben wel blij dat ik Kerstmis jarenlang samen met mijn ouders heb gevierd. Na het overlijden van mijn vader – nu drie jaar geleden – hebben mijn moeder en ik kerst een beetje voorbij laten gaan. Het was ook nog eens de coronatijd en toen hebben we het saampjes met een klein diner gevierd. Vorig jaar lagen we beiden met buikgriep op de bank, dus dat was al helemaal een ‘lekkere’ kerstsfeer. Hopelijk gaan we dit jaar Kerstmis weer eens echt op een fijne manier vieren en we hebben een hotel geboekt inclusief een driegangen-kerstdiner. Ik heb er zin in!” 

Phoi Cai: “Ik keek er altijd naar uit en nu nog steeds. Het was een feestdag die zoveel voor me betekende en ik wilde die niet laten verpesten door de eetstoornis. Dat maakte niet dat ik het er niet moeilijk mee had. Vooral met al het lekkers eromheen vond ik het regelmatig een strijd. Maar de dagen zelf zaten vol met gezelligheid en het samenzijn, iets wat niet altijd vanzelfsprekend was. Dat overheerste gelukkig en dat maakte de dagen zo waardevol. En dat geldt nog steeds. Het zijn dagen waarop samen zijn centraal staat. Dat is het belangrijkste voor mij.” 

Wat is voor jou onmisbaar met kerst? 

Daniël: “Ik zou het niet weten. Een beetje tijd en ruimte voor mezelf misschien, in plaats van allemaal verplichtingen.”

Irene: “Kerstliedjes. Jaaa, toch wel hoor. Ik zou mezelf niet omschrijven als een groot kerstliefhebber, maar in het kader van ‘nu ik er toch ben’ en ‘nostalgie’ kan ik er wel echt van genieten. Het is misschien kneuterig en klein (al maakt dat het misschien juist mooi voor mij) maar een beeld dat ik erg sterk voor me zie is dat ik bij m’n vader in de auto zit met Skyradio ‘The Christmas Station’ aan. Niet dat ik zo vaak bij hem in de auto zit, maar als dit moment zich voordoet, voelt dat wel echt kerstig.”

Lonneke: “Goede vraag. Dit is iets wat in de loop der jaren ook wel is veranderd. Net zoals Marli had ik hier vroeger steevast de kerk gezegd, maar ik denk dat het nu voor mij meer gaat over tijd voor anderen vrijmaken, maar ook voor mezelf. Ik vind het de laatste jaren ook weer heel leuk om een mooie jurk of broekpak aan te trekken. Die ‘moeite’ in mezelf steken vond ik tijdens mijn eetstoornisperiode ook erg ingewikkeld. Ik vond mezelf het niet waard om iets leuks voor te kopen en ik vond mezelf te lelijk om make-up op te doen. Nu ben ik daar niet meer mee bezig en dat is wel echt een verrijking.”

Marli: ”Hierin wijk ik denk ik een beetje af van de rest van het team, maar uiteindelijk heeft Kerstmis voor mij toch de betekenis van de geboorte van Jezus. Op mijn basisschool werd hier ook echt aandacht aan besteed en met deze boodschap ben ik opgegroeid. Daarnaast is de typische kerstsfeer voor mij in de decembermaand eigenlijk onmisbaar. Ik vind het bijvoorbeeld altijd zo leuk dat we ieder jaar op de sportschool een kerstspinningsles hebben (gaan we verkleed en draaien we kerstliedjes) en ik houd ook van al die gezellige lichtjes en muziek.”

Phoi Cai: “Zoals ik hierboven al zei, gaat kerst voor mij om het samenzijn. In die zin is familie onmisbaar en maakt dat ook echt wel de feestdagen. Maar de voorpret begint al veel eerder. Kerstliedjes, kerstverlichting, een echte kerstboom… Het is voor mij echt het geheel wat onmisbaar is.”

Zijn er tradities die je hebt meegenomen van vroeger of zijn er tradities die je zelf hebt gecreëerd?

Daniël: “Sinds ik bij Proud werk vind ik het heel fijn om te chatten met kerst. Er hangt toch altijd een bijzondere sfeer. Er zijn natuurlijk altijd mensen die geen kerst kunnen of willen vieren en in de chats toch aanspraak en gezelschap vinden. Sowieso zie je dat een eetstoornis toch vaak extra opspeelt op zulke dagen. Irene en Lonneke hebben daar ooit een geweldig filmpje over gemaakt: met je eetstoornis aan de kersttafel.”

Irene: “Gelukskoekjes, dat is inmiddels toch wel een dingetje geworden. En die Kinderen voor Kinderen kerst-cd (uit 1992), die moet toch wel een keertje aan.”

Lonneke: “Oei, daar moet ik even over nadenken. Gaandeweg maak je denk ik vanzelf ook nieuwe tradities? Ik kan alleen even op niets komen, eigenlijk?”

Marli: ”Uhm, tradities zijn misschien een groot woord. Vroeger zette mijn moeder wel altijd precies de dag na Sinterklaas de kerstboom op en soms hielp ik daarbij. Nu is voor mij denk ik de jaarlijkse kerstspinningsles een echte traditie geworden. Heerlijk met een kerstmuts op zweten op die fiets, haha.” 

Phoi Cai: “Voor ons is het altijd zo dat we samenkomen om een kerstdag te vieren. Iets waar ik veel waarde aan hecht en waar ik me in ieder geval aan wil houden. Inmiddels heb ik natuurlijk ook een eigen gezin en dat maakt dat ik ook zelf tradities wil creëren voor mijn gezin. Een daarvan is het samen optuigen van de kerstboom. Ik hoop dat we dit nog heel lang samen zullen doen. Daarnaast vieren we kerstavond met z’n vieren. Dat is ons moment. En nu de meisjes wat ouder zijn, willen we ook kijken hoe we dit samen vorm kunnen geven. Misschien het samen eten met een kerstfilm erbij of erna. Daar moeten we nog even over nadenken.”

Wat is jouw fijnste kerstherinnering? 

Daniël: “Als kind mocht ik altijd met mijn vader mee om een kerstboom te kopen, daar heb ik warme herinneringen aan. Verder heb ik een paar jaar met vrienden die allemaal ook om een of andere reden geen gewone kerst vierden, een soort diner-tocht gehouden. Dat hadden we een keer heel spontaan en last minute bedacht. Iedereen verzorgde thuis één gang. Wat je maakte hield je geheim en dan wandelden we telkens naar een ander huis voor de volgende gang. Heerlijk chaotisch, kriskras door de stad. Als ik het me goed herinner, is die gewoonte aan het eigen succes ten onder gegaan. Steeds meer vrienden wurmden zich onder de kerst met familie uit omdat ze het veel gezelliger vonden om met ons mee te doen. Heel leuk natuurlijk, maar toch ging de lol er toen vanaf. Het werd een nieuwe verplichting en dat was nou juist niet de bedoeling geweest.”

Irene: “Grappig genoeg toch die kerstdagen met een grote groep vrienden aan tafel. Ja, ook als die eetstoornis daarbij aanwezig was. Die eetstoornis was superkut, maar die gezelligheid met vrienden, daar genoot ik wel echt oprecht van. En dat doe ik nog steeds.”

Lonneke: “Ja, toch ook best veel. De keren dat we een winter-BBQ hebben gehouden bij de ouders van mijn vriend vond ik heel gezellig. De laatste jaren trekken we een lootje en maken we allemaal zelf een gang, waarbij we de hele avond allemaal lekkere hapjes en dingetjes aan het eten zijn. Heel leuk om te zien wat iedereen dan bedenkt! Soms maken we zelf nog een derde kerstdag met vrienden, waar we lekker eten maken. En opeten natuurlijk. Dit jaar ben ik, zoals ik geloof ik eerder al even vertelde, met mijn vriend eeerste en tweede kerstdag in een wellnesscentrum, even heel anders, maar dat lijkt me ook een hele leuke ervaring. Ben benieuwd hoe het daar versierd is!”

Marli: ”Ik kan me nog best veel herinneren van alle jaren Kerstmis. Een van de mooiste herinneringen is toch wel dat ik in een hotel iedere dag wel tien keer naar het treintje onder de kerstboom ging kijken samen met m’n vader. En dan was dat treintje weer eens kapot en moest mijn vader hem maken. Ik zie het beeld zo weer voor me, haha.” 

Phoi Cai: “Mijn vader moet altijd werken met kerst. Dat is nu ook nog steeds zo… Iets wat we heel erg jammer vinden maar waar we ook veel begrip voor hebben. We proberen altijd in de ochtend te brunchen voor hij moet werken en blijven ook vaak bij elkaar tot hij weer thuis is en kan aansluiten. En dat is een moment waar ik altijd zo naar uitkijk. Het moment dat hij thuiskomt en kan aansluiten en we compleet zijn.”

Kerstboom: yay or nay? Hoe ziet jouw ideale kerstboom eruit? 

Daniël: “Ik heb al jaren een klein plastic miniboompje dat ik ergens na Sinterklaas tevoorschijn haal. En in sommige kleine, oude straatjes in mijn buurt hangen mensen slingers met van die hele kleine lichtjes gewoon in de bomen in hun straat. Dat ziet er heel feeëriek uit, love it.”

Irene: “Met een dobbelspel voor Sinterklaas scorede ik deze maand nog deze mini-kerstboom! Haha, en dat was wel wel voor dit jaar. Verder, yay of nay? Beide! Ik vond de (grote) kerstboom vroeger thuis altijd prachtig en ik vind het nog steeds mooi om te zien, maar dan wil ik wel een echte en geen neppert, en dat is toch ook wel een hoop gedoe. Blijkbaar te veel gedoe, anders hadden mijn ouders of ik er nog wel een, maar dat is sinds ik het huis uit ben niet meer. 

Lonneke: “Voor mij ook ja en nee. Ik vind lichtjes en kerstversiering soms heel mooi, maar ik vind het ook al snel erg chaotisch en rommelig. Daarnaast ben ik zelf te lui om kerstversiering weer op te ruimen, niet iets waar ik trots op ben, maar wel gewoon zo is, haha. De keren dat ik een boom had, stond ‘ie er in maart nog, dus de boom skip ik zelf. Wél kan ik heel erg genieten van heel mooi aangeklede bomen. Zeker als ze mooi in harmonie zijn en je kan zien dat er echt over na is gedacht. Ik weet nog dat ik ooit in Londen was met kerst, nou daar heb ik mijn ogen uitgekeken.”

Marli: ”Oeps, als redactie zijn we niet heel fanatiek in kerstbomen in huis neerzetten. Ook ik heb geen kerstboom in m’n huisje, maar wel wat leuke kerstaccessoires. Misschien klinkt dit wat stom, maar ik ben toch vaak weg met deze dagen en dan vind ik het opzetten en opruimen zwaarder wegen dan het plezier dat ik ervan heb. Maar wie weet in de toekomst…” 

Phoi Cai: “Zoals ik hiervoor al omschreef bij het stukje tradities. Een kerstboom is bij mij zeker een yay! Ik hou van een echte kerstboom en het maakt me niet uit hoeveel moeite het me kost ervoor of erna. Er komt altijd een echte kerstboom in huis. Ik weet nog heel goed dat we het in de studententijd niet heel breed hadden en bij de IKEA had je toen de actie waarbij je voor 1 euro een kerstboom kon halen. Alleen was de IKEA niet bepaald in de buurt van waar we woonden. Maar goed, het ov was gratis dus het kostte ons alleen nog tijd om hem te halen. We waren meer dan een uur heen en meer dan een uur terug onderweg met de trein en bus, maar we hadden een echte kerstboom in huis.”

Onze kerstwens aan jou:

Daniël: “Weet dat als je er behoefte aan hebt, je meer dan welkom bent in onze chats. Of je nou wel of niet van kerst houdt. We zijn er graag voor je.”

Irene: “Een kerst zonder oordelen over hoeveel je hebt gegeten, over wat je aanhebt of waar je zin in hebt. En eh, mag ik deze video van Dominee Gremdaat met je delen? Over geen zin hebben in kerst (of juist wel!) en toneelstukjes spelen.” 

Lonneke: “Heel veel tegelijk, haha, maar uiteindelijk kom ik toch altijd op hetzelfde terug: ik hoop dat je een kerst zal hebben die bij je past, hoe dat er ook uitziet. Dat hoe jij kerst wel of niet wil vieren, ook anders mag zijn dan hoe anderen het aanpakken. Dat het lukt om je uit te spreken als je dat nodig hebt en dat je er vooral met een oké gevoel op terug kan kijken.”

Marli: ”Mijn kerstwens aan jou is dat je vooral deze dagen geen eenzaamheid hoeft te ervaren en dat je bij iemand welkom bent, of je nu wel of niet eet en of je nu wel of niet vrolijk bent. Jij mag ook Kerstmis vieren!” 

Phoi Cai: “Mijn wens aan jou… Wat Lonneke zegt: heel veel! Ik wens je een fijne kerst, op welke manier dan ook. Dat je de ruimte mag krijgen het te vieren zoals jij het zou willen op dat moment. Te weten dat het niet hoeft, maar te weten dat het wel mag en kan.”  

Verder praten over de feestdagen en een eetstoornis?
Dat kan in onze themachat op donderdag 21 december van 19:00 tot 21:00 uur.