De schoolbel gaat, het laatste lesuur is voorbij. Yes, we zijn vrij! De hele klas stormt het lokaal uit, op weg naar de kluisjes om alle spullen te pakken en lekker naar huis te gaan. In eerste instantie ben ik ook blij, lekker naar huis. Tegelijkertijd voel ik een knoop in m’n maag. School is niet mijn favoriete plek, maar naar huis wil ik ook niet. Als ik naar huis fiets, krijg ik buikpijn en zou ik eigenlijk willen dat de schooldag nog iets langer had geduurd. Thuis aangekomen is het altijd maar wachten was ik aantref. Gelukkig, mijn vader ligt op bed. Dat betekent dat ik gewoon rustig iets met mijn moeder kan drinken en kan vertellen over hoe het op school was. Dat er aandacht voor mij is en dat ik me even kan ontspannen.
Als ik mijn vader de trap af hoor komen, dan is dat moment direct voorbij. De sfeer slaat om en ik voel me niet meer op mijn gemak. Ik moet continu op mijn tenen lopen en daarom besluit ik maar naar boven te gaan, om huiswerk te maken. Door de tranen heen kan ik mijn wiskundesommen echter niet goed meer lezen…
Ik was (en ben) lang niet het enige kind van wie een ouder kampt met psychische problemen. Ongeveer 577.000 Nederlandse kinderen onder de achttien jaar hebben een ouder met een psychische stoornis of verslaving. Deze kinderen worden KOPP- of KVO-kinderen genoemd, wat staat voor Kinderen van Ouders met Psyschische Problemen en Kinderen van Verslaafde Ouders. Deze termijn zijn er omdat deze kinderen extra kwetsbaar zijn.
Die kwetsbaarheid begint al tijdens de zwangerschap, indien de psychische problemen bij de moeder aanwezig zijn. Gedurende een zwangerschap zijn er hierdoor meer kansen op complicaties en bovendien kunnen psychische problemen van een toekomstige moeder invloed hebben op het stressniveau en de ontwikkeling van de hersenen van een baby. Hierdoor loopt het kind een hoger riscio zelf later ook dergelijke problemen te ontwikkelen.
Met name jonge kinderen die opgroeien binnen een gezin waarbij een van de ouders een psychische stoornis of verslaving heeft, hebben een hoger risico onveilig te hechten. Onveilige hechting leidt op deze leeftijd veelal tot gedragsproblemen en eet- of slaapproblemen. Ook kan het zijn dat een kind moeilijke zindelijk wordt of op ongewone momenten weer in zijn/haar broek gaat plassen.
Al op vrij jonge leeftijd, als KOPP-kinderen op de basisschool zitten, kunnen zij zich bewust zijn van de problemen thuis. Dit kan gevoel van schaamte en schuld oproepen omdat kinderen van nature de oorzaak van problemen van de ouders bij zichzelf leggen. Dit heeft gevolgen voor het gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen. Sommige kinderen zijn geneigd voor de ouder(s) te gaan zorgen waardoor parentificatie kan ontstaan. Hierbij neemt het kind de rol van de ouder over. Kinderen ontwikkelen hierdoor een enorm groot verantwoordelijkheidsgevoel, eigenlijk te groot voor hun leeftijd en hun situatie.
Hoe ouder de kinderen, hoe verder de problemen zich kunnen ontwikkelen, als hier tenminste geen goede ondersteuning bij is. Sommige kinderen gaan de thuissituatie ontvluchten en gaan extreem agressief gedrag vertonen, anderen trekken zich juist terug en kroppen alles op. De ingrijpende gevolgen zijn veelal te merken in het volwassen leven. KOPP-kinderen hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van een psychische stoornis zoals een depressie, persoonlijkheidsstoornis of verslaving.
Het is overigens niet per definitie zo dat alle kinderen van ouders met een psychische stoornis zoveel last krijgen van deze problemen. Als er vanaf het beginstadium goede begeleiding is en het kind de mogelijkheid krijgt goed te hechten, dan is het heel goed mogelijk dat een kind helemaal niet zoveel merkt van de problemen en op een goede en veilige manier op kan groeien, zoals het hoort.
Daarnaast zijn alle kinderen anders en is de een van nature wat kwetsbaarder dan de ander. Als een kind voldoende zelfvertrouwen heeft, dan heeft het bijvoorbeeld alweer wat minder risico op het ontwikkelen van psychische klachten, ondanks de problemen van de ouders.
Ben je zelf een KOPP-kind en wil je hier meer over lezen? Kijk dan eens op Survivalkid of Kopstoring.
Geef een reactie