Met haar open en eerlijke verhaal wil Maud Janssen laten zien hoe het luchtige dieet van een onzeker pubermeisje kan omslaan in een allesbepalende en vernietigende levenswijze. Waarbij de mensen die het dichtst bij haar staan, worden meegesleurd in de machteloze strijd die zo veel en zo weinig met eten te maken heeft. Tot op een dag onvermijdelijk het pijnlijke en gevaarlijke gevecht vóór de kilo’s, voor een zelfstandig en volwassen leven, begint.
Wat dit boek zo bijzonder maakt is dat het verschijnsel anorexia breed uitgekaderd wordt. Ook het gezin lijdt even zeer mee en moet machteloos toekijken hoe een kind zichzelf steeds meer verliest. Carien Kartsen die in haar praktijk regelmatig vrouwen ontmoet die hetzelfde leed ervaren met hun kind, leidt het boek in. (bol.com)
Wat waren volgens jou de belangrijkste oorzaken voor het ontstaan van jouw eetstoornis?
Mijn eeuwige onzekerheid was een belangrijke voedingsbodem. Ik was al langer ontevreden met mijn lijf en begon zo af en toe een dieet dat altijd mislukte. Ook was ik heel gesloten. Verder bleef ik zitten, dat was én een teleurstelling én het moment dat mijn leefomgeving totaal veranderde.
Welk gevoel herinner je je nog het meeste uit die periode?
Mijn gevoelens waren zwakker. Moe zijn, vrolijk, dat vond ik allemaal maar ballast. Ik was heel gedreven en liet me nergens door afleiden. Om de tijd op te vullen studeerde ik hard en had verschillende nieuwe hobby’s zoals toneelspelen en badminton. Ik herinner me de kilte en de eenzaamheid, geen vriendinnen om gek mee te doen, geen lekker koekje om een regenachtige dag mee op de vrolijken.
Wat was het meest zware moment uit die periode?
Toen ik een half jaar bezig was en zwaar onder mijn gewicht zat, werd ik depressief. Dat was zwaar, alleen, stil, koud en vooral leeg. Er is niet zozeer één moment, het was juist de oneindigheid die ondraaglijk maakte.
Heb je ook mooie herinneringen uit die periode?
Zeker, het was de tijd dat ik me voor het eerst sinds de pubertijd openstelde voor mijn ouders en dat we erg dichtbij elkaar kwamen. Ze bleken zich zorgen te maken in plaats van mijn vijand te zijn. Dat gaf een immens gevoel van warmte na al die kou en een hele kleine stap naar beter worden.
Naar welke dingen verlangde je in die periode het meest?
Gek genoeg verlangde ik ernaar weer te kunnen eten wat ik wilde. Dan keek ik naar mijn moeder, een slanke vrouw die naar mijn gevoel wel een paar kilootjes te veel was. Ik zag hoe zij genoot van taart en uit eten gaan. Dan was ik écht jaloers. Tegenwoordig kan ik weer genieten, altijd met mate, ik weet precies waar ik stop en een paar dagen minderen is geen probleem. Ik verlangde ook zo naar de gezelligheid van samen genieten van eten. Lekker koken, lekker snoepen. Samen zijn en feestjes wordt opgevrolijkt door lekker eten. Dat kan ik dus gelukkig ook weer!
Is er een bepaald iets/ gebeurtenis dat de omslag in je eetstoornis betekende?
Ik wilde al langer beter worden, maar dat geloofde niemand behalve mijn vader écht. Het lukte me niet, het was te veilig om vast te houden aan wat ik mijn nieuwe leven noemde. Toen de psychiater bleef modderen en ik ontdekte dat hij niets voor me ging doen, dat ik de enige was die zelf beter kon worden of anders op de IC zou belanden, ging er ineens een lichtje branden.
Ik vind het bijzonder dat de titel van je boek niet alleen over jou gaat maar ook over het gezin (de ondertitel). Dit zie je maar weinig. Heb je hier bewust voor gekozen?
Dat komt waarschijnlijk door de afstand die ik inmiddels tot anorexia heb opgebouwd. Op het moment dat je middenin de ziekte zit, heb je genoeg aan jezelf. De mensen om je heen zijn soms bedreigend. Ook ik heb er niet meteen bewust voor gekozen om ze in mijn verhaal te betrekken. Allereerst was ik op een bepaald moment tijdens mijn ziekte zo neurotisch dat ik elk moment wilde vatten en letterlijk alles opschreef wat er gebeurde, letterlijke gesprekken. Dat was zeer waardevol voor het schrijven van mijn boek. Daarnaast ben ik inmiddels een volwassen vrouw en begrijp ik als moeder van twee kleine kinderen hoe moeilijk het voor ouders moet zijn (zie ook vraag 17/21).
Hoe was de band met je familie toen?
Sinds de pubertijd was ik een teruggetrokken meisje en vertelde mijn ouders niets. Zij dachten dat ik het zo wilde, ik voelde me er juist ongelukkig en onbegrepen door. Toen ik begon met afvallen had ik weinig oor voor hun ongerustheid. Het dunne muurtje tussen ons werd een dikke gepantserde afscheiding omringt met prikkeldraad. We begrepen niets van elkaar. Het enige dat echt indruk op me maakte, waren hun verhalen over de ziektes die ik zou kunnen krijgen als ik zo doorging. Ik wilde geen rotte tanden, suikerziekte enzovoorts. Het was allemaal begonnen om een geweldig, mooi, gezond mens te worden. Aan het einde werden we steeds intiemer. Mijn vader noemde dat ook wel infantiliseren, ik werd weer een beetje kind en lag regelmatig in hun armen te huilen. Geen van allen wisten we dan zeker of ik ooit weer gezond zou worden. Sinds dat moment is een intimiteit ontstaan die ik nog steeds voel. Uiteraard is het wel veranderd. Ik ben volwassen geworden alhoewel ik daar erg lang over heb gedaan en zij worden langzaam ouder.
Voel je je schuldig over bepaalde dingen uit die periode?
Ik heb me lang schuldig gevoeld dat ik mijn doorgeslagen dieet zelf ben begonnen. Pas toen ik mijn dagboeken herlas en mijn boek schreef, heb ik ontdekt dat het nooit een bewuste keus was om ziek te worden. En ja, ik heb gelogen tegen mijn ouders, onder invloed van mijn ziekte. Gelukkig hebben ze dat ook zo begrepen en het me niet persoonlijk kwalijk genomen. Dit maakt het voor mij gemakkelijker om het te accepteren. Uiteindelijk heb ik me het meest schuldig gevoeld naar mezelf. Hoe kun je jezelf zo ontzettend veel pijn doen, zoveel eenzaamheid en ellende bezorgen? Een gezond mooi lichaam moet je liefhebben zodat het mooier kan worden, niet haten en afstraffen. Daar heb ik wel wat traantjes om gelaten toen ik me dat realiseerde. Het hoort bij het genezingsproces denk ik…
Wat heb jij als de beste hulpverlening ervaren?
Mijn ouders en dan juist hun verschillende aanpak. Mijn moeder was best streng en weigerde aan al mijn grillen mee te werken (erg stoer voor een ongeruste moeder). Daardoor wrikte ze me soms een beetje los uit mijn strakke eetschema. Overigens zonder me ooit te dwingen, want dat had ook niet gewerkt. Mijn vader geloofde dat ik wilde maar niet kon en luisterde urenlang geduldig naar mijn onzinnige kletsverhalen.
Achteraf moet ik toegeven dat ook de strenge psychiater met zijn pillen me goed heeft geholpen. In mijn ogen deed hij niets en hij was ook wel een beetje onverschillig tegenover het zoveelste weerbarstige anorexia meisje. Maar ik heb echt geluk met hem gehad. Iemand die met me mee had gekletst, was ik snel te slim afgeweest en dan was het niks geworden. Zijn pillen maakten me rustiger: minder neurotisch (gespannen) en obsessief (op precieze tijden, precieze hoeveelheden eten). Ze maakten me weer een beetje mens onder de mensen.
Heb je nu een gezond gewicht?
Ja! En daar ben ik trots op. Soms ben ik even te dun, maar daar let iedereen op. Het gaat vanzelf en dan zorg ik ervoor dat ik snel weer wat lekkere dingen eet om op gewicht te komen. Ik ben net voor de tweede keer zwanger geweest en eerlijk gezegd heb ik best een blubberbuikje, stoer hè! Voor zo’n mooi klein minimensje heb ik alles over. Dat geeft een machtig gevoel. Ik kleed me er juist stoerder door en ben volgens mij alleen maar mooier nu!
Hoe denk je over pro-ana sites?
Ik schrok heel erg toen ik daar voor het eerst over hoorde en heb ze ook nog nooit bekeken. Op dat moment was ik bezig met het schrijven van mijn boek en werd steeds meer gedreven om mijn verhaal te vertellen. Anorexia is geen stoere leefwijze, het is een levensgevaarlijke verslaving! Je bent niet de sterkste als je het meest afvalt, maar als het lukt om weer écht te gaan leven.
Wat zou je willen zeggen tegen meisjes die actief zijn op pro-ana sites?
Arme meisjes, denk ik vooral… Je moet heel erg ziek zijn, totaal in de war en verslaafd als je zo´n site van jezelf maakt. Ik zou ze vast willen pakken en zo hard willen knuffelen tot ze keihard gaan huilen. Ze zijn zich er echt niet van bewust wat ze aanrichten. Het zal ze enorm veel pijn doen als ze zich eenmaal ooit realiseren wat ze zichzelf en anderen hebben aangedaan.
Heb je er bewust voor gekozen wel gewichten in je boek te vermelden?
Dit vind ik een goeie vraag! Ik heb zeker getwijfeld of ik mijn begingewicht en lengte moest plaatsen. De eindkilo´s zeggen namelijk niks, omdat het uiteindelijk allemaal om BMI´s draait.Ik weet dat meisjes zich eraan gaan spiegelen. Toch wilde ik het niet verstoppen. Ik ben 100% eerlijk in mijn boek, over mij over mijn zwaktes en mijn dieptepunten. Daarbij kon ik niet echt om de kilo´s heen. Tegelijkertijd wilde ik ook laten zien dat ik begon als gezond meisje met een normaal gewicht en tegelijkertijd overtuigd was dat ik absoluut een dieet nodig had om er goed uit te zien. Dáár was het al mis, voordat ik ook maar een gram was afgevallen.
Denk je dat media en mode invloed hebben op het ontstaan van een eetstoornis?
Media en mode spelen zeker een rol. En dan kom ik alvast op een verdere vraag uit, namelijk op mijn prachtige dochtertje. Zij zal opgroeien in een wereld waarin uiterlijk erg belangrijk is. Nu heeft ze daar nog geen last van, want ze speelt, eet, huilt en geniet. Ik hoop haar weerbaar te kunnen maken, zodat ze niet vatbaar wordt voor de modebladen, maar ook niet voor loverboys of drugs. De pubertijd is een moeilijke fase waarin van alles mis kan gaan. Hoe meer activiteiten en bezigheden ze heeft om trots op te zijn, hoe meer ik contact met haar blijf houden als houden, hoe meer ik haar altijd maar laat zien hoe geweldig ze is ook als ze vervelend tegen me is, hoe meer ik haar hoop te beschermen. Ik zal met haar bladen bekijken en vertellen dat de meeste meisjes met ´kleurpotloden´ zijn ingekleurd, dat ze niet echt zo glad zijn als het lijkt. Fotoshoppen, daar hoorde ik pas een paar jaar geleden over. Ik was zo gelukkig verbaasd. Jippie! Zij hebben dus ook puistjes! Hun benen zijn wel lang, maar niet zo lang. Ineens voelde ik me veel mooier.
Heb jij het idee dat meisjes meer met hun uiterlijk bezig zijn als vroeger?
Er ligt wel nog veel meer druk op jonge meisjes dan toen ik jong was. De samenleving hamert zo op perfectie. Je moet tegenwoordig ook nog je schaamhaar in de vorm van een dolfijntje scheren. Meisjes zijn meestal zo sexy en piekfijn gekleed en ik vraag me af of ze zich realiseren wat ze daarmee uitstralen.
Wat zou je aan meisjes met eetproblemen willen meegeven?
Zoek hulp! Jij bent degene die het probleem gaat oplossen, maar je kunt het niet alleen. Ben lief voor jezelf! Je lijf geen eten gunnen is een verschrikkelijke marteling en er is geen enkele reden waarom je dat waard bent.
Wat zou je tegen meisjes willen zeggen die van plan zijn op dieet te gaan?
Lieverd, pas op! Laat je goed begeleiden, doe het niet alleen. Niet alleen loop je de kans veel dikker te worden dan je al bent. Maar je kunt er ook aan verslaafd raken en afvallen tot er niets meer van je overblijft. Wie kan zich dat nou voorstellen bij zoiets verleidelijks als een onschuldig dieetje waar de bladen mee volstaan? Hongeren, dat is wat je gaat doen en het haalt rare dingen in mensen naar boven.
Ben je ooit bang dat je kinderen last krijgen van eetproblemen?
Toen mijn dochtertje en eerste kindje nog maar één dagje oud was, dacht ik al: Hoe heb ik mijn ouders zoiets vreselijks aan kunnen doen als weigeren om te eten. Je kind is de eerste maanden opgebouwd uit niets anders dan je eigen lijf, je eigen bloed, liefde en melk. En dan moet het afstaan aan de grote wijde wereld vol gevaren… Wat ik ga doen om haar zo goed mogelijk te beschermen heb ik bij vraag 17 beantwoord. Verder genieten wij hier allemaal van drie gezonde maaltijden per dag en doen we gewoon over eten. De basis is gezond en dan kunnen we best ineens een paar dagen alleen maar chocopasta eten. Daarna is de pot leeg en dan gaan we weer netjes aan de kaas. Een goed voorbeeld is belangrijk. De dag dat ze mijn boek kan lezen, is voor mij erg spannend. Ik hoop dat ik haar door mijn openheid het goede voorbeeld geef, maar dat weet ik pas als het zover is. Doodeng.
Heb je ook tips voor ouders?
Weet dat je ongelooflijk belangrijk bent voor je kind. Ook als je kind je liefde niet beantwoordt, zelfs liegt of scheldt. Je onvoorwaardelijke liefde is beter dan welk medicijn. Tegelijkertijd kun je het probleem niet overnemen van je kind. Ik weet hoe moeilijk dat is. Als ouder heb je liever zelf pijn dan je kind te zien lijden. Maar je kind kan alleen zelf volwassen worden en heeft daarbij vertrouwen nodig, zelfs wanneer het niet te vertrouwen is. Laat je niet volledig meevoeren door het eetprobleem. Blijf zelf het goede voorbeeld geven!
Blijf laten zien hoe gezellig het gewone leven kan zijn, hoe lekker eten is. Daar hoef je je niet schuldig over te voelen. Als je kind eenmaal heel dun is en totaal niet meer helder kan denken, is dat waarschijnlijk onmogelijk, dus doe het eerder. Er is al een probleem als een gezonde slanke jongere onnodig gaat lijnen. Let altijd op je kind zonder het te beklemmen. Probeer contact te houden met je kind. Dat is waar het bij mij onder andere is misgelopen. Ik vertelde mijn ouders al lang niet meer wat er in me omging. Ik voelde me ellendig. Dat is een heel normaal gevoel in de pubertijd, maar ik kon het met niemand delen en sloot me voor alles en iedereen af. Als je kind niet wil praten, probeer dan toch zelf te blijven praten, over wat je beleeft of voelt. Het is heel goed mogelijk dat je kind niet kan praten, maar dat hij of/ zij het van jou kan leren.
In welk opzicht speelt jouw eetstoornis van zoveel jaren terug nu nog een rol?
Zo’n intense ervaring vergeet je nooit meer. Ik blijf altijd met een bepaald oog naar eten kijken. Ik weet wat eten, of beter gezegd honger, met je leven kan doen. Ik weet ook bijna elke dag te waarderen dat ik lekker kan eten en hou van koken. Op dit moment speelt het verder geen enkele negatieve rol in mijn leven. Ongeveer vijf jaar geleden en tijdens de borstvoeding van mijn eerste kindje heb ik voor het laatst zo´n vijf kilo’s verloren. Dan voel ik me koud en breekbaar. Met behulp van een psychologe heb ik toen geleerd mijn ruimte in te nemen, mezelf ruimte te gunnen en niet altijd alleen maar te geven. Als ik me zelf vergeet, ga ik afvallen. Ik zorg goed voor mezelf, al is het soms maar een minuutje per dag. Ik ben lief voor mezelf, al klinkt dat zo zoetsappig.
Als je opnieuw mocht beginnen vanaf het moment dat jouw eetproblemen begonnen op te spelen, wat zou je dan anders doen?
Nooit een dieet beginnen als je al slank bent!
Waarom moeten mensen jouw boek lezen?
Mijn boek is écht! Het is voor jongeren, hun ouders, vriendinnen en hun hulpverleners. Jongeren vinden hopelijk inspiratie om niet ziek of zelfs beter te worden en te genieten van het leven. Hun ouders vinden misschien troost, herkenning of steun in een moeilijke periode. Het leert mensen die nooit een eetprobleem hebben gehad een beetje begrijpen hoe je hierin verzeild raakt en wat het is. Wat mijn boek uniek maakt, is dat je kunt lezen hoe anorexia bij mij is ontstaan. Ik hoop dat daardoor ook jongeren met een beginnend eetprobleem zich kunnen herkennen en sneller hulp zoeken.
Is er nog iets anders wat je zelf zou willen zeggen?
Bekijk mijn website: www.maudjanssen.eu
Maud Janssen nu
Het boek Meisje met Anorexia is hier te koop bij BOL.COM.
Geef een reactie