Een klein beetje zenuwachtig plaats ik een foto op Instagram. Ik hoop maar dat de mensen die mij volgen dit leuk vinden. Nóg beter zou zijn als ik met dit plaatje wat nieuwe volgers erbij zou krijgen. Zo gaat het bij andere, succesvolle Instagrammers, immers ook. Toch? Na een uur haal ik de foto toch weer offline. Het was een vergissing. Het like-gedrag van mijn mede-Instagrammers voldoet niet aan waar ik op hoopte. Kortom, ík voldoe niet aan waar ik op hoopte. Het hadden al veel meer likes moeten zijn. De likes bepalen mijn waarde.
Herkenbaar? Zelf heb ik social media altijd al iets lastigs gevonden. Al eerder schreef ik een blog over hoe ik vroeger niets op social media durfde te plaatsen. Uit angst voor afwijzing van anderen. In mijn doelenboekje voor therapie staat zelfs nog geschreven dat ik als doel had om iets op Facebook te zetten en te laten staan. Want ik stond er inmiddels om bekend dat ik alles wat ik plaatste meteen weer weghaalde, omdat ik er plotseling heel onzeker over werd.
Natuurlijk kan je zeggen: “Dan doe je er toch niet aan mee?” Misschien is dat inderdaad een goed idee, maar ik vind heel veel dingen aan social media ook wél leuk, dus ik zou ook niet zomaar willen stoppen. Ik kan mijn favoriete bands, kunstenaars en vrienden volgen. Daarnaast is het een platform waar ik mijn eigen creaties kan delen. Daar beleef ik veel plezier aan. Om het leuk te houden, moet ik zelf op een positieve manier met social media omgaan. Dat doe ik bijvoorbeeld door alleen mensen te volgen die mij een goed gevoel geven en door meer kunst dan #selfies te plaatsen, want dat werkt voor mij. Al kan ik over mijn tekeningen ook nog wel eens onzeker zijn hoor!
Wat mij ook erg helpt is om te begrijpen naar die behoefte naar aandacht vandaan komt. Wanneer wij mensen worden geboren, zijn we compleet afhankelijk van onze omgeving. Anders dan andere levensvormen hier op aarde zouden wij niet overleven als onze ouders (of anderen uit onze omgeving) niet voor ons zouden zorgen. Het eerste wat we leren wanneer we geboren worden, is het vragen naar aandacht. Aandacht is van levensbelang. Als niemand ons de moeite waard vindt, sterven we. Je kan je dus voorstellen dat het er behoorlijk ingebakken zit om leuk gevonden te willen worden. Met de komst van het internet krijgt deze behoefte om leuk gevonden te willen worden een heel andere lading. Je hebt namelijk contact met veel meer mensen, die jou allemaal leuk zouden kunnen vinden. Dit, in de vorm van likes. Een like voelt nou eenmaal goed, dat zit in onze natuur.
Ik kon me heel stom voelen over het feit dat ik zo veel waarde hechtte aan likes. Wat een aandachtstrekker zeg. Aan de andere kant had ik wel een sterke behoefte aan het krijgen van die likes. Dat ik me over het algemeen zo onzeker voelde en een laag zelfbeeld had, speelde hier ongetwijfeld een grote rol in. Toen ik in therapie aan mijn eetstoornis en eigenwaarde ging werken, merkte ik ook dat ik een gezondere relatie met social media kreeg. Als ik nu veel likes op een foto of tekening krijg, vind ik dat leuk. Maar ik ben er wel genuanceerder naar gaan kijken. Het bepaalt niet mijn waarde. Een positiever zelfbeeld maakte mijn omgang met social media positiever. Maar een positievere omgang met social media kan ook zorgen voor een positiever zelfbeeld. Het is een beetje een wisselwerking.
Wat Instagram er zelf aan doet
Je kan zelf een hoop doen om je social media gebruik gezond en positief te houden – daarover meer in deze blog – maar zelf het initiatief nemen, kan ook lastig zijn. Gelukkig denken social media platforms hier ook over mee. Zo heeft Instagram onlangs ingevoerd dat je niet meer bij anderen kan zien hoeveel likes ze hebben. Je ziet alleen maar dát ze likes hebben. Op deze manier zou je minder een gevoel van competitie hebben. En zou het minder gaat over het aantal likes dat iemand heeft en meer over de inhoud van de berichten. Dit wordt langzaam bij alle accounts ingevoerd. Bij het Instagram account van Proud is het wel al ingevoerd, bij mijn eigen account nog niet. Maar ik denk dat het een kwestie van tijd is.
Instagram was al eerder bezig met maatregelen om een positiever platform te worden. Niet allemaal met succes. Zo is daar het bekende discussiepunt rondom het weren van pornografische inhoud op Instagram. Waarom wel mannentepels en geen vrouwentepels, bijvoorbeeld? Er staan een hoop schokkende dingen op het internet, die ik nu maar even niet noem, maar een artistieke foto met een blote bil gaat te ver? Zelf kan ik me voorstellen dat het lastig is om dit allemaal goed door te voeren, maar ik weet eerlijk gezegd ook niet precies hoe het werkt en begrijp de frustratie van sommige mensen wel.
Ook krijg je bij het aanklikken van bepaalde hashtags tegenwoordig een melding met de vraag of je zeker weten door wilt klikken en of je geen hulp zoekt bij dat waar je mee worstelt. Daarna kan je nog altijd doorklikken naar shockerende content, maar je wordt wel even aan het denken gezet. Het is nu ook al een tijdje zo dat littekens en verwondingen op armen geblurred worden. Ik denk dat dit ergens wel goed is, maar ik snap ook dat het dubbel is. Want aan de ene kant wil je dat iemand zich niet beschaamd voelt om te zijn wie hij of zij is – met of zonder littekens – maar aan de andere kant wil je anderen ook niet triggeren. Lastig... Over dat onderwerp schreef ik de blog ‘Schaamteloze zelfbeschadiging‘.
Je hoeft niet te ontkennen wie je bent. Je hoeft je niet te schamen. Maar weet dat je op het internet niet alleen bent. Bedenk waarom je plaatst wat je plaatst. Houd social media, als je dat wilt gebruiken, voor anderen en ook voor jezelf een veilige plek.
Wat zou jij willen aanpassen aan de social media accounts die jij gebruikt?
Geef een reactie