Meer of minder eten door stress?

Na een rot dag heb je misschien wel heel erg de behoefte om lekker op de bank te zitten en een zak chips leeg te eten of een reep chocola. Stress en vervelende gevoelens kunnen er voor zorgen dat we meer behoefte hebben aan comfort food zoals chocolade, chips, koekjes en snoep. Het wordt ook wel ’emotie eten’ genoemd. Aan de andere kant zijn er ook genoeg mensen die in stressvolle situaties juist geen hap door hun keel krijgen. Er is op het fenomeen emotie eten veel kritiek geweest en het zou zelfs helemaal niet bestaan. Het blijkt lastig te zijn om dit vast te stellen.

Toch herkennen veel mensen denk ik wel de momenten dat je je rot voelt en juist meer of minder behoefte hebt aan bepaalde voedingsproducten. Bij mij is het wisselend. In de periode dat ik het ongelukkigst was, tijdens het ziekteproces en het uiteindelijk overlijden van mijn moeder, had ik heel weinig eetlust. Er waren momenten dat ik vergat te eten omdat mijn hongergevoel overspoeld werd door verdriet.

Ik denk dat het bij mij vaak zo werkt dat bij negatieve emoties of stress mijn eetlust verminderd maar dat ik op momenten dat ik juist goed in mijn vel zit en gelukkig ben, juist momenten heb waarop ik wel behoefte heb aan meer lekkere dingen. Dit komt echter bij mij ook voor als ik een stressvolle periode achter de rug heb, een drukke dag heb gehad en er een last van mijn schouders valt. Het is een fenomeen dat bij iedereen anders kan werken. Er zijn genoeg mensen waarbij de eetlust niet verandert onder andere omstandigheden en bij verschillende emoties, de ene gaat juist meer en de ander minder eten. Je kan bijvoorbeeld denken aan momenten als een relatiebreuk, ontslag, een tentamenweek of juist op momenten dat je verliefd bent.

Het is inmiddels duidelijk dat stress en eetlust met elkaar verbonden zijn maar hoe werkt het nou precies? Het schijnt zo te zijn dat korte termijn spanning er voor zorgt dat we over het algemeen minder gaan eten en dat langdurige stress zorgt dat we juist meer gaan eten. Dit heeft te maken met onze hersenen. Als het gaat om kortdurende stress of dreiging, kan het bijvoorbeeld zo zijn dat je lichaam in een soort vecht en vlucht reactie schiet en dat de eetlust onderdrukt wordt doordat je lichaam alle energie nodig heeft om te overleven. Ook als er geen fysiek gevaar is, kan je lichaam zo reageren op stress.

Het juist meer eten als stressreactie kan komen doordat er na verloop van tijd cortisol vrijkomt in de hersenen. Dit zorgt er voor dat de eetlust maar vooral ook de behoefte aan suiker toeneemt. Voeding fungeert op die momenten als een soort medicijn om aan de behoefte op dat moment te voldoen. Stress kan ook eetbuien triggeren. Zeker wanneer je veel last hebt van langdurige stress en bijvoorbeeld een moeilijke periode doormaakt, kan het zo zijn dat eten een soort troost biedt en kan het lastig zijn om controle te hebben en te houden op wat je eet en hoeveel. Zeker wanneer je hier gevoelig voor bent, kan je in stressvolle perioden meer last hebben van eetbuien.

“Als ik me slecht voelde, ontstond er bij mij de drang om te eten. Ik wilde dan de negatieve gevoelens als het ware ‘weg eten’. Als ik een eetbui had, dan hoefde ik daar even niet over na te denken. Ook gaf het compenseren daarna me rust. Mijn hoofd was dan echt even helemaal leeg. Ik heb nu nog steeds wel eens dat ik zin heb in eten als ik me even niet lekker voel. Het grote verschil is dat dit nu voor mij niet meer resulteert in een eetbui. De emoties mogen er nu bij mij gewoon zijn en ik hoef ze niet meer weg te duwen door middel van een eetbui.” – Danique

Wat doe je er aan?
Meer of minder eten door stress kan als vervelend ervaren worden. Zo heb ik er behoorlijk veel last van gehad dat ik weinig eetlust had en daardoor soms maaltijden oversloeg en op andere momenten juist weer ongezond ging eten omdat mijn lichaam toch vroeg om eten. Ik ben in die tijd erg afgevallen en ging mij ook mentaal daardoor niet beter voelen. Dat kwam eigenlijk nog bovenop de stress die ik al had en waardoor mijn eetlust in eerste instantie verminderde. Juist meer eten in stressvolle periodes en het hebben van eetbuien kunnen je leven ook enorm beïnvloeden. Teveel ongezond eten kan er ook voor zorgen dat je je zowel mentaal als lichamelijk slechter gaat voelen en het kan ook zorgen voor onzekerheid. Eetbuien hebben kan een schuldgevoel en compenseren tot gevolg hebben en hierdoor kun je in een negatieve spiraal komen en zelfs een eetstoornis zoals bijvoorbeeld boulimia ontwikkelen.

Wat kun je hier nou tegen doen? Het is allereerst belangrijk dat je voor jezelf helder hebt hoe het bij jou werkt. Ik heb hier bij mijzelf meer inzicht in gekregen en ondanks dat het daarmee niet direct weg is, kan ik er wel meer aan doen. Het weten zorgt er al voor dat ik me er op die momenten bewust van probeer te zijn en probeer extra goed voor mezelf te zorgen. Het helpt mij bijvoorbeeld om dan wat vaker en wat minder te eten. Op die manier krijg ik toch voldoende binnen zonder dat het me teveel gaat tegen staan. Daarnaast is het belangrijk om op een andere manier met stress om te gaan in plaats van dat je een toevlucht zoekt in wel of juist niet eten. Stress kun je ook aanpakken en verminderen door bijvoorbeeld steun te zoeken, er over te praten met anderen, even van je af te schrijven, iets fijns voor jezelf doen, door te sporten (zonder hier in door te schieten), etc. Lees hier ook meer over tips tegen eetbuien.

Ik heb emotie eten lange tijd als iets heel slechts gezien. Ik linkte het aan eetbuien en dat was sowieso fout. Inmiddels denk ik dat emotie eten niet altijd verkeerd hoeft te zijn. Mijn beste vriendin kan zich bijvoorbeeld oprecht een stuk beter voelen als ze een reep chocolade eet na een vervelende dag op het werk. Die reep chocolade heeft haar vervelende dag dan echt niet opgelost, maar het gaat dan meer om het feit dat ze lief is voor zichzelf na een rotdag. Zij doet dat op die manier en een ander vindt het juist prettig om bijvoorbeeld te gaan sporten. Het gaat met name om de intentie en wat je verder met je problemen doet. Als je enkel gaat eten en bijvoorbeeld niet praat over wat je dwarszit, dan kan emotie eten weleens een probleem worden. Als ik me rot voel, kan ik ook heus nog weleens een reep chocolade eten, maar niet meer in de vorm van eetbui. Ik heb geleerd dat het me beter helpt om bij een vriendin uit te huilen. – Sandra

Daarnaast kan het enerzijds helpen om afleiding te zoeken, maar zorg er wel voor dat je de oorzaken van stress niet wegstopt en verdringt. Dan pak je het namelijk niet aan, maar verstop je het en dan komt het op een later moment echt wel weer tevoorschijn. Daarnaast is het soms ook niet erg om even wat meer of minder te eten als je je rot voelt. Soms helpt het op dat moment om er even doorheen te komen en dat is ook oke, alleen is het belangrijk dat je jezelf daarna weer herpakt zonder dat je in een spiraal van negativiteit en slecht voor jezelf zorgen terecht komt.

Fotografie: Joe st. Pierre

Wat voor emotie eter ben jij?