Metropolis: niet meer worden uitgekleed door anderen

Démira is songwriter, muzikant en componist. Haar nieuwste single ‘Metropolis’ gaat over haar eetstoornis en de emotionele manipulatie door haar ex-manager in de VS. In dit interview vertelt ze meer over haar verhaal en haar muziek. Ook wil ze jou iets meegeven over haar ervaring met eetstoornissen. 

Démira is net terug in Nederland, na twee jaar haar eigen geluid te hebben ontwikkeld als producer bij Electric Lady Studios in New York. De 25-jarige Nederlandse groeide op in de Achterhoek en woont nu in Amsterdam. Ze is een energieke performer, schrijft gewaagde poëtische teksten en doet geen enkele concessie in de vorm of sound van haar songs: haar muziek is toegankelijk en experimenteel tegelijk. Tot de pandemie speelde ze shows in clubs in New York, Denemarken, Zweden en Duitsland. Naar aanleiding van haar nieuwste single, mag ik haar een aantal vragen stellen. 

Op 8 juli is jouw single ‘Metropolis’ uitgekomen, waar gaat het nummer over? 

“Ik schreef Metropolis naar aanleiding van mijn ervaring met een eetstoornis en de emotionele manipulatie van mijn ex-manager in de VS. Het nummer opent met twee vragen: zijn onze levens niet georganiseerd rondom teleurstellend, mannelijk verlangen? Gevolgd door: ben ik onschuldig volgens de normen van vandaag, nu we met zelfrespect en zelfvertrouwen gevoed moeten worden? 

Wat is mijn eigen aandeel in hoe het gaat? Als vrouw? In een klimaat waarin ik zelf slachtoffer ben van seksisme en tegelijkertijd meedoe, mee moet doen, met de hoax van social media en verwachtingen, als vrouwelijke artiest? Dragen foto’s uit mijn anorexia-tijd bijvoorbeeld bij aan vervelende gedachtes waar andere meiden last van hebben als ik deze deel?

Het refrein, “you oughta know, hunger seems to make a modern girl”, hint naar Alanis Morrisette en het boek van Carrie Brownstein, dat gaat over haar leven in een feministische punkband, die worstelde met de seksistische dubbele moraal van de muziekindustrie. Men vind het ‘schattig’ als een meisje verlegen overkomt op het podium, en verdriet wordt gefetisjeerd. Er is zo veel rommel veroorzaakt door de door-witte-mannen-gedomineerde-wereld die (onder anderen) vrouwen moeten opruimen, náást onze emancipatie.

Alle tradities zijn nog niet verdwenen, al verandert het bewustzijn gelukkig. Ik geloof dat veel (jonge) vrouwen verwachtingspatronen hebben van onze moeder, onze oma en de generaties daarvoor. Nu heb ik er lak aan – ik ben zéker geen geboren huisvrouw en mijn vrouwelijkheid hangt niet af van mijn rondingen, of van hoe ik me kleed. Sterker nog, het maakt me kwaad. Het leven zou makkelijker zijn geweest als ik een vent was. Bovendien bewijst de afschaffing van het recht op abortus in de Verenigde Staten dat we nog een lange weg hebben te gaan. We moeten hameren op agency en ownership van ons lichaam.”

Wat maakt deze thema’s voor jou zo belangrijk om over te zingen? 

“Ik vind dat we moeten waken voor een lifestyle waarbij je eigenwaarde gevoed wordt door je (online) performance en uiterlijk – wat inmiddels achterhaald is, maar lang niet verstreken. Het heeft inmiddels al bewezen niets goeds te veroorzaken voor de wereld, maar we blijven meedoen aan de bullshit-cultuur, óók door het te framen als ‘body positivity’. We moeten ons blijven uitspreken, maar het is vermoeiend. Daarom zing ik ook: “Am I innocent, by today’s standards”, omdat ik me vaak afvraag: doe ik er niet aan mee?

Vooral toen ik in eetstoornistherapie zat vorig jaar dacht ik daar veel over na. Ik had een half jaar niets geplaatst op mijn online kanalen. Als cover van mijn plaat koos ik een foto uit van fotograaf en kunstenaar Vincent Delbrouck. Het is een plaatje van een geit. Ik wil de muziek voor zichzelf laten spreken, maar onze cultuur is zo visueel ingericht, er moet altijd een kop bij.”

Er zit ook een videoclip bij het nummer, wat zien we in deze clip en waarom?

“In de video van Metropolis ontdoe ik me van kleding die associaties oproept met mijn leven in New York; die helm had ik daar op in een fotoshoot, de pruik droeg ik weleens naar feesten, op het T-shirt staan de ogen van Mona Lisa omdat mijn manager ooit de artiestennaam ‘Da Vinci’ voor mij bedacht. Het concept is de agency weer terug te pakken als vrouw (de zelfbeschikking -red.); niet meer uitgekleed worden, maar mijzelf uitkleden om me te ontdoen van (negatieve) herinneringen, associaties en besluiten van ‘invloedrijke’ mensen waar ik en anderen last van hebben gehad.”

Zijn dit thema’s die vaker voorkomen in jouw muziek?

“Mijn muziek is geloof ik wel feministisch, ja. Ik vind het belangrijk licht te schijnen op onderwerpen die worden genegeerd of buitengesloten. Muziek, vooral liedtekst, kan een katalysator zijn. Het maken van liedjes is mijn catharsis: alles wat me ongemak geeft of kwaad maakt kanaliseer ik in geluid en tekst. Soms mooier dan het eigenlijk is, soms wanstaltiger dan de werkelijkheid. Ik hou van symboliek en mystiek, dat hoor je vooral terug in de compositie. Audio is voor mij een wereld die ik kan bouwen, zoals een schilder een landschap op een schilderij kan zetten. Mijn teksten zijn wat minder wonderlijk, hoewel het in Nederland wel vaak poëtisch wordt genoemd. De video zet de boodschap kracht bij – geen woorden maar daden geloof ik – hoewel ik dat heel eng vond. Nu ben ik blij: erover praten maakt het uiteindelijk makkelijker ermee te dealen en te helen.”

Je bent voor deze videoclip in New York geweest. Is dat een speciale plek voor jou?

“Ik heb bijna twee jaar in New York gewoond om te werken met Electric Lady Studios. Metropolis, evenals andere liedjes die later uit gaan komen deze zomer en in het najaar, gaan over hoe ik me voelde toen ik in New York woonde. Ik moest mijn draai er helemaal gevonden hebben, maar in plaats daarvan was het zoals de eerste pagina’s van het boek The Bell Jar van Sylvia Plath.

Ik was overijverig, de samenwerking met mijn toenmalige manager die mij over de Atlantische oceaan hielp met een artiesten-visum ging moeizaam. Ik zou daar een nieuw leven opbouwen en het klimaat leek uitstekend: ik was getekend door de tempel van Jimi Hendrix en stond op het talentenrooster van NEXT Model Management, een groot modellenbureau. Ik zocht controle over mijn leven en toen anorexia mij dat gevoel van controle gaf, werd ik getekend in Amerika. Ik zou de tijd van mijn leven hebben. “Kijk wat er in dit land kan gebeuren,” zouden ze zeggen: “Een meisje woont negentien jaar in een afgelegen stadje in de Achterhoek, haar muzikale carrière in Nederland komt niet echt van de grond en dan wordt ze door grote spelers in de industrie naar the city of dreams gehaald, wint een prijs hier en daar en uiteindelijk bestuurt ze New York als haar eigen auto.”

Alleen bestuurde ik niets, ook mezelf eigenlijk niet. Ik was twintig en zou een nieuw leven beginnen, maar mijn manager had me allang aan de kant geschoven. Toen ik wat was aangekomen en er niets gebeurde terwijl ik vlijtig muziek schreef en deelde, dacht ik dat het lag aan hoe ik eruitzag: alleen de dunste meiden kregen vaart in hun carrière. Ik bleef liedjes maken en shows spelen. Dof voortbewegend, net als de meesten die in New York leven geloof ik; hoewel het tegelijkertijd een wervelwind was.

Die wervelwind is vooral het gevoel dat je, ondanks alles en tegen waarschuwingen en beter weten in, je droom waar denkt te maken. Het is een dans met ingewikkeld voetenwerk en een wisselend tempo. Ik was het meisje dat struikelt over die dansvloer en de weg naar de uitgang niet kan vinden. Alle ogen op mij gericht – denk je, maar dat is te vleiend: iedereen is uiteindelijk met zichzelf bezig. In de clip probeer ik die agency die ik verloor in artistieke termen terug te winnen.” 

Wat hoop je je luisteraars mee te geven met je muziek? 

“Ik geloof niet dat ik heel erg bezig ben met iets nadrukkelijk mee te geven. Ik vind het leuk als de muziek haar eigen leven gaat leiden nadat ik het uitbreng; met eigen ideeën en associaties van de luisteraar. Muziek heeft een ongeëvenaard vermogen om alle pijn in zich op te nemen, in een kader te trekken en vervolgens de luisteraar uit te nodigen om het opnieuw te beleven met alle vreugde van de ervaring en niets van het lijden. Voor mij viert muziek de beproevingen van zelfontdekking. De schoonheid van zelfontdekking is dat we het allemaal tegelijkertijd doen. En terwijl we over onszelf leren, leren we van elkaar.”

Wat zou je nog willen zeggen tegen de lezers van Proud2Bme.nl?

“Een eetstoornis valt niet te onderschatten. Het is een groot amorf gedrocht dat veel verschillende vormen aan kan nemen, heel ingewikkeld en vaak ook onherkenbaar. Bij mij was dat eerst diëten, calorieën tellen, maximumaantallen calorieën stellen, eetregels, anorexia, eetbuien, binge eating disorder en als het me was gelukt om over te geven zou boulimia zeker de revue zijn gepasseerd. Ik dacht dat mijn eetstoornis-stem en mijn eigen, ‘gezonde’ stem één waren, maar door mijn behandeling kan ik deze van elkaar onderscheiden.

Het vergt durf en heel veel guts om een eetstoornis aan te pakken en soms even terugzakken is niet gek; net als wanneer je een grote lichamelijke ingreep hebt gehad, eigenlijk. Alleen is ons geestelijk welzijn niet zo zichtbaar en dat is vaak eenzaam. Ik ben ruim 5 jaar boos op mijzelf geweest en dat wil ik niet meer; ik durfde geen hulp te zoeken omdat ik bang was dat ik opgesloten zou worden op een afdeling voor therapie en dat het mijn ambities in de weg zou gaan zitten. Als ik toentertijd op deze blog zou stuiten, dan zou ik het fijn vinden het vertrouwen te krijgen dat hulp krijgen een keuze is, zonder gedwongen te worden. Therapie was zwaar en niet leuk, maar herstel is mogelijk en dat zou ik iedereen gunnen die hiermee kampt.”