Mijn ouder heeft problemen

Veel kinderen en jongeren in Nederland leven met een ouder die psychische-, psychiatrische- of verslavingsproblematiek heeft. Problemen van je ouders hebben (grote) invloed op jou als zoon/dochter. Of je nou 14 of 23 bent. Rondom dit probleem zijn verschillende thema’s als loyaliteit, schaamte, bezorgdheid etc. waar je als kind mee te maken kunt krijgen. Dit kan je leven behoorlijk moeilijk maken. Maar wat als je zelf ook problemen hebt en eigenlijk hulp en steun van je ouders nodig hebt?

Bron

Eén van mijn ouders heeft psychische problemen gehad toen ik jong was, ik denk 12 jaar. Mijn ouders gingen hier zo mee om, dat mijn zus en ik hier eigenlijk heel weinig van gemerkt hebben. Ik denk ook dat dit vooral werd opgevangen door mijn ouder zonder psychische problemen. In die tijd ging het ook niet heel goed met mij. Gelukkig heb ik altijd het gevoel gehad dat er iemand voor mij was en dat ik de steun kreeg die ik nodig had. Maar ik weet ook dat dit ook anders had kunnen zijn. Doordat ik dit heb meegemaakt en weet wat ik wel heb gehad, kan ik mij ook voorstellen hoe dit zou zijn als er niet genoeg aandacht en zorg voor mij was geweest. Daarnaast doe ik vrijwilligerswerk waar ik werk met de doelgroep KOPP (kind van ouder(s) met psychische problemen) en KVO (kind van verslaafde ouder(s)).

Ouder met problemen
Gelukkig zijn is iets wat je allemaal het liefste wilt. Dit is iets wat jouw ouders voor jou willen, maar waarschijnlijk zie jij je ouders ook het liefste gelukkig. Het kan heel moeilijk zijn om te zien dat je ouder verdriet heeft en kampt met problemen. Of dit nou een depressie, burn-out, persoonlijkheidsstoornis, eetstoornis of verslaving is. Wanneer één van mijn ouders het moeilijk had, voelde ik dit ook. Ik wilde altijd helpen en er voor zorgen dat hij/zij zich beter voelde, maar soms heb je geen invloed op het gevoel van anderen. Dit kan heel moeilijk zijn. Je wil helpen maar je kan niet helpen. Je voelt je machteloos en wanhopig.

Andere relatie
De band tussen ouder en zoon/dochter is vaak anders wanneer de ouder problemen heeft. Er is in veel gevallen minder aandacht voor jou als individu omdat de problemen van de ouder een belangrijke plek in het gezin innemen. Het gezin moet zich aanpassen aan de omstandigheden en er is soms minder tijd voor ‘quality time’. Je kunt minder steun ervaren waardoor de band minder hecht is of wordt.

Minder steun
Ouders met problemen zijn niet altijd in staat om voldoende steun te bieden aan hun kinderen. Dit is iets wat ze niet altijd in de gaten hebben, omdat signalen van dat het niet goed zou gaan, minder snel opgepikt worden. Wanneer zij beseffen dat zij een minder grote steun zijn voor hun kind dan wat ze eigenlijk zouden willen, kan dit heel moeilijk en pijnlijk zijn voor de ouder. Ook als zoon of dochter is dit natuurlijk moeilijk. Je wilt dat ze vragen hoe het op school is geweest, dat ze naar je luisteren of dat ze je vragen hoe het nou echt met je gaat. Wanneer je zelf ook (psychische) problemen hebt, zoals bijvoorbeeld een eetstoornis, is juist de steun van je ouders iets wat je heel goed kunt gebruiken. Net als jouw vader of moeder, zit jij ook zelf dagelijks in gevecht. Eigenlijk wil je dat je ouders je steunen maar misschien wil je geen hulp vragen, vind je dat ze al genoeg aan hun hoofd hebben en wil je hun er niet mee lastig vallen. Je voelt jezelf teveel.

♥ Tip: Geen opzet
Besef dat het niet zo is dat jouw ouder met problemen er niet voor je wil zijn. In sommige gevallen is het heel moeilijk voor hem/haar om jouw signalen op te vangen. Het kan ook zijn dat ze in deze situatie niet weten hoe ze jou kunnen helpen, juist omdat hij/zij zo erg met zijn/haar eigen problemen bezig is. Het is dus niet zo dat jij het niet waard bent om naar te luisteren of dat jouw ouder niet wil dat het goed met je gaat.

♥ Tip: Communiceer en geef aan wat je nodig hebt.
Goed communiceren is heel belangrijk. Eigenlijk altijd, maar zeker in deze situatie. Het kan zijn dat jullie langs elkaar heen leven of dat het inderdaad moeilijk is om elkaar te begrijpen. Vertel elkaar wat je nodig hebt en wat je van de ander verwacht. Bespreek ook of dit mogelijk is en wees eerlijk. Het is verstandig om dit in de vorm van een gezinsgesprek te doen, zodat iedereen weet waar hij/zij aan toe is.

Loyaliteit, schaamte en isolement
Wanneer je thuissituatie anders is door de problemen van je ouder, kan dit gevoelens van schaamte oproepen. Je bent misschien bang dat anderen het niet begrijpen of het raar vinden. Hierbij kunnen ook gevoelens van loyaliteit een rol spelen. Je wil je ouder niet te kort doen, jij weet dat hij/zij meer is dan de problemen die hij/zij heeft, maar misschien ziet de omgeving dat niet. Je kunt het gevoel hebben dat je het er beter niet met de omgeving over kan hebben en dat dat beter is voor iedereen. Deze gevoelens zijn heel begrijpelijk, maar ik denk niet dat het beter is voor iedereen. Schaamte kan leiden tot isolement, waardoor je je afzondert van de buitenwereld. Sociale contacten verminderen en je bent meer op jezelf en je gezin aangewezen. Dit kan er voor zorgen dat je een groot verantwoordelijkheids gevoel hebt voor je ouders.

♥ Tip: Zonder je niet af en zoek steun in omgeving
Misschien is het voor jou een ‘natuurlijke’ reactie om je te isoleren van de omgeving en voelt dat op dat moment goed. Ik denk, en dit is ook wat ik om mij heen heb gezien, dat dit absoluut niet goed voor je is. Voor niemand, maar zeker niet als jij ook met jezelf in de knoop zit. Wil je niet praten over je thuissituatie? Dat hoeft niet. Maar zonder je niet af. Onderneem dingen met vriendinnen of andere familieleden en praat over denken waar je het wel over wilt hebben. Jouw ouders hebben er uiteindelijk niks aan als jij je isoleert van de buitenwereld en hier alleen maar somber van wordt. Je omgeving kan je energie geven, waardoor je ook weerbaarder wordt voor de moeilijke thuissituatie.

Wil je er wel over praten maar schaam je je of wil je het niet vanuit de loyaliteit naar je ouder? Overleg met hem/haar en bedenk samen waar je wel over kunt praten. Misschien ben je bang voor de reactie van anderen. Bedenk voor jezelf bij wie je wel terecht kan. Misschien is dat niet één van je leeftijdsgenootjes, maar eerder een leraar, vertrouwenspersoon op school, de buurvrouw of een psycholoog.

 
Bron   Bron 

Angst en boosheid
Gevoelens van angst en boosheid komen ook heel veel voor. Misschien ben je ergens diep van binnen wel boos op je ouders omdat de problemen zo’n centrale plek in het gezin hebben. Of omdat er niet genoeg aandacht is voor jou en jouw zorgen. Je kunt daarnaast bang zijn dat de problemen erger worden of nooit overgaan en je kunt zelfs de angst hebben dat je ouder zo ongelukkig is en uit het leven stapt. Dit zijn natuurlijk vreselijke gevoelens waar je niet alleen mee hoeft te leven. Praat met iemand. Bijvoorbeeld een vriendin, professional, de andere ouder of een leraar.

♥ Tip: Het mag, laat het toe.
Alle gevoelens die je hebt, mogen er zijn! Laat het toe en accepteer ook dat ze er zijn. Soms helpt het om er over te praten. Zo kun je je gevoelens beter gaan begrijpen. Schrijven kan ook helpen. Hou je gevoelens en gedachten bijvoorbeeld bij in een dagboek.

Om in contact te komen met andere jongeren en jong-volwassenen die ouders hebben met problemen, kun je terecht op de website van Survivalkid.

Hoe ga jij hiermee om? Heb je nog andere tips?