Mijn vader en mijn eetstoornis

Met je vader en moeder heb je vaak niet precies dezelfde band. In de tijd dat ik een eetstoornis had, gingen mijn beide ouders daar dan ook op hun eigen manier mee om. Met mijn moeder of als mijn ouders samen waren durfde ik sneller te praten, mijn vader was wat meer gesloten in die tijd. En ik was een tiener… Misschien begreep mijn vader het niet? Zocht hij naar de juiste woorden? Hoorde hij me wel, maar begreep hij het niet? Of dacht hij dat ‘er zijn’, zonder iets te zeggen wel voldoende was? Mijn vader is super lief, maar soms snapte ik er in de tijd van mijn eetstoornis niets van. Waarom zei hij niks?

Natuurlijk heeft mijn vader wel wat gezegd en als ik terugkijk heeft hij soms wijze woorden meegegeven. Maar in de tijd dat ik een eetstoornis had en een stuk jonger was dan nu, begreep ik hem niet zo goed. Mijn vader praat niet zo makkelijk over gevoelens. Misschien man-eigen. Ik lees dat vaker op het forum in dagboekjes van jullie. Het kan soms best wel lastig zijn, die vaders die niet weten wat ze moeten zeggen, bewust even hun mond houden of er geen bal van begrijpen dat jij jezelf kapot maakt door zo te rotzooien met eten.

Ergens niet zo gek. Je ouders kunnen zich er misschien maar lastig in verplaatsen. Hun mooie, jonge dochter die uitgroeit tot een ongelukkige vrouw die zich zelf kapot maakt door te braken, eetbuien te hebben of zichzelf uit te hongeren. Ze hadden zo graag iets anders voor ons gehoopt. Ze hadden zo graag gezien dat we gelukkig waren, in plaats van een eetstoornis hadden. Misschien hadden sommige ouders dat zo hard gehoopt, dat ze ontkennen dat de situatie helaas niet zo is door te doen alsof het wel meevalt.

Veel vaders willen graag een oplossing aandragen. Ze willen de pijn en het verdriet wegnemen, het liefst zo snel en doelgericht mogelijk. Voor jou misschien een irritante reactie wanneer je je hart bij hem lucht, maar voor hem heel logisch. Natuurlijk wil hij zijn dochter zo snel mogelijk weer zien opknappen, zien lachen! En als die lach gezien wordt, hopen ze dan ook vaak dat het alweer over is. Opgelost met een oplossing die zij hebben kunnen aandragen.

Helaas is dat vaak niet zo. Een eetstoornis neemt vaak veel tijd in beslag. Super frustrerend, niet alleen voor jou als dochter, maar ook voor de papa’s. Die staan erbij en kijken ernaar, of vinden het op een gegeven moment zelfs moeilijk om het überhaupt onder ogen te komen. Ze weten misschien wel helemaal niet wat ze ermee aan moeten. Een eetstoornis, iets wat voornamelijk vrouwen kunnen ontwikkelen op een leeftijd waarop vaders misschien uberhaupt eventjes weinig van hun dochters begrijpen… Het is knap ingewikkeld. Wat moet je daarmee?

Misschien zijn er ook vaders die dat wel weten. Die dingen proberen die ook echt goed werken. Die precies de juiste vragen stellen, goede oplossingen aandragen en heel fijn met hun dochters kunnen praten. Maar daar zijn er niet veel van. Mijn vader was vooral een held op andere vlakken in mijn leven. Op het moment dat ik een eetstoornis had, was de band zoals die nu is met mijn vader er nog niet. We hielden van elkaar, ik kon op hem vertrouwen en hij was er als hij me met praktische zaken kon helpen. Maar als hij me niet kon helpen of niets zei, voelde ik afstand in die tijd. Ik snapte zijn stilte niet en hij snapte waarschijnlijk geen reet van wat ik aan het doen was met mezelf en waarom het zo lang duurde.

Ik weet nog dat ik met mijn ouders in therapie uitleg kreeg over ‘Mevrouw Anorexia’, waardoor je de eetstoornis wat meer los zet van je kind. Je dochter heeft een eetstoornis, ze is het niet. Dat was de strekking van de film die we keken. Voor mijn vader heel verhelderen. Hij kon zo weer wat meer naar mij kijken, in plaats van naar het meisje met de eetstoornis. Hij vond dat heel fijn, deelde hij in de groep. Ik had niet door dat hij de echte Nouska daardoor niet meer zo goed kon zien. 

Ik neem het mijn vader dan ook helemaal niet kwalijk dat hij in die tijd wat meer op de achtergrond was. Mijn moeder was toen voornamelijk mijn klankbord. Ook zij kon mij niet helpen, maar het was wel fijn om met haar te kunnen praten over alles wat ik eigenlijk zelf niet eens begreep. Ingewikkeld moet dat zijn geweest, voor allebei.

Gelukkig gaf therapie, de juiste psychologen en tijd mij de kans om te ontdekken wat er nou echt gaande was. Ik leerde mezelf steeds beter kennen en begrijpen. Dit hielp ook met het uitleggen van wat er nu echt in mij omging. Ik kon beter vertellen hoe die eetstoornis werkte en wat ik eigenlijk echt voelde. Het werd wat minder stil tussen mijn vader en mij, al vond ik het toch wel lastig om met hem over mijn eetstoornis te praten.

Nu ik ouder ben kan ik mij steeds beter verplaatsen in mijn ouders. Ik snap wel dat ze het soms ook even niet meer wisten. Een eetstoornis begrijpen is knap ingewikkeld. Ik heb mijn ouders niet perse teleurgesteld met mijn eetstoornis, maar het maakte hen wel verdrietig, misschien zelfs bang. Ze maakten zich grote zorgen en hadden misschien niet altijd een idee wat ze ermee aan moesten, maar ze waren er wel. Zelfs al begrepen ze er misschien in de kern helemaal niets van.

Mijn vader haalde en bracht me naar therapie. Hij zat dan het hele gesprek te wachten met de auto op de parkeerplaats en vroeg enkel even kort: ”Ging het goed?” Daar kwam vaak verder niet echt een gesprek uit voort, maar af en toe durfde ik toch wat te vertellen. Mijn moeder heeft mij ook vaak naar therapie gebracht en opgehaald. Ondertussen ging ze winkelen of ergens koffie drinken en af en toe kocht ze iets liefs voor me, zoals een paar oorbellen of een nachtlampje met een moeder schaap en lammetje erop. Ik weet dat nog heel goed.

Ik kon wel eens boos worden op mijn vader (en moeder). Om de stomste dingen. Aan tafel bijvoorbeeld. Misschien wel vooral, omdat ik zelf ook geen idee had wat er in mij omging. Ik wilde wel met elkaar praten, maar eigenlijk wisten we beiden niet zo goed hoe. Ik wist niet wat ik voelde, hij wist misschien wel niet hoe hij het er met me over moest hebben of wat ik wilde en zo werd dat niet altijd even rustig besproken… integendeel.

Mijn ouders hadden dit ook nog nooit gedaan: een kind opvoeden dat een periode in haar leven diep in de put zit. Wisten zij veel wat ze moesten doen. Ik wist het eigenlijk zelf niet eens. Ze deden in ieder geval wat zij dachten dat goed was. Steunend reageren als ik mijn studie wilde stoppen, zoals die keer dat ik met mijn vader uit eten was en vertelde dat ik het met mijn opleiding en therapie allemaal niet meer volhield. Ik was zo bang hem diep teleur te stellen of boos te maken. Hij sprak toen hele fijne woorden uit, iets in de trant van:

‘’Het gaat mij er niet om welke studie je volgt of welke baan je krijgt. Het gaat mij erom dat je gelukkig wordt. Je gezondheid is belangrijker dan je opleiding.”

Al zei mijn vader niet vaak dit soort dingen, dat hij het een paar keer wel deed, maakte het heel erg waardevol voor mij. Ik zou dan ook willen zeggen tegen alle vaders die dit lezen; spreek wat meer uit wat je voelt en denkt. Dat vinden dochters vaak heel erg fijn, steunend en kan een hoop verduidelijken! Die stilte is goed bedoeld en is misschien het moment waarop vaders juist aandachtig luisteren. Maar praten is heel belangrijk en goed voor een vader-dochter relatie.

Inmiddels ben ik heel wat jaren ouder. Ik heb veel geleerd in therapie over mijn eetstoornis, ben volwassen geworden en begrijp mezelf steeds beter. Dit maakt de relatie met mijn vader ook veel fijner. Mijn vader is misschien niet zo open en makkelijk om mee te praten als mijn moeder, toch zijn er fijne gesprekken waarin hij me zelfs iets over zichzelf vertelt af en toe. Hij heeft een hoop geobserveerd in de jaren dat hij weinig zei. Voor mij frustrerend, omdat ik wilde dat hij praatte, maar inmiddels merk ik dat hij meer van mij weet dan ik soms denk.

Toen mijn vader één dag voor het ontslag uit de kliniek een hartinfarct kreeg, kreeg ik de schrik van mijn leven. Ik wilde mijn vader niet kwijt, niet nu. Er was nog zoveel te bespreken en te leren! Gelukkig herstelde mijn vader goed van deze klap. De gebeurtenis heeft denk ik ook een rol gespeeld in de kleine veranderingen die er zijn geweest binnen ons gezin op emotioneel gebied. Er wordt wat meer gepraat, ook onder de mannen. We leven nu. En nu is het belangrijk om lief te zijn voor elkaar. Het kan zomaar over zijn.

Vaders, we houden van ze. Maar soms zijn ze ook best wel ingewikkeld. Heb je niet zo’n goede band of begrijp je jouw vader niet zo goed, dan heb je misschien wat aan mijn ervaring hier boven. Maar iedere relatie en iedere vader is natuurlijk anders. Toch denk ik dat het goed is om er niet te makkelijk over te denken. ‘’Vaders praten niet graag”, ‘’Mannen uiten geen emotie”, dat is wat er soms over ze wordt gezegd. Toch denk ik dat niet alleen kinderen, maar ook vaders een hoop kunnen leren en er meer in ze omgaat dan we denken. Het zijn ook gewoon mensen.

Soms heb ik het gesprek aangesneden door een uitje te plannen met mijn vader. Een andere keer heb ik hem een brief geschreven. Ik heb hem ook wel eens gemaild. Dan was het dus geen soepel gesprek, via schrift, maar het was wel een begin en leidde soms toch tot gesprekken. Blijf dus gerust stapjes zetten hierin of vragen stellen, als je merkt dat jouw vader ook wat teruggetrokken reageert op jouw problemen of als je zelf niet zo goed met hem durft te praten.

Begrip moet vaak groeien en van beide kanten komen. We gaan er vaak vanuit dat mensen onze problemen direct moeten snappen en anders helemaal nooit zullen gaan begrijpen. Begrip voor het onbegrip is dan best belangrijk en energie steken in het geven van uitleg over jouw eetstoornis ook. Het heeft misschien wat tijd nodig, maar een eetstoornis begrijpen is voor iemand die het heeft al ingewikkeld, laat staan voor een omstander.

Mijn moeder is een emotionele steun in mijn leven. Mijn vader is dat af en toe. Hij steunt mij weer wat meer op praktisch vlak. Als er geklust moest worden in mijn nieuwe huurhuisje, als ik hals over kop moest verhuizen omdat mijn relatie over was, als ik dingen moest regelen met mijn uitkering of ziektekostenverzekering en de kosten voor de psycholoog. Mijn vader is er. Misschien niet altijd op exact de manier dat ik dat wens, maar hij is er. Ik kon in de tijd van mijn eetstoornis op hem rekenen en nog steeds. En daar ben ik heel erg dankbaar voor. 

Ik denk dat je daarin ook mag kijken naar wat jouw vader wél voor je doet, als jij dit leest en weet dat jij met je vader geen goede band hebt of het lastig vindt om hem om hulp te vragen. Kijk naar wat hij wel voor jou kan doen of wat hij al doet. Iedereen toont liefde op zijn eigen manier, niet alleen op de manier dat jij dat fijn vindt. Je kunt daarin ook veel van elkaar leren.

Soms is je vader helaas niet aanwezig in je opvoeding, of zo minimaal dat een echte goede band bijna niet op te bouwen valt. Of je hebt vaak ruzie of je vader reageert boos op alles wat met jouw eetstoornis te maken heeft uit frustratie en boosheid richting jouw eetstoornis. Niet richting jou, al loopt dat daardoor soms door de war. Onwijs moeilijk en verdrietig. Je zou het liefst willen dat je vader anders was. Begripvol, open en steunend. Er is veel mogelijk om die relatie te herstellen. Soms kan het goed zijn dit ook in therapie te bespreken, samen in therapie te gaan, een brief te schrijven aan hem, het allemaal wat tijd te geven of helaas stukjes te accepteren. Dat is voor jou, met jouw eigen vader, in jouw situatie heel persoonlijk.

Ik ben heel erg dankbaar en blij dat mijn ouders mijn ouders zijn. Dat ik ze allebei nog om mij heen heb. Dat mijn vader niet is overleden door zijn hartproblemen en ik hem nog mag kennen. Dat hij op onze bruiloft ons heeft getrouwd en daarmee ook zijn liefde toonde. Dat mijn moeder, ondanks haar lichamelijke problemen een bron van gezelligheid en steun is en er altijd voor me is. Ze zijn er. Op hun manier, met de dingen die zij goed kunnen. Ze houden van mij en dat heb ik gevoeld. Misschien heb ik het alleen niet altijd beseft, omdat ik soms erg negatief was of we elkaar niet begrepen. Maar als ik terugkijk, ben ik heel dankbaar ondanks die dingen.

Geen enkele ouder is perfect en iedere ouder doet dingen verkeerd. Zo zal dat vast ook gaan als ik zelf ooit een kindje mag krijgen. Het belangrijkste daarin is dan ook liefde. Liefde in vergeving, liefde in begrip van weerskanten, liefde in woorden en liefde in gedrag. We begrijpen elkaar misschien niet altijd even goed in die liefde, maar ik denk wel dat het belangrijk is om daar soms bewust over na te denken en bewust naar te handelen.