Nutri-Score: eten is goed of slecht

Wanneer ik door de supermarkt loop, zie ik steeds vaker het logo van de Nutri-Score op verpakkingen staan. De letters A t/m D geven aan hoe gezond een bepaald product is. Het eten is goed of het is slecht, althans, zo kan het voelen wanneer je een eetstoornis hebt. Zo’n score kan behoorlijk wat bij je los maken. Je hebt al zo je eigen angsten en oordelen over bepaalde producten. Als een nutri-score die angst ook nog eens bevestigt of groter maakt door een grote, rode D op bepaalde producten te stempelen, kan dat best wel wat teweeg brengen.

Wat is een nutri-score?

De nutri-score is door de overheid in het leven geroepen om consumenten te helpen producten gemakkelijk met elkaar te vergelijken. In één oogopslag moet je een beeld kunnen vormen van hoe gezond een bepaald product is. Producten krijgen pluspunten voor eiwitten, vezels, fruit, groente, peulvruchten en noten. En minpunten voor energiegehalte, suikers, verzadigd vet en zout, zo geeft de website van Rijksoverheid aan.

Ik vind het best opvallend dat ‘energiegehalte (kcal)’ – gewoon dat woord op zich – als minpunt wordt aangegeven. Want in welke context is dit dan? Dit wordt niet duidelijk aangeven. Zo hebben noten, die als pluspunt zijn bestempeld, bijvoorbeeld veel calorieën per gram, maar dat is dan weer niet ongezond? Ik had een enorme angst voor calorieën toen ik een eetstoornis had en wilde er het liefst zo min mogelijk van binnen krijgen, maar calorieën zijn niet slecht! Een volwassen vrouw heeft gemiddeld 2000 kcal nodig en een volwassen man heeft gemiddeld 2500 kcal nodig om op een gezond gewicht te kunnen blijven. Zo weinig mogelijk kcal binnenkrijgen, is dus helemaal niet gezond. 

Mijn eetstoornis zou er echt niet goed op gaan, maar goed, ik begrijp het concept wel. Over het algemeen maken mensen veel ongezonde keuzes als het over voeding gaat. Niet gek wanneer je zo verleid wordt tot fastfood en de vele bewerkte producten in kleurrijke verpakkingen. Als je te weinig voedzame producten nuttigt, kan je belangrijke voedingsstoffen, vitamines en mineralen tekort komen of juist te veel van iets binnenkrijgen. Ook wordt overgewicht in de westerse samenleving een steeds groter probleem. Naast de nutri-score zijn er daarom wel meer campagnes om Nederland wat gezonder te laten eten en meer te laten bewegen.

En daar is op zich niets mis mee. Voor mensen zonder eetstoornis is dit misschien een handig systeem om gezondere keuzes te maken, maar wanneer je een eetstoornis hebt is dit echt een ander verhaal. Het moeten maken van gezonde keuzes kan al snel obsessief worden en de angst om een ongezonde keuze te maken buitenproportioneel groot. Met een eetstoornis kan je niet meer helder en objectief over eten denken. Je doet al zo je best om niet de achterkant van alle verpakkingen te lezen en zo alle producten te vergelijken; zetten ze het alsnog met koeienletters op de voorkant. Ai, shit!

Wel of geen eetstoornis? Het gaat over meer dan eten.

Maar daar is ook precies waar de nuance zit, als jij enorm gestrest raakt door de prominente nutri-score en niet weet hoe je ermee om moet gaan. Als je een eetstoornis hebt, is het echt anders. Mensen zonder eetstoornis kunnen zo’n nutri-score veel gemakkelijker in het grote geheel zien en gaan daardoor niet direct zwart-wit denken. Ze kunnen bewuster kiezen voor een gezondere of voedzamere keuze, maar voelen zich ook vrij om een keer voor iets anders te kiezen. Er zal geen enorme paniek of intense zelfhaat ontstaan, wanneer ze trek hebben in iets met een minder hoge nutri-score of iets anders voorgeschoteld krijgen.

In de video ‘Wij eten een week de basis-eetlijst’ spreek ik samen met Hannah een diëtist over het nut van de basis-eetlijst. Daarin kwam ook de vraag naar voren waarom je als je van een eetstoornis herstelt soms suikerrijke en vette tussendoortjes als uitdaging moet nemen. Want: dat is toch helemaal niet gezond? Móet je dat dan altijd eten? Nee, dat hoef je helemaal niet altijd te eten, maar het is wel goed om vrij te zijn om die keuze te kunnen maken. Om die extreme angst en het waarde-oordeel over jezelf, daar vanaf te kunnen halen. Want gezondere keuzes maken in wat je éét is één ding, maar je mentale gezondheid is ook ontzettend belangrijk.

Wat jij eet bepaalt niet jouw waarde als mens

Ja, het is goed om voldoende goede voedingsstoffen, vitamines en mineralen binnen te krijgen. Maar een keertje afwijken van die groene nutri-score, zou geen enorme paniek met zich mee hoeven brengen. Een keertje kiezen waar je trek in hebt, zou geen enorme zelfhaat teweeg hoeven brengen. Een nutri-score is geen waarde-score voor jou als mens.

Dit geldt niet enkel voor de nutri-score, maar ook voor jouw lichaam, gewicht of andere voedingskeuzes. Misschien heb jij wel overgewicht of snoep je graag, maar dat maakt jou niet tot een slecht of waardeloos mens; een overtuiging die mij erg bekend was toen ik een eetstoornis had. De angst voor overgewicht en de angst om dik te zijn ging bij mij niet over gezond of ongezond zijn, maar over wel of niet van mezelf kunnen houden en dat staat er écht los van. 

De angst om ongezond te zijn

Eten is niet goed of slecht, maar wel of niet voedzaam. Het is belangrijk om voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen. Dit hoeft niet elke dag perfect, maar gaat meer over een gemiddelde. Je kan best een keer iets minder voedzaams nemen. Daardoor zal je niet ineens heel ongezond zijn. Uiteindelijk gaat het ook niet om die ene keer dat jij een chocolade-croissant neemt in plaats van een volkoren boterham. Het gaat om het totaalplaatje over een week of een maand. Wat dat betreft is het te kort door de bocht om een product als gezond, ongezond, goed of slecht te bestempelen, maar gaat het over het gemiddelde in het geheel.

Vergeet niet te leven

Maar zelfs dan, moet het altijd maar perfect en binnen de lijntjes? Haalt die perfectie niet ook een beetje de lol van het leven eraf? Ja, het is goed om voor jezelf en je gezondheid te zorgen, dat moeten we ook niet helemaal links laten liggen, maar gezondheid is nog zoveel meer. Het komt in zoveel soorten en maten. Gezondheid is meer dan voedingsstoffen, meer dan een bepaald lichaam hebben, meer dan een x aantal keer per week sporten. Ja, het kan eraan bijdragen, maar gezondheid gaat ook over mentale gezondheid. Over geluk, genot en plezier. Als krampachtig met eten en bewegen bezig zijn betekent dat je overmatig wordt blootgesteld aan stress, paniek en zelfhaat. Als het betekent dat je je plezier, genot en sociale leven moet laten vallen. Is het het dan wel waard? Is het dan wel gezond? 

Ja, het is goed om je bewust te zijn van je lichamelijke gezondheid, maar kan je het op elk vlak perfect doen zoals is voorgeschreven? Dat geloof ik eerlijk gezegd niet. Als ik naar mezelf kijk, is dat ook niet het geval. Zit ik veel te veel achter mijn computer, eet ik soms echt te weinig groente, houd ik te veel van witte pastaproducten en kaas (de schijf van vijf zou het niet met mijn keuzes eens zijn), drink ik wel eens een drankje te veel, heb ik soms te veel stress en slaap ik wel eens te weinig. Ben ik ongezond? Ach, ik doe mijn best, maar ik vergeet niet te leven. Perfectie slaat wat dat betreft best wel dood. En is het nodig om toch redelijk gezond en wel gelukkig te leven? Ik voel me gezond en gelukkig, ook met bepaalde ‘ongezonde’ gewoontes, als je dat zo wilt noemen. 

Het leven is zoveel meer en jij bent zoveel meer. Gezondheid is zoveel meer. Dus vergeet niet te leven en straf jezelf er al helemaal niet voor af. Want het heeft niets te maken met jouw waarde als mens


Kom bij Proud2Bme gratis en anoniem in contact met lotgenoten, ervaringsdeskundigen, psychologen en dietisten. Op ons forum kun je jouw verhaal delen en/of vragen stellen. Ook kan je dagelijks met ons chatten (de agenda vind je hier). Wij staan voor je klaar.

Irene

Geschreven door Irene

Reacties

14 reacties op “Nutri-Score: eten is goed of slecht”

  1. Mooie blog!! Dank!

  2. Ik vind dat het plaatsen van die etiketten eetstoornissen in de hand werken. Ze weten dat er veel mensen aan lijden. Daar kunnen ze best over nadenken en er rekening mee houden. Preventief. Het komt niet uit de lucht vallen, een eetstooornis, dit soort dingen spelen echt wel een rol !
    En al heb je geen echte eetstoornis, is het echt helpend om bij elke hap die je eet te weten of het een ABCD of E product is? .En hoe veel calorieen er in zitten!! Toxische gedachten kunnen je ook ziek maken.
    Ik begrijp wel dat het de bedoeling is om goed te informeren maar ik geloof dat mensen best wel weten wat gezond is, zeker in deze tijd.Er is toch veel eerder een overvloed aan informatie dan een tekort! In. Het is niet ingewikkeld om goed te eten : dezelfde principes als altijd gelden . Soms denk ik dat zij gewoon maar bezigheden zoeken voor de mensen die werken met de voorlichting en die onderzoeken doen.
    En vaak is het gezonde label miswijzend. Ze doen bijvoorbeeld heel vaak inuline in producten om er meer vezels in te brengen. Daar word ik persoonlijk, en veel meer mensen,, dan weer ziek van. En zo zijn er zo
    veel voorbeelden.

    Wat voor de een goed is is voor de ander juist heel slecht. Dus je moet toch je eigen keuzes maken en op je eigen gezondheid en welzijn letten.
    "Gezond zijn" is als een RELIGIE geworden. Het lichaam is alles, lijkt het. Maar hoe je bent als mens, of je wel vriendelijk bent, aan anderen denkt, solidair bent etc, dat lijkt helemaal niet belangrijk. Gezond zijn is alles…
    Als mensen beter met elkaar omgingen en minder kil waren dan zou je waarschijnlijk ook minder snoepdrang,"ongezond eten drang" zien. Eten vervangt dikwijls warmte en connectie dus ik denk dat al die voorschriften eigenlijk helemaal niet effectief zijn als het erom gaat goede keuzes te leren maken en om mensen te helpen. Waarom werkte het vorige systeem niet?

  3. Ik ben totaal tegen nutri-score. Vaak worden ongezonde voedingsmiddelen als goed bestempeld doordat het kcal lager is, meestal omdat het vet vervangen is door suiker, wat dus helemaal niet gezond is ondanks de kcal omlaag gaat. natuur producten met veel noten in verwerkt krijgen een slechte nutri-score puur en alleen door de hoge hoeveelheid kcal en vet, maar niet alle vet is slecht, hier kijkt nutri-score niet naar helaas.

    Ik weet niet of dit klopt aangezien ik nooit kant en klare frieten koop, maar ik las ooit eens dat diepvriesfrieten goed scoren op de nutri-score omdat de score berekend is op de inhoud van de zak, ongefrituurde frieten, maar je frituurt deze altijd voor je ze eet waardoor die nutri-score dus een heel vals beeld geeft.

  4. Nutri score is er alleen voor de maker om geld te verdienen en om je richting bepaalde producten te pushen waar geld aan verdiend word.

  5. Objectief gezien kun je voedingsmiddelen wél indelen qua goed of niet zo goed met het oog op zowel milieu alsook mededieren. Wanneer men bijvoorbeeld melk, eieren, kaas of vlees koopt is dat – naast de nadelige gezondheidseffecten op het individu dat deze producten consumeert (o.a. cholesterol, diabetes 2 en andere ‘welvaartsaandoeningen’ – (wellicht onbewust) meewerken aan dierenleed.
    In dat licht is het wel zo eerlijk en transparant om dit op producten te vermelden.
    Kanttekeningen: al is het ‘beter leven-keurmerk’ natuurlijk óók een wassen neus – dieren worden nog immer uitgebuit en ge-+misbruikt voor menselijke lusten… terwijl de consument ‘met een gerust hart’ deze producten blijft kopen en zelfs denkt iets goeds te doen…
    Mijn devies met alle labels: wees kritisch en eerlijk, ook naar jezelf!

  6. Het percentage mensen met overgewicht en obesitas is vele malen groter dan met een eetstoornis. Tenzij van dat percentage een groot deel BED heeft. De nutriscore maakt het voor hen zónder eetstoornis die bewuster met voeding willen omgaan visueel heel zichtbaar welke keus ze kunnen maken. Etiketten bestaan uit veel woorden en velen weten het niet hoe die gelezen moeten worden. In zekere zin is het een vorm van psycho-educatie, net als je in een kliniek krijgt.
    Producenten proppen voeding vol met onnatuurlijke smaakstoffen en toevoegingen met als doel meer eten-meer verkoop-meer winst. En dat zit in de kleinste meest gezond ogende producten. Alles wat verpakt in de schappen ligt komt goor uit een marketingprincipe en is psychologische beïnvloeding. De mens is aldaar gevoelig voor; snelle positieve gevoelens. Ik vind zulke geluiden van bewustwording goed. Ook al vind ik het zelf soms ook lastig om te zien. Daarbij denk ik dat met name de overdaad aan keuzes, aan voeding en de hebberigheid en hebzucht van de mens elkaar continue versterken in ongezonde gewoontes.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *