OCPS: het kan altijd beter

De hoogste cijfers halen, het mooiste lichaam hebben en de beste vriendin willen zijn… Het is niet verkeerd als je een beetje perfectionistisch bent, maar wat als het streven naar perfectie je hele leven beïnvloedt Mensen die lijden aan een obsessief compulsieve persoonlijkheidsstoornis (OCPS) zijn extreem perfectionistisch. Ze streven naar orde en regelmaat en willen het liefst alles onder controle houden.

“Als ik een schoolopdracht maak, ben ik daar veel langer mee bezig dan mijn klasgenoten”, zegt Janna (17). “Niet omdat ik het niet snap, maar omdat alles perfect moet zijn. Elke punt moet op de goede plek staan, anders word ik onrustig.”

Wanneer heb je OCPS?
Volgens de DSM-IV, het ‘handboek’ voor psychische stoornissen, lijdt je aan een obsessief compulsieve persoonlijkheidsstoornis als je voldoet aan de volgende criteria:

 

  • Je bent zo bezig met regels, lijsten, details en schema’s dat het eigenlijke doel uit het oog wordt verloren.
  • Het afmaken van een taak of schoolopdracht vind je lastig, omdat het niet aan je eigen eisen voldoet.
  • Je bent zo toegewijd aan school en/of je werk dat andere activiteiten daaronder lijden, zoals hobby’s en vriendschappen.
  • Je hebt een groot plichtsbesef en bent heel zorgvuldig in alles wat je doet. Ook ben je heel stellig over bepaalde normen.
  • Voorwerpen die oud of stuk zijn vind je lastig om weg te gooien, zelfs als ze eigenlijk geen gevoelswaarde hebben.
  • Je werkt liever zelfstandig in plaats van met anderen. Ook doe je bepaalde opdrachten liever zelf dan dat je ze uitbesteedt aan klasgenoten, omdat je dan zeker weet dat het goed wordt gemaakt.
  • Geld uitgeven voor jezelf en anderen doe je niet zomaar: geld is namelijk bedoeld om opzij te zetten voor ‘later’.
  • Je kunt heel koppig en star zijn.

“Het is heel vermoeiend om voortdurend zulke hoge eisen aan jezelf te stellen”, vertelt Janna. Ze lijdt sinds haar elfde aan een obsessief compulsieve persoonlijkheidsstoornis. “Je bent nooit tevreden en eigenlijk altijd teleurgesteld in jezelf. Het kan namelijk altijd beter, sneller en mooier.”

Mensen met OCPS denken vaak heel zwart-wit: het is alles of niets, een middenweg is er niet. Janna: “Als ik een 7 heb gehaald voor een proefwerk, dan voelt dat voor mij als falen. Want dat betekent dat ik toch fouten heb gemaakt. Dat geldt trouwens ook voor andere situaties: ik ben een goede óf een slechte vriendin, ik ben mooi óf lelijk en ik kan wel óf niet voetballen. Er is geen grijs gebied.”

OCPS en een eetstoornis
Uit verschillende onderzoeken blijkt dat mensen die (extreem) perfectionistisch zijn, een grotere kans hebben op het ontwikkelen van een eetstoornis. Perfectionisme kan namelijk een negatieve invloed hebben op je zelfbeeld. Je kunt heel onzeker worden om altijd maar goed te willen doen of er mooi uit te willen zien. In het streven naar perfectie schuilt vaak een dieperliggende oorzaak: veel perfectionisten zijn bang om niet goed genoeg te zijn. ‘Ik ben waardeloos, ik ben echt nergens goed in. Anderen kunnen het veel beter.’

Tips

Stel grenzen
Bedenk vooraf hoeveel tijd je aan een opdracht wil besteden en houd je eraan. Zet bijvoorbeeld een stopwatch op je telefoon: over een half uur ga ik door met het volgende schoolvak. Stel prioriteiten. Wat is echt belangrijk? En wat kan nog even wachten? Misschien klinkt het gek, maar het helpt. Als je dat nog moeilijk vindt, vraag dan eens aan iemand in je omgeving om je daarbij te helpen.

Ontspan
Mensen die (extreem) perfectionistisch zijn, kunnen vaak zo lang doorwerken dat het ten koste gaat van ontspanning. Maak daarom elke dag wat tijd vrij waarin je niets hebt gepland. Geen school, geen werk, geen afspraken. Helemaal niets. Doe in die tijd iets wat je leuk vindt om te doen. Een boek lezen, naar muziek luisteren, een film kijken. Het maakt niet uit wat het is, als het maar iets is wat jíj leuk vindt. Plan bijvoorbeeld tijd in voor jezelf als je uit school komt, na het avondeten of voor het slapengaan.

Zie fouten als iets positiefs
Perfectionisten hebben een neus voor fouten. Niet alleen bij zichzelf, maar ook bij klasgenoten of collega’s. Als je een ‘fout’ ziet, ga dan ook op zoek naar dingen die wél goed zijn gegaan: vier je succes. De perfectionist in je zal er alles aan doen om géén fouten te maken, maar juist door veel fouten te maken leer je. Heb je ooit wel eens een baby gezien die meteen kon lopen?

Creëer zelfcompassie
Denk eens aan je beste vriendin, je broer/zus of je vader en moeder. Wat zou je tegen hen zeggen als je ziet dat zij hun uiterste best doen? ‘Je bent waardeloos?’ ‘Je kan echt helemaal niks?’ Nee, natuurlijk niet! Maar waarom zeg je dat soort lelijke dingen wel tegen jezelf? Wees je bewust van dat ‘nare stemmetje’. Besef dat je echt niet meer kunt doen dan je best. Je zou dat je beste vriendin toch ook niet kwalijk nemen? Behandel jezelf zoals je ook de mensen van wie je houdt zou behandelen.

Hoe daag jij je perfectionisme uit?

Scarlet

Geschreven door Scarlet

Reacties

9 reacties op “OCPS: het kan altijd beter”

  1. Ik herken alles wat in dit blog staat zooooo goed. Ik heb ook een eetstoornis en ben al jaren in therapie voor al mijn problemen. Volgens mij heb ik OCPS maar wisten we dit gewoon nog niet. Altijd zeggen mensen tegen mij dat ik meer grijs moet kijken, of minder moet verwachten. Ik zal dit blog eens laten lezen door mijn mama. Als ik op school 84 procent haal, verwacht ik nog beter, ik wil het maximum. Ik wil altijd alles het beste doen.

  2. 100% herkenning. Slik. Nog een diagnose.
    Wordt aan gewerkt. Dat wel. Maar wist niet dat er ook een ‘stickertje’ bij paste.
    Net aandacht gekregen bij therapie, alleen stopt die therapie i.v.m. overgang naar andere hulpverlening. Maar misschien goed om dan bij kennismaking meteen te benoemen.

  3. Deze diagnose helaas al 4 jaar, het is zwaar vermoeiend zoals er al staat

  4. Ik wil even reageren op de reacties die ik hier zie verschijnen. Stel niet te snel zelf een diagnose. Je kunt altijd vragen aan je behandelaar hoe hij/zij erover denkt maar mijn ervaring is dat je in zoveel stoornissen je iets herkent. In dit geval is het meer dan perfectionistisch zijn.
    Sterkte allemaal! Wees open richting je behandelaren en maak je niet te veel zorgen! Liefs

  5. Jeetje, wat herkenbaar en wat een fijne beschrijving. Ik heb de diagnose sinds september en vond het soms lastig wat er wel of niet onder viel. Het is inderdaad zeer vermoeiend.

  6. Maar OCPS is toch veel meer dan extreem perfectionisme?
    Nu wordt er gedaan of je OCPS hebt als je erg perfectionistisch bent.
    Het lijkt me verstandig om heel voorzichtig om te gaan met dit soort zelfdiagnostiek.

  7. OCPS dient niet verward te worden met OCS, Obsessieve Compulsieve Stoornis, oftewel een dwangstoornis. Er is wel overlap tussen de twee, maar OCPS heeft een meer socialere inslag. Bij een dwangstoornis is het ‘patroonmechanisme’, om het maar zo te noemen, veel te sterk. Hierdoor ontwikkelt men bijvoorbeeld rituelen. Jammer dat het artikel dit verschil niet aanstipt.

    Raar ook dat de term OCPS niet verandert is in de DSM 5, om verwarring met OCS te voorkomen. Al zou ik zelf niet weten welke term we dan zouden moet gebruiken. Perfectie stoornis?

  8. Ik heb deze diagnose ook, had eerst wel heel veel moeite met het label ‘persoonlijkheidsstoornis’. Inmiddels kan ik dat wat meer loslaten en ben ik vooral bezig met werken aan wat eronder zit.

    Wel heel apart dat in dit verhaal een meisje van elf (!) al een persoonlijkheidsstoornis toegedicht krijgt. Ik dacht dat dat officieel alleen bij volwassenen mag, al schijnt dat wel eens te verschillen, maar elf vind ik echt absurd. Hoop maar dat het een fictief voorbeeld is.

  9. Al meerdere jaren gediagnostiseerd. Door het steeds verdere wegzakkend GGZ Zorgparadigma niet meer gesteund door de maatschappij. Als OCPS-er val je helaas buiten de boot in nederland. In de DSM 5 nauwelijks meer te herkennen dus ook te begrijpen door de psychiaters in spé. Adekwate behandeling zal steeds meer op de achtergrond raken in de Nederland BV. Te triest voor woorden dat tal van hulpeloze medepatienten ongehoord blijven en suicidaal worden. Academische oplossing: In de media propageren als was bij de zorg bekend. Realisme: een stelselmatige verdere venedering tot op het bot, van een mens en patient van goede wil met een groot psychisch lijden. Met dank aan onze goede regering en academische experimentele zorggiganten! Ik voel plaatsvervangen schaamte voor deze weldenkers.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *