Omgaan met een eetlijst

Tijdens mijn tijd in de kliniek maakte ik kennis met de eetlijst. Op dit A4-tje stond beschreven wat ik per dag moest eten en drinken. In het begin had ik een wen-lijst. Ik mocht een week lang ‘rustig’ aan doen en mijn lichaam laten wennen aan de nieuwe hoeveelheden en producten. Na een week werd dit de basislijst. Een lijst die mij zou helpen bij het aanbrengen van structuur. 

In het begin kwam ik hier een beetje van aan. Mijn lichaam was het hele idee van eten niet meer gewend. Het kwam voor mij dan ook als een schok dat ik tijdens dit aankomproces over moest schakelen naar een aankomlijst. De basislijst on steriods; zo noemde ik het.

Ik kon hier maar lastig mee omgaan. De aankomlijst was voor mij een onnodig lange lijst met eten dat ik toch niet zou gaan eten als ik weer naar huis mocht. Een lijst vol gevaren. Ik had voor mezelf besloten dat ik dit in de kliniek wel wilde eten; ik kon het hierna toch wel weer laten vallen…

In het begin was ik dan ook echt geen goede vrienden met mijn lijst. Het zat me gruwelijk in de weg. Elke dag opnieuw moest ik me houden aan een plan waar ik zelf niet achter stond. Producten die ik als ‘ongezond‘ had gelabeld, moest ik zelf ineens in huis halen. Mijn eigen geld moest ik uitgeven aan eten dat ik niet eens in mijn lichaam wilde stoppen. Ik vond het vreselijk oneerlijk. Ik wilde dit zelf helemaal niet.

De eetlijst als vrijbrief

Na een aantal weken in de kliniek begon er een verschuiving plaats te vinden. Ik merkte dat mijn lichaam beter functioneerde bij deze lijst. Voor het eerst in tijden had ik weer een beetje energie. Ik had me ondertussen een beetje bij het plan neergelegd. Ik wilde dan ook echt gaan genieten van het eten dat ik van mezelf nog steeds niet mocht. Ik merkte dat ik de roze koeken en sultana’s eigenlijk heel lekker vond. Dit riep, naast een schuldgevoel, ook een ander gevoel op. Ik begon mijn lijst als vrijbrief te zien om alle lekkere dingen te eten die ik mezelf niet gunde. Het was voor mij een stuk makkelijker als anderen mij dit opdroegen. Op deze manier kon ik niet boos worden op mezelf; ik had hier immers niet zelf voor gekozen.

Ook al kwam ik met deze gedachte mijn gezonde ik een beetje tegemoet, toch was het voor mij helpender geweest als ik dit dilemma echt aan was gegaan. Want waarom mocht ik van mezelf bepaalde producten niet eten? Terugdenkend had ik vooral het idee dat ik niet mocht genieten van eten. Eten stond in mijn ogen gelijk aan in leven (willen) blijven. Ik wilde niet de bevestiging dat ik genoot van het kiezen voor het leven. Ik vond mezelf het leven niet waard, laat staan dat ik hier bewust voor moest kiezen. 

Hier lees ik zelf best wel een heftige overtuiging in. Het was voor mij toen makkelijker om anderen op dat moment die controle over mijn eten te geven. Alles maar uit handen geven. Hoe raar dat wellicht ook klinkt, want mijn eetstoornis wilde juist die controle. Ik wist dat als ik mijn eetstoornis hierin tegemoet zou komen, ik de strijd voor mezelf nog lastiger zou maken. Ik wilde die confrontatie uit de weg gaan en dit leek voor mij de perfecte manier.

De eetlijst als obsessie

Mijn eetstoornis bestond uit obsessieve gedragingen. Evenals mijn herstel. Mijn eetstoornis had ruimte gemaakt voor het herstel en al snel ging ik even dwangmatig verder waar ik was gebleven. Ik was alleen 180 graden gedraaid. Mijn angsten voor het aankomen en het onbekende bleef ik echter houden. Mijn eetlijst was ondertussen wat veiliger gaan voelen en ik merkte dat ik het spannend begon te vinden om hiervan af te wijken. Ik durfde niet meer te eten, maar ook niet minder. Een aantal weken verder en ik moest van mezelf precies voldoen aan die eetlijst. Tot op de gram toe. Ergens is het heel sterk dat ik mezelf tot die eetlijst had gezet, alleen was het voor mij zeker niet helpend om tot in de detail elke dag te voldoen aan die lijst. 

Dit resulteerde al snel in boosheid tijdens het avondeten en paniekaanvallen in de supermarkt. Ik moest aan mijn lijst voldoen. De angst die ik voorheen ervoer als ik niet toegaf aan mijn eetstoornis, kwam nu naar boven als ik mijn lijst niet trouw volgde. 

Het duurde even voordat ik dit zelf als een probleem zag. Ergens probeerde ik die angst nog te onderdrukken. ‘Ik eet toch? Wat is er dan mis?’ Ik durfde niet te erkennen dat ik wel degelijk een probleem had. Het leek voor de buitenwereld alsof ik grote stappen had gezet en ik wilde dit niet ondermijnen. Ik schaamde me enorm en wilde niet laten merken dat ik nog steeds een slaaf was van mijn angst. 

Praten en mezelf uitdagen

Toch is het moment gekomen dat ik de stap heb gezet. Tijdens een therapiesessie heb ik verteld dat ik bleef hangen in mijn angst. Ik vond dit ontzettend moeilijk, maar ik wist dat het nodig was. Ik kon zo niet verder gaan. Weer kwam de schaamte omhoog borrelen. Ik merkte dat tijdens het delen er al een enorme last van mijn schouders viel. Alleen het uitspreken gaf me al veel rust. Ik stond niet meer alleen. Het hoge woord was eruit. 

Hoe lastig ik praten ook vond, ik begon in te zien dat het echt belangrijk was om meer openheid te geven in wat mij echt bezighield. Hierdoor kon ik echt gaan onderzoeken waarom ik bleef terugvallen op die angst. 

Daarnaast was het voor mij belangrijk om mezelf uit te blijven dagen. Zo heb ik eindeloos gevarieerd met andere producten. Ik merkte dat ik vaak trouw bleef aan bepaalde merken omdat ik daar de voedingswaardes van kende. Een onbekend product proberen, riep bij voorbaat al zoveel angst op dat ik dit liever links liet liggen. Het was dan ook flinke paniek als ‘mijn’ product op was of uit de schappen werd gehaald. Dit begon me zo in de weg te zitten dat ik hier zelf ook klaar mee was. Ik wilde af van die paniek en besloot zelf de uitdaging aan te gaan. Zo verruilde ik bijvoorbeeld mijn favoriete merk pindakaas in voor een onbekend merk, zonder naar de voedingswaarde te kijken. In het begin vond ik dit ontzettend lastig en lukte het me niet om echt volwaardig te smeren. Toen ik merkte dat er niks met mijn gewicht gebeurde, lukte het mij om dit langzaam wat uit te breiden. 

Ook merkte ik dat ik, ondanks dat de lijst door anderen was samengesteld, ik de controle over de hoeveelheid niet uit handen wilde geven. Ik wilde zelf opscheppen en zelf mijn eten klaarmaken. Zo wist ik namelijk precies hoeveel en wat ik binnenkreeg. In kleine stapjes heb ik dit ook los kunnen laten. Zo liet ik anderen koken en opscheppen. In het begin was het even zoeken wat mijn plaats hierin was. Moest ik in de keuken blijven, of juist niet? Wilde ik zien wat er gebeurde, of was dat juist helemaal niet handig? Ik denk dat dit voor iedereen anders is. Onderzoek daarin vooral wat voor jou werkt. Mij hielp het om in die tijd afleiding te zoeken en vooral even niet in de keuken te zijn. 

Een eetlijst kan naast een houvast dus ook heel vervelend zijn. Ik merkte dat ik teveel leunde op de voorgeschreven producten dat ik het lastig vond om hier vanaf te stappen. Voor mij was het belangrijk om dit uit te spreken en hier actief actie op te ondernemen. Zo kwam ik weer wat dichterbij een angstvrij leven en kon ik de eetlijst gebruiken in mijn voordeel. 

Hoe ervaar jij een eetlijst?