Hoe moet je verder met je leven als een dierbare daaruit is gestapt? Wanneer je deze vraag aan 10 verschillende mensen stelt is de kans aanwezig dat je 10 verschillende antwoorden krijgt. Met deze vraag worstelen tal van mensen van wie de partner, een familielid of een vriend(in) zelfmoord heeft gepleegd.
Suïcide, vele mensen hebben er een mening over. Laf en egoïstisch zijn de meest voorkomende woorden wanneer er over suïcide wordt gesproken. Twee jaar geleden waren dit misschien ook de twee woorden welke ik aan suïcide koppelde, nu denk ik daar totaal anders over. Mijn dierbare was niet egoïstisch, alles behalve. Hij had altijd oog voor zijn omgeving, wilde altijd alles goed doen voor iedereen en vergat zichzelf in alles. Hierin koos hij voor zichzelf, eerder dapper dan laf.
Had ik het kunnen voorkomen? Had ik iets moeten zien? Schuldgevoelens. Ze overheersen. Had ik maar… Zoveel gedachten, zoveel emoties. Waarom toch? Waarom heb je er niet over gepraat? Waarom heb je het niet gedeeld? Zoveel vragen. Vragen waarop ik nooit een antwoord zal gaan krijgen.
Zo moeilijk dit te accepteren als nabestaande. zo moeilijk omdat ik er voor hem had willen zijn. Ik heb de kans niet gekregen. Ik had het hoe dan ook niet kunnen voorkomen. Zijn keuze, welke hij vroeg of laat sowieso had gemaakt.
Iedere suïcide is ook anders, bij de ene persoon had je de suïcide misschien aan kunnen zien komen, bij de ander komt het totaal onverwacht. Ookal had je het misschien aan zien komen, het maakt de pijn niet minder.
De reactie op suïcide is bij iedere nabestaande ook anders. Ik kan me als de dag van gisteren nog herinneren hoe ik twee jaar geleden reageerde toen ik het bewuste telefoontje kreeg. Het was alsof de grond onder mijn voeten weg werd geslagen. Alles ging in een sneltreinvaart. Ik was verdoofd, ik geloofde het niet en werd heen en weer geslingerd; was het wel echt? Het was heel verwarrend en chaotisch en ik wilde hem zien. Ik weet nog goed dat ik een uur na het bewuste telefoontje in de winkel stond om boodschappen te doen. De caissière wenste mij nog een fijne dag; hoezo een fijne dag? Ze moest eens weten wat ik een uur eerder te horen had gekregen. Alles ging door, het leven draaide door, dat van mij stond echter compleet stil.
De ‘waarom- vraag’ is er één waar vele nabestaanden mee worstelen. Net als de gevoelens van onbegrip, verdriet, machteloosheid, boosheid, verlatenheid en schuld. Had ik het aan moeten zien komen? Had ik iets kunnen doen dit te voorkomen?
Iedereen in je omgeving vindt ook iets van het overlijden van je dierbare. Op een gegeven moment kon ik bepaalde woorden niet meer horen. Mensen zeiden constant dat mijn leven verder ging, dat ik het een plekje moest leren geven, dat ik het moest verwerken en moest gaan rouwen. ‘Hoe dan?’
Niemand die mij daar een antwoord op kon geven. Nadat ik het bewuste nieuws kreeg leefde iedereen met mij mee, dit zwakte af na een paar weken. Voor iedereen ging het leven door, voor mij stond het compleet stil. Na die weken voelde ik me alleen. Het leek alsof ik er niet meer over mocht praten, ik was bang dat mensen mij zat zouden zijn en mij uit de weg zouden gaan. Ik ben toen alles op gaan kroppen, deelde niet meer en ging weer aan het werk en pakte mijn leven weer op. Uiteindelijk kwam de klap, die klap komt er altijd een keer. Dit op jouw tijd, op jouw manier.
Vaak heb ik gehoopt dat er een handleiding ‘Wat te doen na suïcide van een dierbare’ was geschreven. Ik besef mezelf nu echter dat een ieder op zijn of haar eigen manier met het overlijden om mag gaan. Hoe pijnlijk en verdrietig ook, je leert er ook van; wat voor jou werkt, hoeft voor een ander niet te werken. Het is oké, dat wat jij voelt en denkt is goed. Laat het gebeuren (hoe moeilijk ook) maar veroordeel jezelf niet en geef jezelf de tijd en ruimte om om te leren gaan met al je emoties, met je gedachten en met het verlies. Het is niet niets wat je is overkomen, het doet ongelofelijk veel pijn en verdriet en het is helemaal niet vreemd dat je vaak het idee hebt in een achtbaan van emoties en gedachten te zitten.
Laat het gebeuren
emoties komen uit jou
zijn altijd kleiner
Hoe dan ook,
jij bent sterker
zult niet verliezen van je emoties.
Er gebeuren geen rampen wanneer je je emoties er laat zijn, ook al heb je dat gevoel vaak wel. Je blijft wel staan wanneer je huilt, schreeuwt. Je blijft wel staan, ookal heb je het idee in te storten. Misschien stort je even in, uiteindelijk zul je weer opstaan. Emoties zijn niet gevaarlijk, zullen je niets doen. Jouw gedachten laten je alleen geloven dat je bang bent niet meer op te kunnen staan. Geloof je gedachten niet want wat is de daadwerkelijk grootste ramp wanneer je je emoties er laat zijn?
Wat ik jullie mee wil geven; blijf praten en blijf delen wanneer je zoiets ingrijpends als suïcide mee hebt gemaakt. Dit is iets wat je niet even zelf en alleen op kunt lossen. Mensen die echt om je geven zullen er hoe dan ook voor je zijn. Zij vinden je geen zeur, zij weten echter niet hoe ze met je om moeten gaan. Dit kunnen ze ook niet weten, dit weet jij immers zelf ook niet.
Wat mij heeft geholpen is praten met een professional. Hier stond ik in het begin niet achter, dan werkt het ook niet en dan leveren de gesprekken alleen maar frustraties op. Praat erover wanneer jij daar behoefte aan hebt. Professionals kunnen je tips geven hoe ermee om te gaan, te luisteren zonder oordelen en zij kunnen je ook helpen je omgeving erbij te betrekken.
Wat voor mij goed werkte was dat ik op een gegeven moment vertelde wat ik nodig dacht te hebben van mijn omgeving. Door hen te sturen voelden zij zich minder machteloos; ze konden immers gericht iets voor mij betekenen en daarnaast voelde het voor mij alsof ik beter begrepen werd.
Het praten met lotgenoten is ook iets wat voor mij veel betekenis heeft gehad. De mensen met wie je praat weten wat je mee hebt gemaakt (ook al is ieder verhaal anders) Er wordt naar elkaar geluisterd en het stuk begrip was voor mij heel belangrijk om me gehoord en begrepen te voelen.
Het is niet jouw schuld dat je dierbare de keuze heeft gemaakt uit het leven te stappen. Jouw dierbare kon het leven niet meer aan, kon het niet meer dragen en jij had daar, hoe dan ook, niets aan kunnen veranderen; die macht heb je niet.
De belangrijkste tip die ik kan geven aan omstanders: zorg dat je er bent voor iemand die net een dierbare heeft verloren. Luister, heb vooral geen oordelen en vraag aan de persoon waar hij/zij behoefte aan heeft. Dring de persoon geen woorden of gevoelens op en geef hem of haar de tijd, hoe machteloos je je ook voelt. Negeer de persoon vooral niet, wanneer je niet weet wat te zeggen kun je dat beter aangeven.
Geef een reactie