“Ik kan heel goed alleen zijn. Ik vind het juist vaak moeilijk om samen te zijn met anderen, hoe gezellig ik het ook vind. Kunnen jullie hier ook iets over schrijven? Hoe je je meer op je gemak kunt voelen met anderen. En niet in verband met onzeker zijn over jezelf, maar omdat het gewoon snel te veel voelt en je er zo moe door wordt.”
Bovenstaande reactie ontving ik onder de blog ‘Ben jij wel eens alleen?‘ In deze blog schrijf ik over de voordelen van alleen (leren) zijn en hoe anders het is dan eenzaam zijn. Over comfortabel zijn met jezelf. Ik kan hier gemakkelijk over schrijven, omdat ik iemand ben die graag alleen is en die oplaadt als ik alleen ben. En hoe beter de relatie met mezelf wordt, hoe meer ik daaruit haal. Maar ook andersom: hoe meer ik daaruit haal, hoe beter de relatie met mezelf wordt. Ik hoop met die blog iets mee te kunnen geven aan degenen die dat van nature lastiger vinden.
Introvert of extravert?
Hoewel ik inmiddels denk dat er een veel groter grijs gebied is tussen introvert en extravert, zou ik mezelf dan ook meer aan de introverte kant van het spectrum zetten. Dat brengt met zich mee dat onder de mensen zijn mij ook vaker energie kost dan dat het me energie geeft. Dit, terwijl ik echt niet altijd alleen thuis wil zitten en echt wel behoefte heb aan sociaal contact. Hoe komt dit en hoe kan je hiermee om leren gaan? Hoe kan je in deze behoefte voorzien, zonder dat je je eigen grenzen voorbij hoeft te gaan? Misschien is dit voor iedereen anders, maar ik kan in ieder geval delen hoe het voor mij is. Hopelijk heeft een ander daar iets aan – op welke manier ook.
Allereerst zou je dus bij jezelf kunnen nagaan of jij je meer aan de introverte of meer aan de extraverte kant van het spectrum bevindt. Nogmaals, dit is niet zo zwart-wit. Het kan onder verschillende omstandigheden verschillen. Je kan de vraag ook anders stellen. Welke sociale situaties geven jou energie en welke sociale situaties kosten je energie? Laad je op onder de mensen of heb je daarvoor juist tijd alleen nodig? Dat iets meer energie kost, wil dus niet zeggen dat je het niet leuk kan vinden of er geen behoefte aan hebt. Wel kan je er dus meer uit halen en er meer van genieten, wanneer die balans voor jezelf wat meer op orde is. Een stukje sociale zelfzorg!
Prikkels, hoogsensitiviteit, ad(h)d en ASS
Als het over mijn eigen ervaring gaat met waarom onder mensen zijn veel energie kost, is mijn ad(h)d het eerste waar ik aan moet denken. Die heb ik zelf namelijk – zogezegd – in mijn medisch dossier geplakt gekregen. Hierdoor begrijp ik goed hoe (drukke) sociale situaties kunnen zijn voor mensen die om wat voor reden dan ook prikkelgevoelig zijn. Een verhoogde prikkelgevoeligheid is ook kernmerkend voor andere diagnoses zoals ASS of niet-diagnoses zoals hoogsensitiviteit. Prikkelgevoeligheid zit niet slechts tussen je oren, maar heeft te maken met hoe je informatie verwerkt (via je zintuigen).
Prikkelgevoeligheid kan ook ontstaan wanneer je, om wat voor reden dan ook, te veel hooi op je vork hebt genomen en je emmertje eigenlijk te vol is. Zorgen dat dat emmertje zo leeg mogelijk blijft, helpt me heel erg om lekkerder in mijn vel te zitten. De ad(h)d vult bij mij al een deel van het emmertje op, een deel dat bij mensen zonder een aangeboren gevoeligheid nog ‘vrij in te vullen’ is, maar ieders emmertje kan vol lopen. Merk jij dat sociale situaties je veel energie kosten? Dan zou je bijvoorbeeld eens kunnen kijken hoe het met jouw emmertje gesteld is.
Wat geeft energie en wat kost energie?
Maar hoe houd je dat emmertje dan leeg? Ik noemde al dat je kan letten op je sociale behoeftes, maar ook de basis-zelfzorg is daarin een belangrijke factor voor mij. Wanneer ik goed voor mezelf zorg, heb ik doorgaans meer energie, zowel fysiek als in mijn hoofd. Goed slapen, goed eten en drinken, mezelf goed verzorgen, zorgen voor een omgeving waarin ik me goed voel – of dat nu een opgeruimd huis is of een gezellige chaos, maar ook dat ik niet te veel belangrijke taakjes voor me uit blijf schuiven. Je weet wel, die dingen die je even moet doen en die maar tien minuutjes kosten, maar waar je als een berg tegenop kan zien. Belastingaangifte, het grofvuil wegbrengen, dat telefoontje naar de dokter.
Ook maakt het voor mij veel uit onder welke mensen ik ben. Bij sommige mensen voel ik me een stuk meer op mijn gemak en mezelf dan bij anderen. Dat betekent helemaal niet dat ik sommige mensen minder aardig vind of dat ik me onzekerder voel bij die mensen, maar toch kan je met iedereen weer een andere klik hebben, ken je sommige mensen gewoonweg beter of is de situatie anders. Het maakt voor mij persoonlijk ook veel uit wat de activiteit is. Ik doe graag een activiteit. Of het nou een sport is, spelen met de band, een strandwandeling of dansen in de club. Ik vind het prettig als ik niet de hele tijd hoef te praten en we ook iets kunnen doen.
Niks is zwart-wit of altijd berekenbaar
Maar de regels zijn ook weer niet altijd zo zwart-wit. De week dat ik deze blog schrijf, ren ik van het een naar het ander, zie ik veel mensen, zijn er veel prikkels, is mijn huis een rommel, lukt het niet altijd even goed om echt die nachtrust te pakken – maar toch krijg ik er ontzettend veel energie van, omdat het allemaal dingen zijn die ik superleuk vind en omdat ik veel zelfvertrouwen ervaar. Al begin ik vandaag toch een beetje geïrriteerd op te ruimen; die rommel heeft wel degelijk effect op de ruimte (het emmertje) in mijn hoofd.
Toch had diezelfde week op een ander moment veel zwaarder kunnen zijn: als ik bijvoorbeeld minder lekker in mijn vel zou zitten, om wat voor reden dan ook. Soms geven bepaalde dingen me energie, terwijl ze me later juist energie kosten. En andersom, juist omdat er zo veel factoren een rol spelen.
Wat dat betreft is het ontzettend waardevol om echt naar je lichaam te leren luisteren en veel interesse te hebben in jezelf. Om dat goed te kunnen is het voor mij heel belangrijk geweest dat ik bepaalde verwachtingen wat meer los kon laten. Onzekerheid kent vele vormen. Ik kan best zelfverzekerd zijn en me op m’n gemak voelen bij de mensen om me heen, maar toch bepaalde onzekerheid ervaren in verwachtingen die ik van mezelf heb of die ik denk dat anderen van mij hebben.
En soms loop je ook even tegen die muur. Dat is oké. Ik heb lange tijd gedacht dat als ik hersteld zou zijn van mijn eetstoornis, alles perfect zou worden en ik nooit meer iets moeilijk zou vinden. Nou, herstel was niet waar ik op hoopte, want ik vind nog best dingen moeilijk, ben soms onzeker, stoor me soms aan mezelf of zit weleens gewoonweg niet lekker in m’n vel. Toch is het zo anders nu. Het is vervelend, maar het is ook oké, het mag er zijn. Ik duik niet meer compleet in het destructieve. Ik voel geen heimwee naar mijn eetstoornis. Ik heb geen drang naar extreme controle. Ik heb realistische verwachtingen, til er minder zwaar aan, heb vertrouwen. Herstel was niet waar ik op hoopte, maar het was alles dat ik nodig had.
Ad(h)d en medicatie
Tot slot weet ik dat medicatie voor mij hierin een verschil kan maken. Op dit moment gebruik ik geen medicatie voor mijn ad(h)d, maar ik sluit niet uit dat ik er een periode wel weer behoefte aan kan hebben. Ik heb in de afgelopen 15 jaar drie keer een langere periode wel medicatie gebruikt. Natuurlijk hoeft het niet zo te zijn dat degene die de vraag onder de blog stelde, of jij die dit nu leest, ook ad(h)d heeft. Maar als ik vanuit mijn persoonlijke ervaringen deel, is dat wel iets dat een factor voor mij is. Dus herken je jezelf daar wel in en ben je met dit onderwerp bezig, dan is dit wellicht interessante informatie. Over mijn ad(h)d-medicatie, hoe dat werkt, waarom het werkt en wat ik ervan merk, schrijf ik meer in deze blog.
Hopelijk heeft dit de vraag een beetje kunnen beantwoorden.
Praat gerust mee en deel jouw ervaringen in de reacties!
Deze blog kwam oorspronkelijk online in 2022
Geef een reactie