Onder de mensen zijn kost veel energie

“Ik kan heel goed alleen zijn. Ik vind het juist vaak moeilijk om samen te zijn met anderen, hoe gezellig ik het ook vind. Kunnen jullie hier ook iets over schrijven? Hoe je je meer op je gemak kunt voelen met anderen. En niet in verband met onzeker zijn over jezelf, maar omdat het gewoon snel te veel voelt en je er zo moe door wordt.”

Bovenstaande reactie ontving ik onder de blog ‘Ben jij wel eens alleen?‘ In deze blog schrijf ik over de voordelen van alleen (leren) zijn en hoe anders het is dan eenzaam zijn. Over comfortabel zijn met jezelf. Ik kan hier gemakkelijk over schrijven, omdat ik iemand ben die graag alleen is en die oplaadt als ik alleen ben. En hoe beter de relatie met mezelf wordt, hoe meer ik daaruit haal. Maar ook andersom: hoe meer ik daaruit haal, hoe beter de relatie met mezelf wordt. Ik hoop met die blog iets mee te kunnen geven aan degenen die dat van nature lastiger vinden.


Bron

Introvert of extravert?

Hoewel ik inmiddels denk dat er een veel groter grijs gebied is tussen introvert en extravert, zou ik mezelf dan ook meer aan de introverte kant van het spectrum zetten. Dat brengt met zich mee dat onder de mensen zijn mij ook vaker energie kost dan dat het me energie geeft. Dit, terwijl ik echt niet altijd alleen thuis wil zitten en echt wel behoefte heb aan sociaal contact. Hoe komt dit en hoe kan je hiermee om leren gaan? Hoe kan je in deze behoefte voorzien, zonder dat je je eigen grenzen voorbij hoeft te gaan? Misschien is dit voor iedereen anders, maar ik kan in ieder geval delen hoe het voor mij is. Hopelijk heeft een ander daar iets aan – op welke manier ook.

Allereerst zou je dus bij jezelf kunnen nagaan of jij je meer aan de introverte of meer aan de extraverte kant van het spectrum bevindt. Nogmaals, dit is niet zo zwart-wit. Het kan onder verschillende omstandigheden verschillen. Je kan de vraag ook anders stellen. Welke sociale situaties geven jou energie en welke sociale situaties kosten je energie? Laad je op onder de mensen of heb je daarvoor juist tijd alleen nodig? Dat iets meer energie kost, wil dus niet zeggen dat je het niet leuk kan vinden of er geen behoefte aan hebt. Wel kan je er dus meer uit halen en er meer van genieten, wanneer die balans voor jezelf wat meer op orde is. Een stukje sociale zelfzorg!

Prikkels, hoogsensitiviteit, ad(h)d en ASS

Als het over mijn eigen ervaring gaat met waarom onder mensen zijn veel energie kost, is mijn ad(h)d het eerste waar ik aan moet denken. Die heb ik zelf namelijk – zogezegd – in mijn medisch dossier geplakt gekregen. Hierdoor begrijp ik goed hoe (drukke) sociale situaties kunnen zijn voor mensen die om wat voor reden dan ook prikkelgevoelig zijn. Een verhoogde prikkelgevoeligheid is ook kernmerkend voor andere diagnoses zoals ASS of niet-diagnoses zoals hoogsensitiviteit. Prikkelgevoeligheid zit niet slechts tussen je oren, maar heeft te maken met hoe je informatie verwerkt (via je zintuigen).

Prikkelgevoeligheid kan ook ontstaan wanneer je, om wat voor reden dan ook, te veel hooi op je vork hebt genomen en je emmertje eigenlijk te vol is. Zorgen dat dat emmertje zo leeg mogelijk blijft, helpt me heel erg om lekkerder in mijn vel te zitten. De ad(h)d vult bij mij al een deel van het emmertje op, een deel dat bij mensen zonder een aangeboren gevoeligheid nog ‘vrij in te vullen’ is, maar ieders emmertje kan vol lopen. Merk jij dat sociale situaties je veel energie kosten? Dan zou je bijvoorbeeld eens kunnen kijken hoe het met jouw emmertje gesteld is.

Wat geeft energie en wat kost energie?

Maar hoe houd je dat emmertje dan leeg? Ik noemde al dat je kan letten op je sociale behoeftes, maar ook de basis-zelfzorg is daarin een belangrijke factor voor mij. Wanneer ik goed voor mezelf zorg, heb ik doorgaans meer energie, zowel fysiek als in mijn hoofd. Goed slapen, goed eten en drinken, mezelf goed verzorgen, zorgen voor een omgeving waarin ik me goed voel – of dat nu een opgeruimd huis is of een gezellige chaos, maar ook dat ik niet te veel belangrijke taakjes voor me uit blijf schuiven. Je weet wel, die dingen die je even moet doen en die maar tien minuutjes kosten, maar waar je als een berg tegenop kan zien. Belastingaangifte, het grofvuil wegbrengen, dat telefoontje naar de dokter.

Ook maakt het voor mij veel uit onder welke mensen ik ben. Bij sommige mensen voel ik me een stuk meer op mijn gemak en mezelf dan bij anderen. Dat betekent helemaal niet dat ik sommige mensen minder aardig vind of dat ik me onzekerder voel bij die mensen, maar toch kan je met iedereen weer een andere klik hebben, ken je sommige mensen gewoonweg beter of is de situatie anders. Het maakt voor mij persoonlijk ook veel uit wat de activiteit is. Ik doe graag een activiteit. Of het nou een sport is, spelen met de band, een strandwandeling of dansen in de club. Ik vind het prettig als ik niet de hele tijd hoef te praten en we ook iets kunnen doen. 

Niks is zwart-wit of altijd berekenbaar

Maar de regels zijn ook weer niet altijd zo zwart-wit. De week dat ik deze blog schrijf, ren ik van het een naar het ander, zie ik veel mensen, zijn er veel prikkels, is mijn huis een rommel, lukt het niet altijd even goed om echt die nachtrust te pakken – maar toch krijg ik er ontzettend veel energie van, omdat het allemaal dingen zijn die ik superleuk vind en omdat ik veel zelfvertrouwen ervaar. Al begin ik vandaag toch een beetje geïrriteerd op te ruimen; die rommel heeft wel degelijk effect op de ruimte (het emmertje) in mijn hoofd.

Toch had diezelfde week op een ander moment veel zwaarder kunnen zijn: als ik bijvoorbeeld minder lekker in mijn vel zou zitten, om wat voor reden dan ook. Soms geven bepaalde dingen me energie, terwijl ze me later juist energie kosten. En andersom, juist omdat er zo veel factoren een rol spelen. 

Wat dat betreft is het ontzettend waardevol om echt naar je lichaam te leren luisteren en veel interesse te hebben in jezelf. Om dat goed te kunnen is het voor mij heel belangrijk geweest dat ik bepaalde verwachtingen wat meer los kon laten. Onzekerheid kent vele vormen. Ik kan best zelfverzekerd zijn en me op m’n gemak voelen bij de mensen om me heen, maar toch bepaalde onzekerheid ervaren in verwachtingen die ik van mezelf heb of die ik denk dat anderen van mij hebben.

En soms loop je ook even tegen die muur. Dat is oké. Ik heb lange tijd gedacht dat als ik hersteld zou zijn van mijn eetstoornis, alles perfect zou worden en ik nooit meer iets moeilijk zou vinden. Nou, herstel was niet waar ik op hoopte, want ik vind nog best dingen moeilijk, ben soms onzeker, stoor me soms aan mezelf of zit weleens gewoonweg niet lekker in m’n vel. Toch is het zo anders nu. Het is vervelend, maar het is ook oké, het mag er zijn. Ik duik niet meer compleet in het destructieve. Ik voel geen heimwee naar mijn eetstoornis. Ik heb geen drang naar extreme controle. Ik heb realistische verwachtingen, til er minder zwaar aan, heb vertrouwen. Herstel was niet waar ik op hoopte, maar het was alles dat ik nodig had.

Ad(h)d en medicatie

Tot slot weet ik dat medicatie voor mij hierin een verschil kan maken. Op dit moment gebruik ik geen medicatie voor mijn ad(h)d, maar ik sluit niet uit dat ik er een periode wel weer behoefte aan kan hebben. Ik heb in de afgelopen 15 jaar drie keer een langere periode wel medicatie gebruikt. Natuurlijk hoeft het niet zo te zijn dat degene die de vraag onder de blog stelde, of jij die dit nu leest, ook ad(h)d heeft. Maar als ik vanuit mijn persoonlijke ervaringen deel, is dat wel iets dat een factor voor mij is. Dus herken je jezelf daar wel in en ben je met dit onderwerp bezig, dan is dit wellicht interessante informatie. Over mijn ad(h)d-medicatie, hoe dat werkt, waarom het werkt en wat ik ervan merk, schrijf ik meer in deze blog

Hopelijk heeft dit de vraag een beetje kunnen beantwoorden.
Praat gerust mee en deel jouw ervaringen in de reacties!

Deze blog kwam oorspronkelijk online in 2022


Kom bij Proud2Bme gratis en anoniem in contact met lotgenoten, ervaringsdeskundigen, psychologen en dietisten. Op ons forum kun je jouw verhaal delen en/of vragen stellen. Ook kan je dagelijks met ons chatten (de agenda vind je hier). Wij staan voor je klaar.

Irene

Geschreven door Irene

Reacties

15 reacties op “Onder de mensen zijn kost veel energie”

  1. Wauw Irene wat een welkome blog. Hoopte stiekem al een tijdje dat je hierover zou gaan schrijven, omdat de blog over prikkels zoveel herkenning gaf in wat jij beschreef i.c.m adhd. Ik heb zelf autisme en wordt echt letterlijk ziek van teveel prikkels en inderdaad contact terwijl ik dit wel wil. Ben nu bezig met hoe ik daar het beste mee om kan gaan en inderdaad te luisteren naar je lichaam. Zo fijn dat je hierover schrijft en hopelijk nog veel vaker gaat doen.

    Veel liefs

  2. Herkenning alom..ook snel overprikkeld..Ben nog steeds tev bezig met energierovende bezigheden ipv energiegevende en op een bepaald moment is het op he..interessante nadenker..

  3. Ook energierovende mensen paal en perk aan moet en stellen vrees ik..

  4. Soms ook mensenschuw of weinig vertrouwen in mensen iemand daar tips voor??reeds negatieve ervaringen mee..

  5. Heel herkenbaar, Irene! Mij overprikkelen met sociaal contact is echt niet moeilijk. Ik ben het liefst veel en vaak op mezelf. Dat betekent niet dat ik sociaal contact niet fijn vind, maar is echt een energierover. Zelfs als het mijn partner betreft – voor wie dat heel moeilijk los te koppelen is van afwijzing. "Als zelfs de aanwezigheid van een partner te veel is…"

    Voor mij is het echt nog heel lastig om die prikkelmomenten in goede banen te geleiden en ik weet eerlijk gezegd ook echt nog niet of ik dat kan als ik wil functioneren binnen deze maatschappij. Er hoeft weinig voor te gebeuren, maar mijn emmertje is namelijk continu vol door de meest simpele dingen en het lukt me momenteel net om de ergste overloop te beperken. Work in progress dus.

  6. Snel overprikkeld zijn is voor mij heel herkenbaar, maar dan vanuit hoogbegaafdheid

    1. Dit is voor mij een interessante opmerking, omdat het refereert aan de overlap tussen een aantal oorzaken van overprikkeling (zoals Irene ook bemoemt).

      Ik ben zelf helemaal niet zo van de labels en die opvatting is versterkt doordat ik recentelijk geleerd heb dat zowel de labels ADHD, HSP, ASS en hoogbegaafdheid op mij van toepassing zouden zijn. Dan heb ik het nog niet gehad over de sociaal-emotionele gevolgen van het niet-gesignaleerde "anders zijn", die vermoedelijk hebben bijgedragen aan een scheefgroei in mijn persoonlijkheid.

      Op zo’n hoeveelheid labels zit ik niet op te wachten, helemaal niet omdat ik de kern van mijn probleem kan terugbrengen naar een stresssysteem dat anders reageert op prikkels en ik een vermoedelijke oorzaak (scheefgroei persoonlijkheid) dus ook prima kan duiden zonder labels.

      Ik vraag me al langere tijd af of al die labels verschillende uitingsvormen zijn van eenzelfde eigenschap (namelijk de prikkelverwerking) of dat daar echt een relevant verschil tussen zit. En of al die verschillende labels juist wel of niet nuttig zijn. De herkenning die jij beschrijft roept die vragen bij me op. Ik ben – daaraan gerelateerd – ook wel eens benieuwd naar verschillende perspectieven rondom het labelen van "afwijkingen van het gemiddelde". Er zijn natuurlijk wat "standaard" afwegingen, zoals stigma, erkenning, gespecificeerde hulp (incl. risico’s en vergoeding daarvan), maar volgens mij valt er veel meer over te zeggen dan dat. Mocht de redactie van Proud eens de behoefte en/of mogelijkheid hebben om daar eens dieper op in te gaan (al dan niet in samenwerking met een specialist), zou ik dat zeker interessant vinden!

      1. Hoi Anoniem,
        ADD, ASS en hoogbegaafdheid zijn wel degelijk verschillende labels en brengen verschillende uitdagingen met zicht mee, maar er is wel overlap. Bijvoorbeeld op het gebied van prikkelverwerking. Soms zijn de labels ook lastig te onderscheiden door de overlap. Veel hoogbegaafden worden ten onrechte gelabeld met ass of add. Maar je kan natuurlijk ook hoogbegaafd zijn en ass en/of add hebben. HSP wordt volgens mij als je ook hoogbegaafd bent vaak gezien als onderdeel van hoogbegaafdheid. Ik ben geen expert maar heb hier wel veel over gelezen 😉 Annelies spek heeft hier interessante dingen over geschreven https://www.anneliesspek.nl/whitepapers/

      2. Labels zijn zeker nodig. Ik heb autisme maar ben zeker niet hoogbegaafd.
        Door dit label heb ik gericht therapie kunnen krijgen.
        Veel mensen met hsp (natuurlijk niet iedereen) krijgen later de diagnose autisme, waaronder ik zelf.
        Ad(h)d, hsp, ass hebben idd met prikkelverwerking maken. Maar de bron van de prikkelverwerking is anders. Er kunnen overlappingen zijn of dat iemand met ad(h)d ook ass heeft. Maar ik weet van mezelf dat ik geen ad(hd) heb.

  7. Bedankt voor deze blog Irene. 🙂

  8. Ik ben ambivert ♥

  9. Door m´n autisme heb ik veel alleen tijd nodig om bij te komen van alle sociale activiteiten.

  10. Wat ik zelf ervaar en ook van anderen hoor..
    Dat in de maatschappij aan vriendschappen en sociale contacten heel erg veel waarde wordt toegeschreven en als je veel alleen bent, dan is dat een gebrek.
    Daardoor voel je je misschien onnodig "anders" dan anderen. Er komt een druk op je : je zou toch meer vrienden moeten hebben, vrijwilligerswerk doen om meer contacten te leggen, vaker uitgaan, ergens op afstappen… Terwijl je het meestal prima vindt om alleen te zijn en je je niet vaak eenzaam voelt. Doordat je je dan zo tekort voelt schieten durf je tenslotte ook geen contacten aan te gaan…. enz enz
    Er is ons zo veel opgelegd. We moeten op een bepaalde manier eten, drinken, werken, sporten, met anderen omgaan etc etc
    Voor veel mensen werkt dit misschien en voelt het goed.
    Maar als je niet "gemiddeld" bent voel je je niet fijn in dit patroon en toch voel je steeds de druk om aan jezelf te werken om in het patroon te passen of je hebt een label gekregen die bepaalde dingen voorschrijft.
    Het alsmaar met jezelf vechten om te veranderen(groeien en ontwikkelen is iets anders) is toch ook hetzelfde als het continue op dieet zijn en een gewicht nastreven dat niet bij je past.

    1. Wat mooi beschreven! En ben het helemaal met je eens. Als je weet waar je behoefte aan hebt en waar jij je goed bij voelt, ook qua aard en frequentie van sociaal contact etc., dan is het helemaal prima. En als je dat accepteert, kun je wellicht ook meer afstand nemen van de ‘mainstream’ en hieraan gerelateerde maatstaven. ‘k Vind het zelf ook lastig, vooral die scheve vergelijkingen en moeite doen voor ‘de buitenkant’/het plaatje.

    2. Mooi wat jullie schrijven! Dicht bij jezelf blijven is echt een kunst, maar als je dat bewust beoefend, kan je daar zo veel uithalen!

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *