Onderweg met een eetstoornis

Om 8 uur moest ik ‘s morgens op de trein stappen in Apeldoorn om van daaruit te reizen naar Nijmegen alwaar ik studeerde. De heenweg was nooit zo’n probleem, want voor mijn overstap van bus naar trein was zoveel haast vereist dat ik geen moment had om na te denken over eten. De terugweg daarentegen zorgde voor de nodige conflicten in mijn hoofd. Op Nijmegen centraal zaten diverse snacktentjes en kiosken waar ik eten kon kopen.

Nog voordat ik op het station arriveerde begonnen de gedachtes al in mijn hoofd te spoken:

‘Zal ik wat te eten kopen?
Nee niet doen, je wil toch afvallen?!
Ik bereik niks met afvallen, ik kan best een zak drop kopen!
Dat is gewoon een excuus om de controle los te mogen laten, je moet niks kopen, niks eten!’

….en ga zo maar door. De ene keer won de kant van de eetstoornis, de andere keer won mijn gezonde kant.

In de tijd dat ik een eetstoornis had vond ik het heel lastig om rond te lopen op het station. Overal waar ik keek werd ik geconfronteerd met eten. Omdat ik te weinig at en mezelf allerlei lekker en wat calorierijker eten niet toestond, was behoefte aan al het eten wat ik kon kopen op het station extra groot. Ik snakte ernaar om weer eens een zak friet te eten, een magnum of een Mars. Maar ik stond dit mijzelf niet toe. Ik hield mezelf voor dat ik er dik van werd en het vet en ongezond was. Heel af en toe kon ik iets niet weerstaan. Ik voelde me dan direct nadat ik het eten had gekocht een zwakkeling, een mislukking. ‘Zie je wel, ik was niet sterk genoeg om af te vallen.‘

Dit werd echter nog een stukje ingewikkelder toen ik last kreeg van eetbuien. Ik kon dan voor mezelf niet meer goed bepalen of de drang om op het station iets te eten te kopen voortkwam uit nare gevoelens of uit een normale trek in iets lekkers. Bovendien ontstonden dan nadat ik er toch voor had gekozen iets te eten de schuldgevoelens en de ‘nu heb ik het toch al verpest’ gedachtes wat eenmaal thuis aangekomen uitmondde in een enorme eetbui. De schuldgevoelens waren ook sterk aanwezig toen ik nof geen eetbuien had. Ik baalde dan vreselijk van mezelf. Ik baalde dat ik me niet in had kunnen houden en wilde de zak drop diezelfde avond of volgende dag volledig compenseren.

Eenmaal in de rijdende trein, zonder (te veel) eten, voelde als een opluchting. Reizen met de trein vond ik heerlijk in de periode dat ik een eetstoornis had. Ik kon nadenken over van alles en nog wat terwijl ik met een zeker rust in mijn hoofd naar buiten keer en de wereld aan mij voorbij zag razen. In de trein (als ik geen eten had gekocht) hoefde ik niet bang te zijn voor eetbuien, voor de confrontatie met mijn lichaam, voor prestatiedrang. In de trein was er even helemaal niets. Een soort van tijdelijke veiligheid, even van de wereld zijn zonder verplichtingen, zorgen, angsten en verslavingen.

Toen ik eenmaal in Nijmegen en later in Arnhem woonde fietste ik naar mijn studie. Ook hier was de fietstocht in de ochtend geen probleem, maar in de middag, terug naar mijn studentenkamer, wel. Ik had dan trek en wilde het liefst lekkere dingen kopen als ik langs de supermarkt naar huis fietste. Thuis had ik nog wel een vetarme, karige maaltijd op voorraad, maar dat was niet waar ik trek in had. Dus ook op de fiets vond er regelmatig een flinke discussie plaats in mijn hoofd. Zal ik iets anders te eten halen, mezelf gewoon eens verwennen met een pizza? Nee, je bent nu al zo eind onderweg om af te vallen, doe dat nou niet. Zal ik dan iets lekkers halen voor na het avondeten, een zakje M&M’s of kinderchocolade? Nee doe dat nou niet, dat heb je niet nodig’

Later, toen ik eenmaal last van eetbuien had, veranderde het station voor mij in een soort plek om mijn ‘drugs’ te scoren. Als alle winkels als dicht waren en bij mij de eetbuidrang opkwam, fietste ik naar het station om daar midden in de nacht snoep en snacks uit automaten te halen.

Een paar jaar ervoor vloog ik samen met familie naar New York. Ik was in mijn hoofd erg bezig met afvallen. Ik vond het vreselijk om zo’n 10 uur lang stil te moeten zitten in een vliegtuig en ook nog regelmatig eten te krijgen. Het voelde zo verkeerd. Ik bewoog nauwelijks, deed niks, dus had helemaal geen eten nodig. Daarnaast hadden we zelf ook nog eens etenswaren meegenomen waaronder een enorm kiloknallerblik met rozijnen. Het leek mij de beste oplossing om dan dat maar te eten, aangezien ik me stierlijk verveelde in het vliegtuig en drang naar eten dan bij mij nog eens groter werd. Maar toen ik na meerdere handjes te hebben gegeten zal dat ze niet zo caloriearm waren als ik dacht, raakte ik in paniek. Ik voelde me vreselijk en was het grootste deel van de lucht in mijn hoofd bezig met eten, niet eten, gewicht, afvallen, dik worden en ga zo maar door.

Dit verliep trouwens hetzelfde als toen ik een paar jaar later met een paar vrienden in een busje naar Tsjechie reed. Die vrienden aten gedurende de urendurende reis allerlei lekkers, ik twijfelde bij alles wat me werd aangeboden. Had overal een conflict door in mijn hoofd wat energie vrat en een positieve stemming verpeste.

Toen ik een aantal jaren later eenmaal in Amsterdam woonde liep ik veel naar de stad, mijn werk en het station. Tijdens mijn wandeling kwam ik diverse broodjestenten en ijssalons tegen.

Regelmatig was er dan weer dat conflict in mijn hoofd. Meestal gaf ik niet toe, maar soms trakteerde ik mijzelf bijvoorbeeld op een broodje bij Bakker Bart of een softijsje bij banketbakkerij Kwekkeboom. Ik genoot er even van, maar al snel sloeg dit om in gevoelens van schuld en mislukking.

Samengevat was reizen met een eetstoornis niet eenvoudig voor mij; er was bijna altijd een conflict gaande in mijn hoofd. Ik heb mezelf enorm tekort gedaan gedurende die jaren. In plaats van te genieten van mijn vrijheid en studententijd, ontnam ik mezelf allerlei dingen waarvan een normaal mens geniet zonder dik te worden. Ik maakte mijn leven voor mezelf een stuk minder aangenaam en een stuk meer ingewikkeld.

Wat je kan helpen als je onderweg bent en een eetstoornis hebt:

Bereid je reis voor
Als iets een paar keer niet goed verloopt kun je uitzoeken waar en wat er mis gaat. Om te zorgen dat iets niet zo mis blijft gaan, moet je dus iets veranderen. Vaak kan het helpen om voordat je ergens heengaat een eenvoudig plannetje met jezelf te maken. Spreek met jezelf af wat je wel en niet gaat eten. Maak die afspraken met jouw gezonde kant en dus niet met die kant die graag wil afvallen ten koste van alles. Heb je een lange treinreis of vlucht voor de boeg, bedenk dan hoe je die zo aangenaam mogelijk kunt doorbrengen met zo min mogelijk conflict in je hoofd. Een goede voorbereiding is het halve werk!

Neem tussendoortjes mee
Als je jezelf niet wil laten leiden door je stemming en door je omgeving, kan je ervoor zorgen dat je zelf voldoende tussendoortjes/ eten meeneemt om niet telkens de vraag in je hoofd te krijgen: zal ik eten kopen? je hebt dan immers eten bij je en kan op basis van het plannetje dat je gemaakt hebt in het punt hierboven voor jezelf vastleggen wanneer je deze dingetjes eet. Dit kan de nodige rust opleveren in je hoofd. Ga er echter niet te rigide mee om. Ga je met een stel vriendinnen met de trein en neemt iedereen op het station een ijsje, ga dan niet die saaie liga staan eten, maar sta jezelf toe om ook een ijsje te eten.

Loop, fiets & trein er niet alleen mee rond
Je kunt alles voor jezelf en geheim houden, maa wat levert je dat op? Niks positiefs eigenlijk. Het levert je vooral veel waardeloze en eenzame gevoelens op. Als anderen weten wat er in jouw hoofd omgaat, hoef je het ook niet allemaal alleen te doen en kan iemand met wie je samen reist je steunen, motiveren en aanmoedigen.

Sta jezelf iets toe
Zoals ik al in twee puntjes hiervoor schreef: sta jezelf ook lekkere dingen toe. Je wordt niet dik van af en toe genieten van eten en je wordt niet gelukkig van jezelf ieder lekkers ontzeggen. Het is geen prestatie om nooit iets lekkers te kopen op het station of tijdens een reis. Het is een prestatie als je het in het leven zo weet te rooien dat je gelukkig bent. Wees daarom aardig voor jezelf en verwen jezelf af en toe, jij bent jouw belangrijkste vriendin, de vriendin waarmee je je hele leven verder moet. Daar zou ik dus maar een beetje aardig tegen zijn 😉

Vraag jezelf af: wat bereik ik er werkelijk mee?
Een vraag waar ik tijdens mijn strijd tegen mijn eetstoornis veel aan heb gehad is: wat levert me dit op den duur nu werkelijk op? Het antwoord op deze vraag was meestal ‘niks, dan slechts’. Want wat levert het je nu op om jezelf niets toe te staan in de hoop af te vallen en ondergewicht te krijgen? Word je daar op den duur gelukkiger van: krijg je daar over 5 jaar een leuke baan, partner, huis, opleiding mee? NEE. Het levert je enkel verdriet op. Dit geldt natuurlijk hetzelfde voor toegeven aan eetbuivoedsel kopen. Wat levert je dat op? Eetbuien, afvallen… het zijn beide korte termijnoplissingen die je op de lange termijn net zoveel opleveren als drugs en drank: niks dan negativiteit.

Maak afspraken en houd je eraan
Maak afspraken met de mensen die om je geven en spreek ook met hen af dat wanneer je op het ount staat een afspraak te breken, je hen mag bellen. Doe dit met mensen die het aankunnen, die zelf niet ook bergen met problemen hebben. Maak afspraken met mensen die stevig un hun schoenen staan en die, wanneer het echt nodig is, er kunnen zijn om jou te helpen.

Waar loop jij tegenaan als je onderweg bent?