Bij iemand met ondergewicht is vaak meteen duidelijk dat er iets aan de hand is. Daar is iets mis. Die persoon is ziek, mentaal of fysiek. Die persoon vindt men al snel zielig en heeft hulp nodig. Wanneer we iemand met overgewicht zien is de eerste gedachte meestal totaal anders, eerder veroordelend. Die persoon is helemaal niet zo zielig en moet gewoon wat minder eten. Minder eten en meer bewegen. Overgewicht is gewoon zwak en lui, ….toch?
Een paar jaar geleden stond ik bij de kassa met een tas vol koeken en zoete broodjes. Nog even volhouden, bijna kon ik mijn eetbui hebben. De dame aan de kassa sprak mij erop aan: “Je moet niet zoveel slechte dingen eten.” Waarschijnlijk heeft zij dit goed bedoeld, het zou goed kunnen dat ze mij wilde waarschuwen voor het effect dat al die zoetigheid op mijn tanden kon hebben. Maar ik heb mij zelden zo vernederd gevoeld. De onrust en ongelukkigheid die ik al voelde werden alleen maar erger. Na die opmerking wist ik in ieder geval zeker dat ik die broodjes meteen op zou eten. Ineens wist ik niet meer zo zeker of ik hier wel genoeg aan zou hebben.
Ik had op dat moment geen overgewicht, maar ik weet zeker dat mijn beweegredenen en mijn reactie niet veel zouden verschillen van iemand die zwaarder was geweest dan ik. Iemand die net zo goed een eetstoornis zou kunnen hebben en op dat moment de onweerstaanbare drang had naar een eetbui. Iemand die er toevallig zwaarder uit zou zien, maar anders dan dat, niets van mij zou verschillen. Die persoon zou niet zwakker zijn en zou niet minder discipline hebben dan ik. Die persoon zou, net als ik toen, hulp nodig hebben. Hulp en begrip.
Het ziet er totaal anders uit, daar kunnen we niet omheen. Overgewicht en ondergewicht zien er anders uit en kunnen ook andere reacties en emoties oproepen. Hoewel het er inderdaad anders uitziet, hoeft de problematiek niet zo veel van elkaar te verschillen. Iemand met ondergewicht kan precies dezelfde psychische problemen ervaren als iemand met overgewicht. De behoeftes en verlangens kunnen precies hetzelfde zijn, alleen de methode om hiermee om te gaan verschilt. Iemand met ondergewicht zullen we zelden zwak of lui noemen. Waarom iemand met overgewicht wel?
Iemand zal wel geen discipline hebben. Geen controle kunnen hebben over hetgeen je in je mond stopt wordt op straat vaak bestempeld als zwak. Iemand zal vast lui zijn en we hebben misschien allemaal wel eens gezegd of gedacht: Zou je dat nou wel doen? Op het moment dat iemand met overgewicht op het punt stond om iets ongezonds te eten. Hoewel de meesten dit waarschijnlijk met de beste bedoelingen zullen denken, zou ik graag pleiten voor een wat mildere benadering en eerlijker beeld over mensen met overgewicht.
Natuurlijk hoeft niet iedereen met overgewicht een eetstoornis te hebben. Net zo goed als dat niet iedereen met ondergewicht een eetstoornis heeft. Er zijn, als je even je best doet, misschien wel honderd redenen te bedenken waardoor het komt dat iemand er op een bepaalde manier uitziet. Er is altijd een kans dat daar redenen onder zitten die niet fijn zijn, die misschien traumatisch zijn. Redenen die pijn doen. Redenen die weggegeten moeten worden.
Eten als obsessie. Zowel bij anorexia, eetstoornis nao, boulimia en binge eating disorder staat het dagelijks leven in het teken van eten. In alle gevallen is dit even schadelijk en even zorgelijk. In alle gevallen is die drang naar controle groot en in al die gevallen heeft het eten enkel controle over hen. De schaamte voor de eetbuien en de aangekomen kilo’s. Het schuldgevoel en het gevoel elke dag opnieuw te falen. De angst voor wat er gebeurt als het eten geen middel meer is om op terug te vallen. Het is iets dat centraal kan staan bij al deze verschillende eetstoornissen, het is slechts het lichaam dat er anders uit kan zien. In ons hoofd verschillen wij niet veel.
Ernstig overgewicht kan erg schadelijk zijn voor je lichaam, net zoals ernstig ondergewicht heel gevaarlijk kan zijn. Hier gaan meestal alle alarmbellen af, terwijl de psychische klachten al lange tijd in alle hevigheid aanwezig kunnen zijn. Klachten die je niet ziet, maar misschien veel ernstiger zijn dan al het overgewicht bij elkaar. Het lichaam kan soms slechts een omhulsel zijn van de problemen die eronder liggen. Natuurlijk is het belangrijk om je lichaam weer terug te brengen naar een gewicht gewicht, maar nog belangrijker is de aandacht voor de onderliggende problematiek.
Begrip voor wat er speelt, voor wat er zou kunnen spelen, in plaats van een oordeel vellen over de buitenkant. Dat er met net zo veel zorg en liefde wordt gekeken naar mensen met overgewicht, als naar mensen bij wie de problemen op een andere manier zichtbaar zijn. Wat ik nodig had gehad bij die kassa met mijn zoete broodjes, wat ik nodig had tijdens mijn eetstoornis. Dat hebben zij ook nodig.
♥
Fotografie: Fancycrave
Geef een reactie