Piekeren en spiraal denken

Of je nu een eetstoornis hebt of niet, in een negatieve spiraal terecht komen gebeurt iedereen wel eens. Op zich niet erg, maar als je heel vaak in een neerwaartse spiraal denkt, kan het nog wel eens voor problemen zorgen. Het kan je gedrag beïnvloeden of ervoor zorgen dat je somber wordt. Maar dat niet alleen. Het kan er ook voor zorgen dat je je overdreven gaat richten op dingen die je ergeren of waar je bang voor bent. Je maakt van iedere mug een olifant en kunt die cirkel van negatieve gedachtes maar moeilijk doorbreken.

Ik heb hier ook last van gehad en moet eerlijk toegeven dat het me nog steeds wel eens overkomt, maar gelukkig veel minder. Negatief denken, doemdenken, mezelf gek maken of bang, dat soort dingen kon ik als de beste. Soms was er ook wel iets aan de hand, maar ik schoot daarvan zo in de stress, dat ik aan niets anders meer kon denken. Ik dacht aan 1 ding, plakte daar het volgende aanvast, verzon een mogelijk negatief gevolg, waardoor ik een bepaald gedrag zou moeten doen en uiteindelijk kwam ik meestal bij hetzelfde punt weer uit, waardoor de cirkel bleef draaien. Ik was een prof in piekeren.

Ik zal twee voorbeelden geven die je zelf kunt veranderen in jouw eigen situatie.

‘’Ik moet volgende week naar een feestje. Ik ben veel te dik om in een jurkje te gaan. Ze zullen me vast niet mooi vinden. Straks sta ik daar in mijn eentje. Niemand die tegen mij praat. Dan sta ik pas echt voor gek. Dan kijken mensen naar me en zien ze dat niemand met mij wil praten en dan komen ze sowieso niet naar me toe omdat ik te saai ben. En dan zie ik er ook nog eens dik uit. Ik moet gaan afvallen. Als ik dunner ben, kunnen ze me daar in ieder geval niet op afwijzen. (…)

Ik heb nu een week gelijnd, ik voel me beroerd en ziek. Ik heb zo weinig gegeten en stik van de honger. Ik heb buikpijn, voel me ziek en zwak. Maar ik ben wel afgevallen. Hopelijk vinden mensen mij nu leuk en mooi, al ben ik natuurijk eigenlijk nog steeds te dik. (…)

En uiteindelijk stond ik daar dan. Op het feestje. Zo slap als een dweil en bang voor de hapjes, snacks en drankjes. Ik voelde me helemaal niet fijn en was afwezig. Zo afwezig dat ik geen woord kon volgen van de gesprekken en het liefste weg wilde gaan. Ik kon niet eens genieten. Ik ben vast niet leuk genoeg en ook zeker niet dun genoeg.‘’

Dit is een situatie waarbij het gedrag heel duidelijk wordt beïnvloed door het negatieve gedachtepatroon. Alles wat je denkt werkt je eigenlijk tegen. Je had in deze situatie beter kunnen denken:

‘’Volgende week ga ik naar een feestje. Ik vind het spannend en ben onzeker over mijzelf. Misschien is het goed om daarom met een vriendin of mijn moeder hier even over te praten. Ik kan ook vragen of mijn vriendinnen me niet in mijn eentje willen laten staan. Misschien vinden zij het ook wel heel erg spannend. Ik ga in ieder geval proberen me niet anders voor te doen dan ik ben. Ik ben wie ik ben en ik ben goed zoals ik ben.”

Dit is wat ik inmiddels tegen mezelf kan zeggen. Maar ook ik heb mezelf jaren lang in een negatieve spiraal geperst. Niet echt helpend. Ik maakte mezelf gek en mijn lichaam kapot. Soms helpt het om die nieuwe gedachtes op te schrijven voor je naar zo’n feestje gaat bijvoorbeeld. Of zeg het hardop tegen jezelf. Zelfs ook al geloof je er nog geen bal van. Dat komt vanzelf.

Een andere obsessieve gedachte zal ik hieronder beschrijven.

”De bovenbuurjongen maakt lawaai. Hij draait heel hard muziek. Hij weet toch dat ik hier zit? Denkt hij dat ik het niet hoor of doet hij het express? Misschien moet ik er iets van zeggen. Dat durf ik niet en als ik er iets van ga zeggen, wordt hij misschien wel boos. Dan gaat hij misschien nog wel harder muziek draaien. Misschien krijg ik dan wel ruzie met hem en komt hij naar mijn voordeur of gaat hij me dwarszitten. Ik kan hier vast niet blijven wonen. Dit komt echt niet meer goed. Alles gaat mis, want dingen zitten al de hele week tegen. Zie je wel, nu hoor ik die muziek weer.”

Soms kun je jezelf helemaal gek maken om een paar kleine dingen. Als ik dit even van een afstandje zou bekijken, zou ik in ieder geval een aantal negatieve gedachtes kunnen ontkrachten. Die jongen draait misschien helemaal niet expres zo hard muziek. Hij wil vast niet zijn buurvrouw pesten. Hij is zich er misschien wel helemaal niet van bewust en als je het hem vraagt wat zachter te zetten vindt hij dat misschien wel prima en wie weet biedt hij zijn excuses ook nog wel aan. Je kunt het dus niet invullen voor de ander. 

Je kunt jezelf soms zo de put in praten, terwijl het voor hetzelfde geld heel anders kan zijn en veel positiever. Een aantal dingen die je kunt doen om ervoor te zorgen dat je gedachtes minder met je aan de haal gaan zal ik je kort hier onder vertellen.

1. Schrijf het op
Soms helpt het enorm om de paniekerige gedachtes op te schrijven. Je ziet ze dan van een afstandje en soms kan dat er voor zorgen dat je denkt ‘’Jeetje, wat maak ik er een groot probleem van, het valt reuze mee.”

2. Zeg het tegen iemand
Je hoeft je echt niet te schamen voor gedachtes die jij zelf ook heel vervelend vindt. Praat dus over angsten voor feestjes, school, spannende gesprekken, dates, muziekoverlast of wat dan ook. Dat lucht enorm op en kan heel relativerend werken.

3. Zeg het tegenovergestelde tegen jezelf
Het is niet zo dat je je ineens helemaal geen zorgen meer mag maken om dit soort situaties, maar blaas het niet op. Natuurlijk zijn sommige dingen eng of vervelend. Maar het gaat niet meteen helemaal mis. Je kunt je er op gaan richten, maar je kunt ook wat afleiding zoeken, muziek op zetten of even met een kletserige vriendin bellen. Aan jou de keuze hoe je met de situatie omgaat en of je uit die cirkel stapt of niet.

4. Het komt goed
Zeg dat maar eens een paar keer tegen jezelf. Dit hielp mij enorm toen ik mezelf in de put praatte. Ik maakte mezelf ‘gek’ door alleen maar naar de beren op de weg te kijken. Door te zeggen dat het goed kwam, zag ik ineens veel meer leuke dieren langs die weg lopen en naar me zwaaien. Het komt echt goed, waar je je ook zorgen over maakt. Heel vaak vallen dingen achteraf heel erg mee. 

Denk jij wel eens in een negatieve spiraal?