Pro-ana coaches zijn mannen die doelbewust meisjes met een eetstoornis opzoeken om naaktfoto’s of zelfs seks van hen te krijgen. Hun werkwijze toont overeenkomsten met die van loverboys. Helaas bestaat dit fenomeen al langer, maar het aanbod van pro-ana coaches – ook wel ‘anorexia-coaches’ – is de afgelopen jaren extreem toegenomen. Hoe bescherm je jezelf tegen zo’n pro-ana coach? En wat kun je doen als je al middenin zo’n situatie zit?
In 2019 startte Centrum tegen Kinderhandel en Mensenhandel in samenwerking met GGZ Rivierduinen Eetstoornissen Ursula en Proud2Bme een onderzoek naar de activiteiten van pro-ana coaches op Nederlandse pro-ana websites. Dit onderzoek is voor het eerst ingegaan op hoe pro-ana coaches te werk gaan, op welke schaal dit plaatsvindt en met welke intenties zij dit doen. Over de start van het onderzoek schreven we toen deze blog. Inmiddels is het onderzoek afgerond.
“Als ik in mijn hoofd kijk, zit er een stuk verstand en een stuk eetstoornis. Op dat moment in zo’n gesprek, dan neemt die eetstoornis het van mij over en dan draait alles om de ander die mij kan helpen. Ik moet daar op vertrouwen. Als diegene daar op doorgaat en daarop weet in te spelen, dan ben ik op een gegeven moment mijn verstand kwijt. Zo heb ik ook allemaal foto’s en dingen verstuurd die ik achteraf nooit had willen sturen. Als ik nu terugkijk, denk ik.. op een helder moment zou ik dat nooit sturen. Hoe kan dat? Hoe kan ik zo dom zijn geweest? Maar op dat moment had ik dat niet helemaal door en was ik er gewoon niet helemaal bij met mijn verstand.” – Quote van een respondent uit het onderzoek
Je denkt misschien dat jou dit niet overkomt, maar helaas blijkt in de praktijk dat de risico’s en gevolgen van contact met een pro-ana coach niet goed worden ingeschat. De coaches zijn puur uit op jouw kwetsbaarheid en honger naar steun en bevestiging. Ze lijken vooral uit te zijn op naaktfoto’s en seks. Contact met een pro-ana coach is een gevaarlijke en ongelijkwaardige situatie. Hij (let op: soms doen deze mannen zich voor als vrouwen) mag zichzelf dan wel een coach noemen, maar is er niet op uit om jou te helpen.
Wanneer sprake is van pro-ana coaches die (minderjarige) meisjes aanzetten tot extreem gewichtsverlies, is er sprake van (kinder)mishandeling.
Zo gaan pro-ana coaches te werk
Hoe herken je een pro-ano coach? Je komt er vrij snel achter of een coach andere bedoelingen heeft dan steun bieden. Hij komt vaak binnen korte tijd al met diverse voorwaarden. Dit kan op zeer dwingende wijze gaan. Verder kun je dit merken aan het feit dat de anorexia coach:
– heel streng is en zegt dat hij je gaat straffen als je niet luistert;
– foto’s of filmpjes van je vraagt in ondergoed, kleding, of naakt;
– je over je grenzen heen laat gaan;
– zegt dat je iets moet doen, terwijl je dat niet wilt;
– boos wordt als je weigert.
Uit de blog ‘Anorexia coaches nieuw gevaarlijk fenomeen’
“Ze zeggen dat je eerst gebroken moet worden om daarna perfect te kunnen worden. Daarmee bedoelen ze dat ze eerst seks met je moeten hebben.” – Quote van een respondent uit het onderzoek
Uit het onderzoek is gebleken dat de coaches meestal contact zoeken via de chat-app KiK, waarschijnlijk omdat dit een platform is waar anoniem gechat kan worden. Verder is duidelijk geworden dat de coaches voornamelijk twee strategieën inzetten om je vertrouwen te winnen; de begripvolle strategie en de zakelijke strategie.
Begripvol: De coach is begripvol en bevestigt en versterkt jouw onzekerheden over jezelf en jouw lichaam. De coach speelt hier vervolgens op in door jouw wens om af te vallen serieus te nemen en aan te geven dat hij daarmee kan helpen.
Zakelijk: De coach creëert vertrouwen door zich voor te doen als een deskundige op het gebied van afvallen. De coach komt zakelijk over en laat merken dat hij verstand heeft van voedsel en afvallen, door je bijvoorbeeld een eetschema te sturen.
Wanneer je vertrouwen is gewonnen, wordt vaak direct gevraagd om foto’s en/of filmpjes van jezelf. Als reden geeft de pro-ana coach dat hij een ‘bodycheck’ kan doen en/of jouw ‘progressie kan bekijken’. Trap daar niet in! Naast foto’s in ondergoed en/of naaktfoto’s stellen coaches ook vaak voor om fysiek af te spreken. Uit het onderzoek is gebleken dat bij een groot deel van de meisjes die op dit verzoek zijn ingegaan sprake is geweest van seksueel grensoverschrijdend gedrag, waaronder seks tegen de wil van de meisjes.
Ik voelde me benauwd. Alsof ik in een hoekje gedrukt zat, alsof ik maar moest doen wat hij zegt. Het is toch een soort macht die hij heeft. Ik bedoel, hij heeft persoonlijke dingen van jou in handen. En hij, ook al doet hij zich voor als een zij. En ik bedoel… de naam ‘coach’ zegt het al. Hij staat wel boven jou. Het zou mijn leraar kunnen zijn. Daar zeg je ook u tegen en dat is met een coach ook zo. Hij heeft toch een stukje macht. Hij heeft meer kennis en hij kan mij helpen. En als je dan op zo’n kwetsbare manier zulke persoonlijke dingen deelt, zorgt dat ook voor een stukje benauwing.” – Quote van een respondent uit het onderzoek
Het is nooit te laat
Misschien heb je al contact met een coach en heb je daar al een tijdje geen goed gevoel meer bij, maar durf je het niet af te kappen. Of misschien besef je nu pas in wat voor situatie je eigenlijk terecht bent gekomen. Wat kun je dan doen? Het is nooit te laat. Het contact verbreken is natuurlijk het beste om te doen. Doe ook aangifte bij de politie als er een strafbaar feit heeft plaatsgevonden, bijvoorbeeld wanneer je bent gedwongen tot seks of gechanteerd wordt met naaktfoto’s of filmpjes. Ook als je minderjarig bent en er naaktfoto’s zijn gemaakt, is de maker strafbaar. Alleen met een aangifte krijgt de politie een beeld van hoe groot het probleem is en kunnen er stappen worden ondernemen om de dader op te sporen.
Vind je het moeilijk om het contact te verbreken of aangifte te doen? Of ben je bang dat dit nare consequenties voor jou heeft? Bespreek de situatie dan met iemand in jouw omgeving, zodat jij geholpen kunt worden in het nemen van deze stap. Uit het onderzoek blijkt dat schaamte en angst voor het oordeel of onbegrip van anderen redenen kunnen zijn om het voor jezelf te houden. Doe dat niet! Vergeet niet; het is nooit te laat om erover te beginnen. Je mag altijd ergens op terugkomen. Ook als je eerder ‘ja’ hebt gezegd, mag je nu ‘nee’ zeggen. Praat erover met iemand uit je omgeving die je vertrouwt en zorg dat je loskomt van deze pro-ana coach.
Kun je er met niemand in je omgeving over praten? Je kunt ook altijd anoniem chatten bij Chat met Fier. Fier is het landelijk expertise- en behandelcentrum op het gebied van geweld in afhankelijkheidsrelaties. Is er iets gebeurd tegen je wil? Heb je (seksueel) geweld meegemaakt of word je bedreigd? Bij Fier kun je één op één met een hulpverlener praten over wat jij hebt meegemaakt. Zij luisteren naar je, geven jou informatie en helpen je als je dat wilt. Ga hier naar de website van Fier.
Vergeet niet:
- Voel je niet schuldig of zwak als jij in deze situatie terecht bent gekomen. Pro-ana coaches hebben een duidelijk en ziekelijk doel, dat er al was voordat jij hierin terechtkwam. Jij bent geen aanstichter, geen dader. Jij bent een slachtoffer. De ander heeft misbruik van jou gemaakt en dat moet nu stoppen.
- Je bent niet de enige. Dit overkomt meer meisjes in een soortgelijke situatie. Je staat er niet alleen voor.
- Wees je ervan bewust dat de ander een strafbaar feit pleegt. Jij zit niet fout en je hoeft de ander niet in bescherming te nemen.
Als jij toch nog steeds voor ogen hebt dat een pro-ana coach jou helpt met afvallen, bedenk dan: afvallen is jóúw doel, niet het doel van de coach. Hij is uit op andere dingen. Dat komt heel duidelijk uit dit onderzoek naar voren. Jij gaat daar geen uitzondering in zijn. Dit is niet de manier. Heb je problemen met eten of je zelfbeeld? Dan kun je altijd terecht bij Proud2Bme. Wij zijn er om je te helpen, steunen en advies te geven. Je bent welkom om je verhaal te delen op ons forum en elke avond tussen 19:00 en 21:00 zijn onze chats met ervaringsdeskundigen geopend. Ook kun je dagelijks nieuwe blogs lezen over eetproblemen, psychische problemen, gezondheid, gezond eten en zelfacceptatie. Wij staan voor je klaar.
Heb jij ervaring met een pro-ana coach en wil jij je verhaal (anoniem) delen, zodat je anderen hier misschien mee kunt helpen? Stuur dan een mailtje naar redactie@proud2Bme.nl.
Ga naar de website van GGZ Rivierduinen Eetstoornissen Ursula voor meer informatie, het onderzoeksrapport (incl. factsheet) en Q&A.
Geef een reactie