De yogascholen, meditatie-apps en mindfulnesscursussen komen de laatste jaren als paddenstoelen uit de grond. En niet voor niets, want yoga en meditatie hebben vele voordelen. Een aantal daarvan zijn al wetenschappelijk bewezen. In het oosten wordt het al duizenden jaren gepraktiseerd, maar ook in het westen worden yoga en meditatie door steeds mensen meer beoefend. Ook binnen behandelingen voor psychische klachten worden deze oosterse methodes steeds meer ingezet, zo ook voor eetstoornissen.
Wat is yoga eigenlijk?
Yoga is het meest bekend vanwege de lichaamshoudingen; de asanas. Maar de asanas zijn slechts het topje van de yoga-ijsberg. Het woord yoga komt uit het Sanskriet en betekent eenheid of samenbrengen. Het gaat hier om de verbinding van je lichaam, geest en ziel, en de balans die dit oplevert. Yoga vindt haar oorsprong in India, ongeveer 4000 jaar geleden, en is een filosofie, levenswijze en methode voor een meer ontspannen en gelukkiger leven.
In Patanjali’s Yoga Sutras, een van de belangrijkste geschriften in de yogafilosofie, wordt gezegd dat yoga helpt om je geest tot rust te brengen. De wijze waarop je dit kunt doen beschrijft Patanjali in het achtvoudige pad. De eerste twee stappen van dit pad zijn richtlijnen voor wat je beter wel en niet kunt doen voor een gelukkiger leven. Stap drie en vier zijn ademhalingsoefeningen en lichaamshoudingen. Vervolgens heeft Patanjali het over je afsluiten voor prikkels van buitenaf, concentratie, meditatie en ten slotte over de stilte van de geest. Dit laatste wordt ook wel een staat van pure bewustzijn, volledige aandacht ofwel verlichting genoemd.
♥ Wat kunnen yoga en meditatie opleveren voor mensen met eetproblemen?
Een stillere geest
De meeste mensen met eetproblemen denken 24/7 aan de thema’s eten, lichaam en gewicht. De gedachtestroom gaat maar door wat erg veel energie kost en grote invloed kan hebben op iemands stemming en functioneren. Door yoga en meditatie leer je meer mindful door het leven te gaan. Met andere woorden; meer te leven ‘in het nu’, oordeelloos en met een accepterende houding te kijken naar dat wat er is.
Vaak denken mensen met eetproblemen in ‘als-dan-termen’ (als ik een x aantal kg afval, dan ben ik pas gelukkig. Als ik aankom, dan zal ik weer gepest worden. Als ik vrouwelijke rondingen heb, dan zal daar weer misbruik van worden gemaakt etc.) en bestaat er een grote NEE tegen het huidige moment. In de yogafilosofie wordt ervan uitgegaan dat er geen lijden is in het ‘hier-en-nu’. Denk er maar over na. Emoties zoals angst, verdriet of boosheid komen pas op als we denken aan situaties in het verleden, of als we bedenken dat het mogelijk weer zou kunnen gebeuren in de toekomst. Meditatie is een training om in het huidige moment te verkeren. En hoe vaker je dat doet, hoe meer je ook in het ‘hier-en-nu’ kunt zijn; met een rustigere geest en minder lijden.
Uit je hoofd, in je lijf
Yoga en meditatie helpen je om ‘uit je hoofd, in je lijf’ te komen; om minder vanuit je ratio te leven en meer vanuit je gevoel. Je leert hierdoor beter je emoties te (h)erkennen, maar ook honger- en verzadigingsgevoelens. Hierdoor leer je om keuzes te maken vanuit je gevoel, en te eten naar je behoefte. Vanuit datgene wat je lijf echt nodig heeft, in plaats van wat je bedacht hebt dat je lichaam mag vanuit hoge eisen naar jezelf toe en het ‘perfecte plaatje’ dat je in je hoofd hebt.
Beter voor jezelf en je lichaam zorgen
Daarop voortbordurend leer je dan ook om steeds beter voor jezelf en je lichaam te zorgen. Je leert om ‘van binnenuit’ te bewegen, jezelf niet met anderen te vergelijken en je grenzen te respecteren, zowel op je mat als daarbuiten. Deze benadering kan je helpen om milder naar je zelf en je lijf te kijken, met meer respecten mededogen.
Tegelijk minder ermee identificeren
Tegelijk leert yoga je om je minder te identificeren met dat wat veranderlijk is, zoals je lichaam, uiterlijk en gewicht. Mensen met eetproblemen zijn vaak onzeker en hebben een lage zelfwaardering. Die onzekerheid wordt dan geprojecteerd op het lichaam, waardoor het lichaamsbeeld een (veel te) grote zwaarte krijgt binnen iemands zelfbeeld (wat bestaat uit veel meer facetten dan alleen je lichaamsbeeld). Vaak weten mensen met eetproblemen niet goed ‘wie ze zijn’ en wat ze willen,en kan de ontdekking dat ze goed kunnen lijnen ze een gevoel van (schijn)controle bieden, het gevoel dat er iets is waar ze in uitblinken en/of zelfs een bepaalde identiteit. En hoe langer iemand een eetstoornis heeft, hoe lastiger het wordt om de eetstoornis en wie iemand echt is uit elkaar te halen. Deze beelden raken met elkaar verstrengeld, waardoor de vraag ‘Wie ben ik zonder eetstoornis?‘ dan ook logischerwijs een veelvoorkomende is. Door yoga en meditatie kun je hier meer inzicht in krijgen en het verschil weer gaan leren voelen.
Minder piekeren en een positievere kijk
Onze hersenen blijken niet zo vaststaand als we ooit dachten. Vele onderzoeken laten zien dat we onze hersenen kunnen ‘kneden’ en zelfs veranderingen kunnen bewerkstelligen op de langere termijn. Dat je door middel van meditatie en mindfulness een zorgelozer mens met een positievere kijk op het leven kunt worden, kun je zien in de interessante documentaire: Hoe word je een zorgeloos mens?
Natuurlijke antidepressiva
Dat yoga talloze fysieke en geestelijke voordelen heeft, maakt dat het ansich al verslavend werkt.
Het beoefenen van yoga en meditatie werkt echter ook op een directere manier verslavend. Het stimuleert namelijk de vrijlating van bepaalde neurotransmitters waaronder dopamine, serotonine, oxytocine en endorfines. Ofwel de zogenaamde ‘geluksstofjes’. Dit verklaart het rozige gevoel van ‘op wolkjes lopen’ wat je na een yogales kan ervaren, maar kan er op de langere termijn ook voor zorgen dat psychische problemen zoals angst- en stemmingsklachten verminderen. Wil je hier meer over lezen dan is het boek Yoga for Depression van Amy Weintraub een aanrader. Dat yoga ook bij andere psychische klachten kan helpen, zoals bij ADHD en PTSS wordt oa laten zien in de documentaire Free the Mind.
Vertrouwen in je ‘hogere zelf’
Yoga kan je helpen om meer in contact te komen met je ‘hogere zelf’, je essentie, de kern die nog onder de laag van onzekerheid zit. Yoga is geen religie en zeker geen strenge leer. Je kunt het dus een benaming geven die voor jou werkt. Als je gelovig bent kun je natuurlijk het woord God gebruiken, maar anders ook bijvoorbeeld de natuur, het universum, je innerlijke kracht, je intuïtie of nog anders.
Het kan je helpen om op zoek te gaan naar de zin van het (jouw) leven en je daarmee letterlijk zingeving bieden, meer zin in het leven. Opdat je angst en controle steeds meer los kan laten, en met steeds meer vertrouwen het leven (en volwassenheid) tegemoet kan gaan.
Ben je nieuwsgierig geworden en wil je yoga en meditatie ook eens aan den lijve ondervinden? Dan nodig ik je graag uit om aanstaande vrijdag, 20 maart, langs te komen op de Proud2Meet (Sandifortdreef 19 in Leiden). Vanaf 14:00 uur ben je van harte welkom. Wij hebben een aantal yogamatjes die je kunt gebruiken tijdens deze workshop. Heb jij een eigen yogamatje, dan is het handig om die mee te nemen.
Leuk als je komt, hopelijk tot dan!
Wil je meer weten over Masja en haar werk voor Proud2Bme en haar coachingspraktijk, neem dan een kijkje op haar website.
Namasté!
(The Devine in me, sees the Devine in you)
Masja Ninck Blok
Proud2Bpsycholoog2 & yogadocente
Bron foto’s: Masja Ninck Blok
Geef een reactie