Constant maar alles vies vinden. Elke keer nadat je iets hebt aangeraakt je handen wassen, uiteindelijk zitten je handen vol kloven. Alert op alles wat er om je heen is. Je durft je huis nauwelijks uit omdat je doodsbang bent voor bacteriën. Deuren kunnen niet open om dat deurklink ‘besmet’ is. Delen van het huis mogen niet meer gebruikt worden omdat het te vies zou zijn. Zelfs als iets uit de vaatwasser komt nog even extra schoonmaken. Poetsen is een uitlaatklep, alles moet dwangmatig en perfect schoongemaakt worden. Dat noemen ze nou smetvrees.
Smetvrees is een vorm van een obsessieve compulsieve stoornis. Mensen die lijden aan smetvrees hebben vaak veel last van dwang. Er zijn in Nederland ongeveer honderdduizend mensen met smetvrees. Het is de meest voorkomende dwangstoornis onder vrouwen.
Fotografie: Freelyhaylee
“Het was altijd netjes bij ons thuis. Alles stond recht en had zijn eigen plekje. Als ik iets een centimeter zou verschuiven zou het mijn moeder opvallen. Mijn kamer was ook heel netjes. Niet omdat ikzelf zo netjes was, maar omdat mijn moeder het iedere dag helemaal perfect maakte. Ik mocht mijn eigen bed wel opmaken, maar deed dat toch nooit naar haar wensen. De sprei die op bed lag, lag nooit recht genoeg en de knuffels die op het bed hoorde te staan als een soort tentoonstelling, zaten nooit perfect naast elkaar. Daarom maakte mijn moeder mijn beld liever zelf op. Ik hield van een beetje rommelig omdat mijn moeder zo extreem netjes was. Rommelig stond voor mij voor gezelligheid, omdat al die netheid niet gezellig was. Het was extreem gecontroleerd en onvrij.
We hadden niet vaak mensen bij ons over de vloer, omdat dit het risico op een vies huis vergrootte. Als we al bezoek hadden, dan was dit in de zomer. In de zomer kon het bezoek immers in de tuin zitten en hoefden ze niet met hun mogelijk vieze schoenen over het witte tapijt te lopen. Drama was het, als het plots begon te regenen.
Ik mocht thuis nooit koken of iets bakken. Ik vond het leuk om een taart of cake te bakken, maar mocht dat – zelfs toen ik 16 was – alleen als mijn moeder ook in de keuken was. Ze was veel te bang dat er iets vies zou worden of dat ik iets kapot zou maken. Heel af en toe bakte ik stiekem een cake als ze weg was. Dan zorgde ik ervoor dat alles weer perfect schoon was als te thuis kwam. Er stond dan alleen een goudbruine cake op het aanrecht.“ Lize
Als je smetvrees hebt dan kan je de hele dag dwangmatig bezig zijn met alles schoonmaken, zogenaamde virussen en bacteriën moeten het huis uitgebannen worden. Het schoonmaken is dan een obsessie voor je geworden. Je bent bijvoorbeeld erg bang om besmet of ziek te worden van een ‘vies’ ding wat is aangeraakt.
Vaak begint de smetvrees onschuldig. Je wast je handen een paar keer meer, je maakt het huis wat vaker schoon of je veegt de deurklink eerst af voordat je die open doet. Dat bouwt zich echter steeds verder uit, er komen steeds meer dwanghandelingen bij. Totdat het je hele leven beheerst en alles in teken staat van de smetvrees.
Zoals je in het schuingedrukte ervaringsverhaal hierboven kan lezen is smetvrees niet alleen maar ‘vaak je handen wassen’. Smetvrees is veel breder. Het is dus niet zo dat wanneer je niet 30 keer je handen was op een dag, je geen smetvrees kan hebben.
Het komt nogal eens voor dat mensen met smetvrees zich gaan isoleren van de buitenwereld. De angst om naar buiten te gaan is groot, het is eng om met andere mensen in contact te zijn. “Wie weet wat zij wel niet voor bacteriën meedragen…”
Doordat je je steeds meer isoleert van de buitenwereld zal je steeds eenzamer worden en wordt de kans om een depressie te ontwikkelen ook steeds groter.
Voor mensen met smetvrees wordt vaak cognitieve gedragstherapie aangeraden in combinatie met medicatie. Ook exposure therapie is bij de behandeling van smetvrees belangrijk. Bij een exposure ga je onder begeleiding je angst aan door middel van een opdracht. Je moet bijvoorbeeld een lantaarnpaal aanraken, iets wat op de grond ligt oppakken of na een handeling niet je handen wassen. Zo leer je dat helemaal niks gebeurt en dwanghandelingen niet nodig zijn.
De oorzaken die leiden tot smetvrees zijn verschillend of soms lastig aan te duiden. Het kan een opeenstapeling zijn van gebeurtenissen, er kan sprake zijn van een traumatische ervaring of een obsessie voor perfectie. Als iemand in je familie een dwangstoornis heeft heb je bovendien meer kans om smetvrees te krijgen.
Smetvrees is dus heel wat meer dan gewoon een beetje bang voor vuil zijn. Het is een obsessie die je hele leven kan beheersen!
Herken jij hier iets van?
Door: Judith
Geef een reactie