Sociaal perfectionisme

Ik lees in Psychologie Magazine over sociaal perfectionisme en ik voel me, na de beschrijving beter gelezen te hebben, een beetje betrapt. Het is een relatief onbekende vorm van perfectionisme, die langzaam een steeds grotere rol inneemt in de samenleving. Perfect willen zijn. Niet alleen voor jezelf, maar in de ogen van anderen. Elke dag hard werken, elk weekend onafgebroken leuke dingen doen, daarna thuiskomen in je VT-wonen-huis en anderen hier natuurlijk een glimp van laten opvangen. Het klinkt verwend en snobistisch. Maar eigenlijk is het best een serieus probleem, waar we onszelf (ja, alleen onszelf) veel meer in tegemoet kunnen komen.

Ik las ooit dat je als mens altijd twee behoeftes hebt. Je wilt erbij horen en je wilt bijzonder zijn. Je wilt onderdeel zijn van een groep, een groep die jij het tofst vindt, maar je wilt ook een beetje boven die groep uitsteken. Die twee behoeftes zitten in ieder mens en die stoeien gedurende je leven een beetje met elkaar. Je hebt het namelijk allebei nodig. Je identificeren met anderen en niet alleen zijn. Maar ook het gevoel hebben iets toe te voegen en een eigen identiteit te hebben. Dat gestoei gaat denk ik altijd gepaard met nieuwe onzekerheden, twijfel en de behoefte aan bevestiging. 

Hardwerkend, spontaan, geestig, hip. Het liefst ben ik een beetje van alles en ik zou het leuk vinden om van alles een beetje te kunnen laten zien aan anderen. Ik wil aan veel dingen meedoen, op de hoogte zijn, de beste versie van mijzelf zijn én laten zien. In groeps-apps of bij comments op Facebook voel ik die druk ook. Als iedereen wild heen en weer appt, elkaar tagged onder hilarische memes en de grapjes je om de oren vliegen, word ik onrustig. Omdat ik al uren op een toepasselijke comeback aan het broeden ben, terwijl ik die spontane humor echt zelden zo paraat heb. Dat lukt echt alleen als ik volkomen op mijn gemak ben, thuis op de bank, en dat weet ik ook van mijzelf. Toch wil ik meedoen. Toch wil ik nu verrassend uit de hoek komen. Terwijl waarschijnlijk niemand denkt: Waar blijft die grap van Daphne? Ik wil een bepaalde ruimte innemen, gezien worden en blijven verrassen. Zodat ik daar uiteindelijk zelf heel erg tevreden mee kan zijn. 

Bevestiging

De dingen waarmee ik mij identificeer, wil ik blijkbaar toch uitdragen. En daar wil ik in bevestigd worden. Ik krijg steeds meer door wat bij mijn persoonlijkheid past en wat ik belangrijk vind, maar daar fietst soms toch een soort bewijsdrang doorheen. Als ik een geweldige stedentrip heb met mijn vriend, wil ik bijvoorbeeld heel graag een foto van ons samen. Het is een beetje gênant, want ik vraag er dus de hele tijd om, terwijl de daadwerkelijke foto er zelden komt. Ik wil een foto waarop je precies ziet hoe leuk we het hebben, want dat hebben we, maar dat moet je dus wel zien. Het liefst een beetje mooi -want Instagram- maar wel spontaan natuurlijk. Terwijl er, met of zonder foto, helemaal niets verandert aan hoe we dat weekend beleven. Net zoals elke andere dag en elk ander moment. Het voelt fijn om die leuke momenten te delen. Om mijn leven zoals ik het beleef en zoals ik het wil beleven, ook te kunnen laten zien. Wat natuurlijk mag, maar wat soms ook voor een onbevredigende cirkel zorgt. Het moment waarin ik leef is leuk, de foto maken is leuk, de foto terugkijken is leuk. Maar na het plaatsen is het eigenlijk alleen maar een lege virtuele bevestiging. 

Alsof ik zeg: Kijk, dit ben ik nu. Ik ontwikkel me en ik heb het leuk. Ik denk dat ik het goed doe. En dat de wereld antwoord met: Ja, leuk. Wij denken ook dat jij het goed doet. Ik denk dat het zo ongeveer gaat. Alles wat ik plaats en alles waaraan ik mee doe is een soort update. Waarbij ik meteen terugkrijg of ik nog steeds bij de groep hoor waar ik bij wil horen. En of ik er misschien inmiddels ook een beetje bovenuit kan stijgen…

Verloochenen van eigen behoeftes

Doordat mijn Instagram-suggesties worden ingevuld, mijn Pinterest – soortgelijke – afbeeldingen laat zien en mijn omgeving ook ongeveer dezelfde dingen doet, blijf ik telkens in mijn eigen bubbel plakken. Dit is wat ik consumeer, waar ik mij aan meet en in herken. Of in wil herkennen. Het inspireert me, ook als ik niet de behoefte heb om iemand anders te zijn dan mezelf. Maar hierdoor blijven de plaatjes een beetje hetzelfde. De plaatjes die ik zie, de plaatjes die ik maak en het plaatje in mijn hoofd.

Die bevestiging nodig hebben, je laten inspireren en je spiegelen is denk ik heel gezond. Maar het perfectioneren ervan, het perfectioneren van mijzelf (en mijn huis en mijn leven) maakt mij soms ook een beetje doods. Het maakt me minder speels en het geeft me soms zelfs het gevoel dat ik mezelf een beetje kwijt ben. Of dat ik het contact verlies met waar ik eigenlijk echt behoefte aan heb, want dat check ik nog nauwelijks.

Wanneer ik bezig ben met mijn leven te perfectioneren, het goed te doen voor anderen, verlies ik mijn eigen verlangens uit het oog. Ik koop die mooie hippe prints voor aan de muur, die ik ook echt tof vind, maar waarom maak ik niet zelf iets? Misschien ben ik wel toe aan een totaal andere hobby, wil ik mijn haar rigoureus kort knippen of is mijn kledingstijl stiekem heel anders geworden? Maar ik kom niet of nauwelijks toe aan die behoeftes. Ik ben bezig met anderen, dan met mijzelf en daarna weer met anderen. Dus echt connecten met wat er van binnen gebeurt, waar ik waarde aan hecht en wat er misschien in de tussentijd is veranderd, dat schiet er op deze manier een beetje bij in.

Ben ik oké?

Misschien gaat dit wel over het laatste stukje van jezelf leren kennen en jezelf accepteren zoals je bent. Een stuk wat natuurlijk altijd in ontwikkeling blijft, want je blijft veranderen. Dit stukje perfectionisme, sociaal perfectionisme, komt denk ik vooral doordat ik soms nog mijn onzekerheden als meetlat neem. Dat ik mijn onzekerheden en twijfels vergelijk met wat ik bewonder in anderen. Mijn onzekerheden in een grote groep, zorgen ervoor dat ik mijzelf wil verrassen met spontane grapjes. Mijn onzekerheden over mijn uiterlijk, vragen om bevestiging onder die ene foto. Mijn chaotische rommelkont wil een rustgevend huis bieden aan alle mensen die over de vloer komen.

Terwijl het net zo goed naast elkaar kan bestaan en ik op die manier veel te weinig toekom aan de dingen die ik al prima op een rijtje heb. Misschien hoor je namelijk allang bij de groep waar je bij wilt horen. Misschien steek je er voor anderen soms zelfs een beetje bovenuit. 

♥