Sorry dat ik besta!

We hebben ruzie over het eten. De onmacht, de boosheid, frustratie, verdriet, zelf-walging, schuldgevoel, schaamte; alle gevoelens waar mijn eetstoornis zich mee voedt, borrelen in mij omhoog. Ze worden groter en groter, terwijl ik daar ruzie sta te maken met mijn moeder. Ruzie met haar is het laatste wat ik wil, maar iets in mij kan het niet stoppen. Het wordt me teveel en ik storm naar boven. Mijn moeder komt achter mij aan. Pakt me vast en geeft me een knuffel. De tranen beginnen te stromen.

Niet veel later lig ik met mijn hoofd op haar schoot. Ik huil. Tranen met tuiten, oncontroleerbaar. Ik kan geen woord meer uitbrengen. Het is voor het eerst in misschien wel een jaar dat ik tranen laat om alles wat er gebeurt. Ik voel me schuldig. Schuldig omdat ik boos ben, terwijl mijn ouders altijd zo lief proberen te blijven. Schuldig omdat ik tegen ze lieg over het eten, terwijl ze mij vertrouwen. De zelfhaat wordt met de seconde, met iedere traan groter. Het eerste dat ik tussen alle snikken door uit weet te brengen is: “Sorry… Sorry dat ik besta.”

Er niet durven zijn

“Sorry dat ik besta. Het spijt me dat ik er ben.” Mijn excuses aanbieden voor mijn aanwezigheid op deze wereld, in dit leven, is iets wat ik zeker meer dan één keer heb gedaan. Het maakt me verdrietig om hieraan terug te denken en om dit zwart op wit te zien staan. Ik denk dat de periode waarin ik dit deed en het ook daadwerkelijk meende, misschien wel de donkerste periode in mijn leven was. Overspoeld door mijn eetstoornis was ik totaal de weg kwijt. Ik voelde mij doodongelukkig en wist niet waar ik het zoeken moest.

Ik herkende mezelf niet meer in mijn gedrag. Ik loog en deed dingen stiekem. Ik maakte afspraken omtrent eten met mezelf die ik niet wilde maken, maar ik was vervolgens ook boos op mezelf als ik die afspraken niet na kon komen. Alles wat met mijzelf te maken had, voelde als teveel. De gevoelens en emoties die ik had, waren meer dan wat ik aankon en ik verdoofde ze met eten en niet eten. Mijn lichaam wilde ik niet voelen, het liefst was ik zo klein en zo min mogelijk. Ik wilde zo weinig mogelijk ruimte innemen.

Sommige periodes lukte dit. Zo lang ik mijzelf in mijn eigen, eenzame eetstoornis-wereld kon verstoppen, was het min of meer oké. Nee, ik was niet gelukkig, maar zo had niemand anders ten minste last van mij. Als een muisje probeerde ik tussen het ‘gewone’ leven door te trippelen. Niet opvallen en zo min mogelijk aandacht op mijzelf vestigen. Dat was goed en veilig. Ik wilde zo min mogelijk aanwezig zijn, zo min mogelijk bestaan. 

Sorry zeggen

Sorry zeggen hoorde daarbij. Ik heb ontelbare keren in mijn leven mijn excuses aangeboden voor mijzelf. Voor wat ik deed, wat ik zei of waar ik liep. Sorry zeggen doe je wanneer je iets doet wat niet had gemogen, wat niet hoort. Als je je excuses ergens voor aanbiedt, had datgene waarvoor dat is er beter niet kunnen zijn of beter niet kunnen gebeuren. Natuurlijk; als je iets doet wat niet mag of wanneer je iemand per ongeluk of opzettelijk pijn doet, dan zeg je sorry. Als je dus sorry zegt voor jezelf, je gedrag, of iets anders wat bij jou hoort, zeg je eigenlijk dat dat stukje van jou niet had kunnen of mogen gebeuren. Wanneer je je continu verontschuldigt voor dingen die bij jou als persoon horen, ontken je eigenlijk een beetje je eigen bestaan. 

De behoefte om zo min mogelijk op te vallen, zo min mogelijk ruimte in te nemen, is iets wat veel mensen met een eetstoornis wel zullen herkennen. Dit kan voortkomen uit een erg laag zelfbeeld, de angst niet goed genoeg te zijn, dingen niet goed genoeg te kunnen, niet weten hoe om te gaan met bepaalde gevoelens en genoeg andere redenen. Niet opvallen dus, want dat is veilig.

Het moment zoals ik in de intro beschreef, was zo’n moment dat alles naar boven kwam. Alle gevoelens die ik zo hard had geprobeerd te onderdrukken, kwamen als een vulkaanuitbarsting naar buiten. Complete chaos. Angst. Het gevoel alles fout te doen. Mijn eetstoornis vond het fout dat ik mijn gevoelens toeliet, huilde, troost zocht. Mijn gezonde kant vond het fout dat ik een eetstoornis had, loog en mijn ouders zorgen bracht. Beide kanten op voelde het verkeerd. Ik schaamde me voor mezelf. Op dat soort momenten zat ik vast, niet wetende hoe ik daar uit moest komen. Bang dat het nooit meer goed zou komen. Een last voor zowel mijzelf als de mensen van wie ik hield; ik had beter niet kunnen gebeuren. “Sorry dat ik besta.”

Jezelf in volledigheid toelaten

Die uitspraak deed ik vaak alleen op momenten dat ik het echt allemaal niet meer wist, dat alles teveel was. Momenten van complete wanhoop. In andere, dagelijkse momenten was dit gevoel niet zo sterk aanwezig. Maar het geeft wel een essentieel stukje van de eetstoornis weer; de angst om te bestaan. Misschien wel de wens liever niet te bestaan, ook al betekent dat niet dat je dood wilt. Angst om niet goed genoeg te zijn. Angst om er niet te mogen zijn met de dingen die niet goed gaan in het leven, de ingewikkelde of minder leuke kanten. 

Want ja, als ik alles perfect zou doen, als alles aan mij leuk, goed en mooi zou zijn, dan mag ik er wel zijn. Dat is ten minste wat de eetstoornis mij vaak wijs heeft gemaakt. In mijn herstelproces heb ik langzaam stappen gezet, stappen in het accepteren van mijzelf. Eerst leerde ik stukje bij beetje inzien wat ik goed deed, wat ik kon. Ik leerde mijn leuke en mooie kanten benoemen en erkennen. Toen ik op een punt kwam waarop ik soms best tevreden kon zijn met mijzelf, was dat proces echter nog lang niet afgerond. Een deel dat net zo belangrijk, of misschien nog wel belangrijker is, is het accepteren van mijn kanten die minder leuk zijn. De dingen waar ik minder goed in ben. Ze niet alleen kennen, maar ook écht erkennen en er oké mee zijn. Mijzelf in mijn volledigheid accepteren, met alles erop en eraan. 

Het is misschien cliché, maar niemand is perfect en niemand hoeft perfect te zijn. Eigenlijk denk ik dat dat het leven ook best saai zou maken. Het lukt mij steeds beter om te accepteren dat ik ook niet prefect ben, al is het een lastig proces. Ik maak fouten. Soms doe ik iets of zeg ik iets waarmee ik iemand kwets. Ik kan niet alles perfect, zeker niet in één keer. In de loop der jaren heb ik geleerd dat de fout die je maakt slechts een klein stukje is en dat het veel meer waarde heeft hoe je met de fout omgaat. Leer ik ervan? Praat ik erover? Kan ik het erkennen? Kan ik het goedmaken? En vooral; kan ik dat alles zonder mezelf als minderwaardig te zien? Een fout definieert namelijk niet wie jij bent als persoon. Hoewel je misschien niet alles goed doet, ben je geen slecht mens. Je mag bestaan. Jij mag bestaan met de fouten die je maakt, de dingen die je niet kunt en je minder leuke kanten. Want ook die horen bij jou en maken je tot wie jij bent. Volledig als mens. 

♥

Deze blog kwam oorspronkelijk online in 2019