Tijgermoeder

Donderdagmiddag zeven jaar geleden, locatie AMC. Mijn dochter van 15 jaar, mijn man en ik zitten in de spreekkamer van de kinderarts. Er worden vragen gesteld en lijsten ingevuld. Aan het eind van het anderhalf uur durende gesprek, hoor ik de arts onheilspellende woorden uitspreken: “Je hebt anorexia en dat is een hele ernstige ziekte.” Direct was de tijgermoeder in mij wakker. Ik zou dit oplossen, linksom, rechtsom. Ik zag nog maar één missie: mijn dochter redden van deze ziekte.

Vanaf die middag zorgde dat ik dat ik zoveel mogelijk bij mijn dochter in de buurt was, bracht haar overal naartoe en belde en mailde iedereen die ons mogelijk zou kunnen helpen. Geen behandeling was te ver, geen autorit teveel, om het leed van mijn dochter te verlichten. Ik ging niet meer naar ons wekelijks cafémomentje met de buurt, nodigde geen vrienden meer uit voor het eten en sprak alleen met vrienden af als ik wist dat een van de zusjes thuis was. Mensen uit mijn omgeving vonden er iets van, zonder dat ze dit hardop uitspraken. Ik was me bewust van wat ik deed en zag geen andere mogelijkheid. In het begin stond mijn leven zo op zijn kop dat ik zelfs mijn dagelijkse heilzame routines losliet, zoals fietsen naar mijn werk, wandelen met een vriendin, pilateslessen en mediteren. 

In het boek ‘Compassie in je leven’ beschrijven Frits Koster & Erik van den Brink deze reactie als volgt:

[Tegenwoordig onderscheiden wetenschappers nog een vierde instinctieve stressreactie vanuit het gevaar systeem, naast vechten, vluchten en verstarren. Ook deze reactie komt voort uit het gevaarsysteem, maar is meer verbonden met het oude zoogdierenbrein, dan met het reptielenbrein. Deze reactie wordt tend & befriend genoemd: de instinctieve drang om te (ver)zorgen en vriendschap te sluiten bij mogelijk gevaar.* Kenmerkend is een beschermende, zorgzame houding naar nakomelingen en kwetsbare anderen (tend) en het zoeken naar vriendschap of bondgenootschap (befriend).

De instinctieve kracht van tend & befriend is zo sterk, dat stewardessen bij het geven van de veiligheidsinstructies in vliegtuigen altijd uitdrukkelijk waarschuwen om als ouder van een kind niet eerst het zuurstofmasker bij je kind om te doen, maar juist eerst bij jezelf. Deze waarschuwing laat zien dat we instinctief geneigd zijn om in noodsituaties direct te gaan zorgen voor een ander.

De tend & befriend-reactie zit in alle mensen, als een instinctieve ‘korte route’ naar compassie vanuit het gevaarsysteem. Het gaat gepaard met het vrijkomen van oxytocine, dat een rol speelt in sociale verbindingen. Hoewel tend & befriend een minder primitieve stressreactie is dan vechten, vluchten en verstarren, kan deze het ons ook lastig maken door het nieuwe brein te beïnvloeden. Een voorbeeld is het ‘hulpverleners syndroom’, waarbij we onszelf helemaal wegcijferen en opofferen om anderen maar van dienst te kunnen zijn, wat tot ernstige burn-outklachten kan leiden.]

*Taylor, S (2006)Tend & befriend:  Biobehavioral bases of affiliation under stress. Current Directions in Psychological Science

Toen ik er na een half jaar achterkwam dat dit geen sprintwedstrijd was, maar een marathon, begreep ik dat er iets moest gebeuren. Ik moest dat zuurstofmasker bij mijzelf gaan opzetten, anders zou ik de eindstreep niet ongeschonden halen.

Ik begon mijn meditatie beoefening weer op te pakken. Eerst gewoon zitten in aandacht en later leerde ik hoe ik emoties ruimte kon geven binnen mijn meditaties. Hierdoor merkte ik dat ik ook tijdens de dag, op moeilijke momenten, bewust stil kon staan bij wat ik ervaarde. Dit zorgde voor stressreductie. Ik begon ook in te zien dat de relatie met mijn man aandacht nodig had en begon weer af en toe mee te gaan naar onze cafémomentjes en feestjes.

In de jaren die volgden, begon deze tijgermoeder steeds meer te investeren in haar eigen welbevinden. Ik voelde me schuldig als ik me opmaakte om lekker uit te gaan terwijl mijn zieke kind op de bank zat en in mijn meditatie beoefening leerde ik mijzelf om te dealen met dit gevoel van pijn, schuld en verdriet. En al doende leerde ik dat zorgen als een tijgermoeder voor haar én zorgen als een tijgermoeder voor mezelf hand in hand konden gaan.

Er kwamen steeds meer tools die ik vanuit mijn werk kon inzetten in mijn leven en dat maakte dat ik het gevoel had dat ik het dragen kon. Ik voelde mijn schouders sterker en sterker worden. Alleen doordat ik pijn en verdriet echt durfde te omarmen in mijzelf, er niet bang voor was en er vertrouwd mee raakte, kon ik ook het verdriet en de angst van mijn dochter aankijken, zonder dit te willen wegnemen. Ik kon accepteren dat de situatie was zoals die was en accepteren dat dit proces tijd nodig had. Ik leerde inzien dat er maar één persoon was die zichzelf kon redden en dat ik slechts aanwezig kon zijn en kon liefhebben.

Nu mijn dochter de eetstoornis steeds verder achter zich laat, ontstaat ruimte om mijn ervaringen en kennis te delen met andere ouders in zwaar weer.


Kom bij Proud2Bme gratis en anoniem in contact met lotgenoten, ervaringsdeskundigen, psychologen en dietisten. Op ons forum kun je jouw verhaal delen en/of vragen stellen. Ook kan je dagelijks met ons chatten (de agenda vind je hier). Wij staan voor je klaar.

Nadine

Geschreven door Nadine

Reacties

17 reacties op “Tijgermoeder”

  1. Wat een mooie blog en zo waar. Ik voel dat ik mezelf kwijt ben in de zorg voor mijn kind. Maar hoe moet je tijd en ruimte voor jezelf maken als je bij 6 maaltijden moet zitten ter ondersteuning en je kind zo depressief is dat je haar eigenlijk niet alleen durft te laten?
    Het is onmenselijk lijden, want het is niet samen vechten tegen de ES, het lijkt soms meer vechten tegen mijn kind met de sterke drang te luisteren naar de ES…

    1. Beste Mama9, Zo herkenbaar, dat jezelf verliezen in de zorg om je kind. Wat een zware opgave. Het verdriet dat je te dragen hebt om je kind te zien lijden, de zorg. En ja, de zes eetmomenten, die soms eindeloos kunnen duren en alle emoties die dan opkomen en die je van jezelf misschien niet altijd mag voelen.
      Ik was in die tijd blij met de tools die ik had vanuit mijn vak. Dat is de reden dat ik nu andere ouders ondersteun die door hetzelfde proces heen gaan. Ik wens jou het vertrouwen in je kind, dat zij haar weg gaat vinden en jou moederhart een heleboel moed en kracht en liefde.
      Groet, Ilonka Terlouw

  2. Hoi,
    Wat eenmooi verhaal en wat een herkenning voor mij! Die term yend &befriend kende ik niet enhet hulpverlenerssyndroom was zeker op mij van toepassing.
    Ik probeerde ook 3 1/2 jaar te vechten en sleepte mijn dochter overal mee naarvtoe en cijferde mezelf volledig weg. Mijn eigen gezondheid leverde ik ervoor in.
    Nu ben ik op het punt dat ik beter voor mezelf begin te zorgen en evengoed mijn dochter steun.
    Maar uiteindelijk is het haar proces en niet dat van mij.

    1. Beste Siep,
      Wat mooi om te lezen dat jij ook op een punt gekomen bent dat je inziet hoe belangrijk die zelfzorg is. Je schrijft dat je je eigen gezondheid ervoor inleverde. Ik hoop dat je nog op tijd was en niet al veel te ver over je eigen grenzen bent gegaan. Het is niet altijd makkelijk de tijd te vinden, als je intens wil zorgen en misschien nog andere taken te vervullen hebt, misschien voor andere kinderen, misschien je relatie, of je werk. En ja dat klopt, onze kinderen doorlopen hun eigen proces en onze grootste taak is om in verbinding te blijven, zodat ze steeds blijven voelen hoe welkom ze zijn in de gezonde wereld en dat er een leven is dat naar hen lacht en dat er mama’s en papa’s zijn die het voorbeeld geven in zelfzorg en zelfcompassie. Warme Groet, Ilonka Terlouw

  3. Wat goed dat je na een halfjaar het besef hebt gekregen dat het ‘geen sprintwedstrijd was, maar een marathon’. Voor je dochter ben je natuurlijk ook een voorbeeld geweest door voor jezelf te zorgen en positieve gewoonten weer op te pakken.

    1. Beste X,

      Dat zeg je mooi, wij zijn een voorbeeld voor onze kinderen. Als we daarop kunnen blijven vertrouwen, ook als het heel erg donker is, dan is er hoop en dan is er herstel mogelijk. Dit is wat ik ‘ouders in zwaar weer’ wil meegeven!
      Warme Groet, Ilonka Terlouw

  4. Ik zit je verhaal te lezen en herken er zoveel in. In november 2020 werd duidelijk dat mijn dochter van 13 een eetstoornis heeft. in januari 2021 kreeg het de naam Anorexia. Ik zit momenteel thuis met een mogelijke depressie en burnout klachten en hoop dat ik de kracht kan vinden om het om te draaien en zelf overeind te blijven zodat ik er ook voor haar kan blijven zijn in deze marathon. En dat voor een hulpverlener in hart en nieren… het is verdomd hard werken.

    1. Beste Charlot,
      Ja, daar ga je dan, je bent hulpverlener in hart en nieren en opeens komt het zo dicht bij en is het, ondanks al je kennis en ervaring, heel erg zwaar. Ik herken dat heel sterk. Als therapeut en trainer vond ik natuurlijk dat ik het allemaal aan moest kunnen. Tot ik er achter kwam dat zelfzorg niet gaat over stoer doen en sterk zijn. Zelfzorg gaat over ruimte maken en kwetsbaar durven zijn. Jij als hulpverlener hoeft het niet alleen te doen. Misschien dat je jezelf gunt om ook je hoofd even te rusten te leggen, zacht te zijn en te stoppen met vechten.
      Warme Groet, Ilonka Terlouw

  5. mooie blog , goed dat je het hebt geschreven! ik heb ook een eetstoornis maar ik zou het hier niet in blog durven te schrijven, ik hou het juist stil, ik vind het vaak eng om hierover aan de bel te trekken.

    1. Beste Britneyangel, Openheid in alle veiligheid kan het begin zijn van genezing. Ik hoop dat je de juiste mensen kunt herkennen in je omgeving, zodat je een start kunt maken met delen. Hoe meer je het binnen houdt, hoe groter het monster in je hoofd aanvoelt.
      Ik wens je sterkte, moed en kracht.

      1. bedankt

  6. Wat erg om dit als ouders mee te moeten maken. Maar ik vind het mooi dat hier ook gezegd wordt dat je met zelfzorg tot voorbeeld bent en dat in verbinding blijven het belangrijkst is.

    Op die manier kun je als ouder die ene belangrijke rol blijven spelen in het leven van je kind die niemand anders kan vervullen: die van ouder.

    Je bent geen hulpverlener en dat moet je ook niet willen zijn. Hoe begrijpelijk het ook is, want je wilt dat je kind beter wordt, pas op voor die valkuil. Want daarmee ontneem je je kind heel wezenlijke bouwstenen voor herstel: autonomie en een gezonde thuisbasis.

    Je bent geen tijger in de jungle. Je bent een mens, met een mensenkind dat zelf een eigen weg moet vinden in herstel en in opgroeien in de mensenwereld.

    Het heeft een reden dat dokters over het algemeen ook hun eigen kinderen niet behandelen en onderwijzers meestal niet voor de klas van hun eigen kinderen staan. Ontneem je kind niet de kans om op te groeien met een gezonde ouderrelatie. Word geen hulpverlener.

    1. Beste Anja,
      Ik ben het helemaal met je eens. Juist voor hulpverleners is dit een uitdaging. Daarom is het extra belangrijk om stil te staan bij je eigen patronen in het omgaan met de ziekte van je kind. Ik noemde dit zelf altijd "hoge school onthechten". Mindfulness en meditatie hebben mij hierbij goed geholpen.

  7. Ik denk dat het voor veel kinderen vreselijk verstikkend is als je moeder / ouder TE betrokken is bij JOUW herstel.

  8. Heel herkenbaar. Zit zelf in de periode van zoeken, hollen, huilen, steunen, onmacht, roepen, …. Ik hoor ook dat ik voor mezelf moet zorgen, maar kan dit nog geen plaats geven. De sprint vs marathon vind ik een goeie verwoording. Dat begint nu door te dringen en inderdaad, aan dit tempo haal ik de eindmeet niet.
    Mijn kind leest ook blogs en zegt dat ik mama moet zijn en geen hulpverlener ! Maar hoe laat je dat in hemelsnaam los. Zoals Mama9 zegt, 6 maaltijden per dag …. geeft jezelf en je kind geen moment rust. Alles draait om wel of niet eten…hoe slaag je er dan in om "iets leuks" te gaan doen (waarbij je vooral geen energie mag verbruiken) ? Misschien zou dit lukken als je kind op een stijgende curve zit, maar voorlopig zien we enkel achteruitgang. Iedereen is op dit moment gedemotiveerd. Het voelt als een zinkend schip.

  9. Ik lees jullie berichten en word emotioneel. Ja, het is zwaar en heel herkenbaar. Afgelopen dagen lijken bergafwaarts te verlopen, en ik kan mijn dochter maar niet overtuigen dat ze niet gezond bezig is. En dat we bijna terug bij af zijn.
    Het traject bij de hulpverleners is nog niet van de grond. Ze is twee weken in het ziekenhuis opgenomen geweest. Nu drie weken thuis.
    Het sterkt me om te lezen wat er geadviseerd wordt en te lezen dat jullie zo’n beetje precies hetzelfde doormaken of doormaakten.
    Ik vind het ook heel zwaar met een ex die mij steeds de schuld geeft. En er zelf steeds alleen maar is om haar op te halen ‘als het bij mama weer mis gaat’ of ‘als zij het niet meer trekt’.
    Mijn dochter is 15. Lieve groet en dank voor het delen van je artikel, Ilonka

  10. Mooie blog. Ik vraag me wel af hoe je dat hebt gedaan dat loslaten en voor jezelf zorgen? Mijn dochter kampt nu tweeenhalf jaar met de eetstoornis ARFID en ondanks diverse therapieen die ze heeft en heeft gehad valt ze om de haverklap terug. Keelpijn: nauwelijks eten, ruzie met vriendje: nauwelijks eten, iets ondefinieerbaars in haar eten: niet eten, iets met de verkeerde vork vastgepakt: niet eten. Kortom er is altijd wel iets waardoor ze niet eet en het bezorgt mij heel veel stress. Ikzelf merk dat ik wel dingen voor mijzelf blijf doen maar hier niet van kan genieten omdat ik steeds met de stress over mijn dochter zit. Hoe heb jij die knop omgezet?

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *