Terwijl ik mijn tanden poets, knippert het badkamerlicht storend. Het irriteert me mateloos. Al drie maanden. En toch doe ik er niets aan. De pot augurken achter in de koelkast lacht me toe zodra ik de deur open zwaai. Die moet eigenlijk ook weg, die is vast niet goed meer, heb ik minstens tien keer gedacht de afgelopen maand. En nog steeds staat die pot op dezelfde plek. Ik heb er alleen een pot mayonaise voor gezet.
Als er iets is waar ik in uitblink, is het wel uitstellen. Klusjes als de huisarts bellen, een nieuwe tandarts zoeken, het glas wegbrengen en het doucheputje schoonmaken staan allemaal nog open. Al wekenlang schrijf ik ze op voor de nieuwe week, om het een aantal dagen later weer door te schuiven. Gek eigenlijk, want hoelang duurt het eigenlijk om mijn telefoon op te pakken, het nummer op te zoeken en even te bellen? Niet zo lang zou je denken. Maar waarom doe ik het dan niet? Waarom stel ik het eindeloos uit en maak ik het nóg moeilijker voor mezelf?
Zitten er consequenties aan?
Zelf merk ik een verschuiving wanneer iets ‘dringender’ wordt. Zo loop ik al maanden tegen een tandarts-afspraak aan te hikken, maar wanneer ik een gaatje op denk te merken, is de afspraak ineens zo gemaakt. Hoe minder prioriteit iets heeft, hoe minder ‘nodig’ ik het dus schijnbaar vind om er moeite voor te doen. Ook al is het maar twee minuten werk. Want zonder gaatjes, kan ik het me veroorloven om dit uit te stellen. Waarom zou ik er überhaupt moeite voor doen, als er toch niets aan de hand is?
Joseph Ferrari, professor psychology aan de DePaul University in Chicago en schrijver van het boek ‘Still Procrastinating?: The No Regrets Guide to Getting It Done’ vertelde in een artikel aan Vice bron dat we in de huidige maatschappij vaak worden ‘gestraft’ wanneer we iets uitstellen, iets te laat doen. Denk aan rente over schulden of bepaalde (misschien wel werkgerelateerde) deadlines met consequenties. Ik denk dat dit op een manier ook wel in ons systeem zit. En misschien is het dan wel zo dat wanneer er geen consequenties aan het uitstellen zitten, het op die manier ook minder ‘belangrijk’ voelt. Ik denk dat als ik een deadline zou hebben aan die tandartsafspraak (‘Je moet vóór deze datum langs zijn geweest, want anders…!’) dit voor mijn gevoel veel belangrijker zou voelen en ik meer noodzaak zou hebben om ook daadwerkelijk die afspraak te maken.
Wat betekent het echt?
Uitstellen is een vermijdende manier van copingsgedrag. Misschien dat de taak in kwestie toch meer betekent of meer oproept dan je in eerste instantie zou denken? Wellicht dat je bepaalde gevoelens ervaart als je alleen al denkt aan hetgeen dat je uitstelt. Ik herken het ook wel dat ik dingen eerder uitstel wanneer ik me onzeker voel. Of niet zeker genoeg van mijn zaak. Hierdoor twijfel ik aan mezelf en kan een taakje als ‘even een instantie bellen’ een veel groter ding worden. Het gaat dan allang niet meer om het oppakken van die telefoon, maar wat de situatie in mij oproept. Zeker wanneer het ook een onderwerp betreft dat belangrijk kan zijn, bijvoorbeeld als het gaat om belastingen of inkomen.
Hiernaast – dit wordt ook in het eerder genoemde artikel van Vice besproken – merk ik dat ik me toch ook vaak druk maak over hoe anderen mij zullen zien, beoordelen, op basis van de manier hoe ik iets uitvoer. Iets wat heel ironisch is, aangezien deze angst mij soms juist tegenhoudt überhaupt iets te doen.
Fuschia Sirois studeert Procrastination aan de University of Sheffield en is co-editor van het boek ‘Procrastination, Health, and Well-Being’. Zij zegt hierover:
“People are very, very concerned about how others feel about them. There’s a tendency to think: I’d rather people think I lacked effort than lacked ability.
That fear of fucking up can keep you from starting in the first place — even if it’s a little thing like taking five seconds to write a text or answer an email. And on the other hand, if you do a good job… well, what if you can’t maintain it? What if you can’t do it as well the next time?”
Vrij vertaald: mensen hebben liever dat anderen het idee hebben dat ze zich ergens niet voor inzetten, dan dat ze iets niet goed (genoeg) doen… En juist deze angst kan je dus tegenhouden om ergens aan te beginnen. Herken jij dit ook? Lees dan eens Daphne’s blog ‘Het moet perfect‘.
Hiernaast wil ik ook nog benoemen dat ‘kleine taken’ simpel kunnen lijken, zeker voor omstanders, maar het niet altijd zijn. Het is makkelijk om hier een oordeel over te hebben. Opmerkingen als “Waarom heb je nog niet gebeld” of “Heb je dat nu nog steeds niet gedaan?” zijn naar mijn idee vaak ongepast. Iedereen is anders, gelukkig maar. Maar dat betekent ook dat niet iedereen dezelfde basis en draagkracht heeft. Ik denk dat het meer oplevert wanneer je hier – als buitenstaander – naar vraagt en aanbiedt om te helpen waar mogelijk. Voor sommige mensen is het inderdaad verleidelijk en makkelijk om iets door te schuiven, maar voor anderen voelt het misschien als noodzaak. Zeker wanneer het aankomt op onderwerpen als inkomen, kan dit veel oproepen. Confronterend zijn. Is een vlucht dan niet veel makkelijker? Veiliger? Zeker als het alternatief een (andere) destructieve manier van coping is? Voelt dit uit de weg gaan dan niet als een veilige optie…? Los van de langdurige consequenties?
Wat kun je hier zelf aan doen?
Streep het af!
Een tijd geleden ben ik begonnen met plannen en het opstellen en naleven van dagelijkse to-do-lijstjes. Naast dat dit mij wat meer overzicht geeft, heb ik nog iets anders ontdekt. Want niet alleen doet het veel met mijn gemoedstoestand als ik al die puntjes af kan strepen, ook schrijf ik taken op die er niet op stonden maar ik wel heb gedaan, om ze hierna af te vinken. Ik schrijf ze dus op óm ze vervolgens op ‘gedaan’ te zetten. Dat klinkt vrij zinloos, maar ik merk dit bijdraagt aan het gevoel dat ik goed bezig ben. Dat ik iets nuttigs doe. En gek genoeg zorgt dit ervoor dat ik me over het algemeen meer ‘gesterkt’ voel. Ik ben nu toch al zo lekker bezig, even een belletje doen kan ik ook nog wel. In plaats van: Ugh, ik moet de huisarts nog bellen. Dat lijkt een kleine nuance, maar ik merk aan mezelf dat dit echt een groot verschil kan maken. Toch wat zelfverzekerder. En dat is – in mijn geval – misschien ook wel hetgeen waar het aan ontbreekt op de momenten dat ik iets uitstel.
Je hoeft het niet alleen te doen
Ook al voelen al die kleine dingetjes als kleine dingetjes; zoals ik eerder al beschreef, zijn het waarschijnlijk niet zomaar ‘kleine’ dingetjes. Misschien raakt het veel meer en is dit alleen de oppervlakkige trigger. Ik denk ook dat wanneer je niet lekker in je vel zit, je een burn-out hebt of depressief bent, die kleine taken per definitie al zoveel groter aanvoelen. Ik hoop dat je – wat je situatie ook is – de veiligheid, ruimte en het vertrouwen voelt om hulp te vragen bij dingen die je alleen niet lukken. Het is echt niet gek of erg om te vragen of iemand je wilt ondersteunen met iets. Zeker als dit ervoor zorgt dat jij die spanning rondom die taken wat los kunt laten.
Wat is belangrijk?
Ja, natuurlijk kun je morgen bellen. Je kunt ook heus nog wel een keer douchen met een verstopt doucheputje en die augurken zijn morgen nog net zo vies. Maar misschien dat er dingen zijn die niet zo lang kunnen wachten. Dat bloed prikken bij de huisarts moet toch een keer gebeuren. Wellicht dat het je wat overzicht kan geven om de dingen op een rijtje te zetten en dit op te delen over de dagen. Dat het niet in één keer hoeft, maar je wat gradaties kunt toekennen aan de taken. Wat is het meest belangrijk en wat kan wachten? Wat heeft prioriteit?
Het is een flinke oefening om hier verandering in aan te brengen (want patronen zijn lastig te doorbreken), maar ik denk dat alle kleine beetjes helpen om het niet te laten opstapelen waardoor het helemaal onhaalbaar voelt. Ik hoop dat, mocht je dit herkennen en het je in de weg zitten, deze blog je wat meer houvast en inzicht heeft gegeven. Want iets dat ogenschijnlijk zo klein kan voelen, kan groter zijn dan je in eerste instantie dacht.
Herken jij dit (eindeloze) uitstellen? Wat betekent dit eigenlijk voor jou? En wat helpt jou hierbij?
Kom bij Proud2Bme gratis en anoniem in contact met lotgenoten, ervaringsdeskundigen, psychologen en dietisten. Op ons forum kun je jouw verhaal delen en/of vragen stellen. Ook kan je dagelijks met ons chatten (de agenda vind je hier). Wij staan voor je klaar.
Geef een reactie