Vind je het vreselijk om een kamer vol met mensen in te lopen? Schrik je als de telefoon gaat? Voel je je in gesprekken onhandig of minderwaardig? Dit zijn allemaal kenmerken van verlegenheid. Verlegenheid zou je kunnen omschrijven als ‘angst in sociale situaties‘. In gezelschap van mensen denk je constant dat je beoordeeld, of erger nog veroordeeld wordt, bij alles wat je doet en zegt. En die beoordeling is in jouw hoofd natuurlijk áltijd negatief.
Je durft weinig van jezelf te laten zien, uit angst voor afkeuring, en wordt gesloten of trekt je terug. Het gevolg is vaak dat je erg op gaat zien tegen sociale gebeurtenissen als feestjes, of deze zelfs gaat vermijden.
Verlegenheid heeft veel te maken met irreële gedachtes over jezelf. Je bent er van overtuigd dat iemand jou niet leuk, aardig, interessant of goed genoeg vindt. Maar als je een situatie met zó’n instelling in gaat, zal het nooit een makkelijk en fijn gesprek kunnen worden.
Vaak kom je in een vicieuze cirkel terecht; in je nieuwe klas durf je niets te zeggen, ‘omdat ze je allemaal toch stom zullen vinden’. Hierdoor heb je weinig contact en maak je weinig vriendinnen.
Vervolgens denk je ‘bah, ik heb helemaal geen vriendinnen! Zie je wel dat ze me stom vinden!’
Zo blijf je steeds in hetzelfde cirkeltje ronddraaien.
Gelukkig is er iets aan te doen!
Ten eerste is het belangrijk om van je irreële gedachtes af te komen. Als je er niet meer van overtuigd bent dat je niets waard bent, is het natuurlijk een stuk makkelijker om contacten aan te gaan!
Om dit te bereiken kun je bijvoorbeeld cognitieve gedragstherapie volgen. Je gaat dan bekijken welke negatieve gedachtes je hebt, en onderzoeken of deze eigenlijk wel waar zijn. Zo kun je langzamerhand het beeld dat je van jezelf hebt veranderen.
Daarnaast is het handig om wat extra sociale vaardigheden aan te leren, zodat je wat beter weet hoe je het best kunt handelen in sociale situaties. Je kunt bijvoorbeel een Sociale Vaardigheidstraining volgen. Daar leer je omgaan met allerlei verschillende situaties; als gesprekjes aanknopen, bekenden tegenkomen, een instantie bellen, enz. Over deze training kun je hier meer lezen.
Verder is het toch vooral een kwestie van doen. Als je toch af en toe naar een situatie gaat die je doodeng vindt, zul je op den duur merken dat het beter gaat. De positieve ervaring zorgt dat je positiever over jezelf gaat denken, waardoor het makkelijker wordt om de volgende stap te zetten!
Sociale fobie
Bij sommige mensen zijn de verschijnselen van verlegenheid zó ernstig, dat ze iemands leven gaan overheersen. Er zijn verschillende soorten angststoornissen. Eén daarvan is de sociale fobie.
Wanneer je voortdurend bang bent voor de reactie of de kritiek van anderen, je bijvoorbeeld bang bent dat je je belachelijk maakt als je gaat trillen, blozen of transpireren. Alleen al de gedachte dat je naar een feestje zou moeten, kan al grote angst oproepen.
Mensen met een sociale fobie hebben onzekerheden in een mate waarbij het bijna ondragelijk is om zich in een sociale omgeving te mengen. Ze bellen bijvoorbeeld ook niet meer, willen niet meer naar de supermarkt…en raken zo steeds meer geïsoleerd.
• hartkloppingen, transpireren, duizeligheid, beven en blozen;
• hyperventilatie, benauwdheid, een vervelend gevoel in de borst;
• misselijkheid of diarree;
• tintelingen of een doof gevoel in handen en/of voeten;
• het gevoel niet meer te weten wie of waar je bent;
• het gevoel dat je de controle over jezelf verliest, gek wordt of doodgaat.
Mensen met een sociale fobie hebben dan ook vaak last van eenzaamheid. De normale wereld ontwijken ze zoveel mogelijk, dus veel mensen zien ze niet. Hierdoor is de kans op depressie erg groot. Dit alles maakt het alleen maar moeilijker om dit gedrag te doorbreken.
Een sociale fobie komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Meestal ontstaat deze stoornis in je tienerjaren of net daarna. In het filmpje hierboven is een voorbeeld te zien van iemand met een sociale fobie.
Wat is eraan te doen?
Eigenlijk hetzelfde als bij ‘normale’ verlegenheid…zoals hierboven al beschreven is. Ook bij een sociale fobie zul je de situaties die je eng of moeilijk vindt zoveel mogelijk moeten aangaan, om te ontdekken dat je angsten eigenlijk niet reëel zijn.
Daarnaast kunnen medicijnen soms ondersteuning bieden bij ernstige vormen van sociale angst. Dit kunnen rustgevende medicijnen zijn, die helpen bij de lichamelijke klachten tijdens een angst.
Er worden echter ook wel eens anti-depressiva voorgeschreven, omdat deze ook effectief blijken te zijn bij angstklachten.
Handige sites:
- www.verlegenmensen.nl
- www.adfstichting.nl – Angst, Dwang en Fobie stichting (voorheen Stichting Fobieclub Nederland)
- www.rebio.nl – Stichting ReBio (over angst, paniek, hyperventilatie, depressies en fobieën)
- www.stichtingpandora.nl – Stichting Pandora (belangenbehartiging voor mensen met psychische problemen)
Geef een reactie