Lieve vrienden, familie, boyfriend, begeleiders en anderen, zoals je weet ben ik iemand met een borderline persoonlijkheidsstoornis(BPS). Het moeilijkste van een borderline is wel dat het bijna niet te beschrijven is. Iedereen met borderline is uniek. Uniek in de zin van geen BPS is gelijk aan de andere. Zoveel overeenkomsten als er zijn, zoveel uitzonderingen zijn er. Dat maakt de omgang met mensen met borderline zo ontzettend moeilijk. Ik kan mij dat goed voorstellen, het is iets wat ik dag in dag uit ervaar bij jullie, de mensen om mij heen. Ik merk dat jullie je best doen om mij zo positief mogelijk te benaderen. Geloof me, zo goed als jij je best doet om mij zo positief mogelijk aan te spreken, zo goed probeer ik mij daarvoor open te stellen. Je kunt je niet voorstellen hoeveel moeite dat mij kost. Het feit dat dit soms niet lukt, is nu juist de stoornis tussen jou en mij..
Ik kan me indenken dat je je soms gefrustreerd en hopeloos voelt en het wilt opgeven. Geloof me: Het is niet jouw schuld! Jij hebt geen schuld aan mijn lijden! Dat is misschien moeilijk te geloven als ik weer eens tegen je ben uitgevallen of omdat ik tegen je te keer ben gegaan en daarbij voortdurend schakel tussen liefdevol en aardig naar gemeen. Misschien heb ik je zelfs wel verwijten gemaakt. Ik kan me voorstellen dat het je boos maakt naar mij en dat het op je overkomt alsof ik met de situatie speel, de boel voor de gek hou. Misschien wek ik met mijn gedrag de indruk dat ik manipuleer of de situatie uitbuit doordat het lijkt alsof ik mijzelf steeds in het middelpunt van de belangstelling wil plaatsen. Dat is echt niet zo.
Het is niet jouw schuld. Je verdient het om me beter te begrijpen en ik zou willen dat ik het je kan vertellen, maar dat lukt mij nog niet. Daarom probeer ik het met dit verhaal. Ik hoop op je begrip…
Een bekend fenomeen van de BPS zijn de extreme (woede)uitbarstingen. Zo’n uitbarsting kan er zomaar ineens zijn. Ik voel dat niet aankomen. Het kan gebeuren omdat je iets hebt gezegd of gedaan dat me heeft getriggerd. Een trigger is iets wat een traumatische herinnering of beangstigende gedachte bij me oproept of iets dat ik ergens mee associeer. Ondanks dat je probeert voorzichtig te zijn met je woorden en je acties, is het toch niet altijd mogelijk voor mij om een trigger te vermijden. Ik begrijp ook niet waarom dat gebeurt. Het is de stoornis. Ik merk wel dàt het gebeurt en als het bezig is dan hoor ik en zie ik als het ware mijzelf bezig. Het lukt me dan niet om mijzelf te stoppen, ook al merk ik dat ik steeds heftiger word in het uitvallen. Dat is iets dat mij enorm spijt. Het lukt mij echter op zo’n moment niet om mijn emoties te beheersen en aan te passen naar de situatie.
Hoe gaat dat dan, zo’n trigger? Wat gebeurt er precies?
Het brein is erg complex. Een liedje, een geluid, een geur of een woord kan zomaar allerlei neurologische processen in werking zetten die mij onveilige situaties laten herbeleven. Ik reageer dan alsof ik weer in die oude onveilige situatie ben. Dit lijkt wel op wat militairen meemaken die oorlog hebben gevoerd en thuis flashbacks ervaren (PTSS). Dit gebeurt mij ook. Ik kan dan heel bang, extreem bang worden op zo’n moment. Zó bang zelfs dat ik het vertrouwen in alles en iedereen kwijt ben. Mijn gedachten en gevoel gaan op zo’n moment veel te snel, sneller dan ik zelf op dat moment kan bijhouden. Ik schiet dan weer helemaal door naar het andere uiterste en ga er dan al van uit dat ik al mijn contacten die ik tot dan toe zorgvuldig had opgebouwd, kwijt ben.
Dat frustreert mij dan zodanig, dat ik als het ware kwaad word dat iedereen mij “in de steek laat”. Dat is dan niet zo, maar ik ervaar en zie het zo op dat moment. Ik word dan zo boos dat ik als reactie mijn contacten dan ook ga afstoten. Dat afstoten of wegduwen is ook een typische BPS eigenschap. Het is een gevolg van mijn te snelle gedachtegang die ik op dat moment, net als bij de woede-uitbarstingen, niet beheers. In dat wegduwen zoek ik op dat moment een bevestiging voor mijzelf dat ik het contact met jou inderdaad kwijt ben. Het klinkt heel gek, maar eigenlijk hoop ik vurig dat je me juist niet verlaat. Als ik dan door dat wegduwen daadwerkelijk contacten verlies (wat ik mij heel goed kan voorstellen) dan doet mij dat eerder verdriet dan dat ik tevreden zou zijn, omdat ik mijn stomme gedachten van dat moment bevestigd zie..
Het wegduwen is één van de ergste dingen die ik beleef in mijn BPS. Ik besef mij terdege dat het heel tegenstrijdig overkomt, maar ik kan er op dat moment echt niets aan doen dat ik zo reageer. Het spijt mij heel erg als ik je kwets of pijn doe met mijn woorden of gedrag. Weet alsjeblieft dat ik iedere keer wanneer ik je van me afduw met woorden of mijn gedrag, vurig hoop dat je me juist niet verlaat.
Dit extreme zwart-wit denken en het beleven van totaal tegenstellende gevoelens wordt ook wel een dialectisch patroon genoemd.
Er wordt wel gezegd dat je personen met BPS afstandelijk en neutraal moet benaderen. Geloof me, je kunt ze niet erger kwetsen en pijn doen dan je juist zó naar ze op te stellen. Het zal eerder een benadrukken zijn van het dialectische patroon. Het breekt de door mij moeizaam opgebouwde relatie met je in ieder geval grondig af. Dat is iets wat mij extreem veel verdriet doet. Ik ben niet iemand die er op uit is om de mensen uit mijn omgeving te benadelen, te manipuleren of te beheersen. Waarom zou ik zo zijn? Het enige wat ik wil is contact. Contact hebben met de mensen om mij heen. Gewoon net zoals iedereen dat heeft. Het kost mij alleen zo ontzettend veel moeite om zo’n contact te maken. Ik vraag je begrip voor mijn woede uitbarstingen, voor mijn wegduwen, voor mijn wantrouwen naar je..
Nogmaals, het is NIET jouw schuld en het is NIET mijn keuze voor BPS…
Laat me alsjeblieft niet alleen staan door mij steeds alleen maar keuzes voor te leggen. Det is nu juist waar ik zo’n moeite mee heb! Ik heb er veel meer aan als je als het ware naast me gaat staan en met me mee denkt over welke keuze ik het best kan maken. Wijs me daar dan ook op. Dat zijn juist de momenten waarop je mij zelfverzekerder maakt in het aangaan van het contact met je. Een hand op m’n schouder, een klopje op de rug een kneepje in m’n arm, dat zijn juist de dingen die mij sterken. Soms doet zoiets veel meer dan een heleboel woorden. Het zijn de dingen die ik juist nodig heb.
Een ander kenmerk van BPS is het ontbreken van zicht hebben op, of inzicht hebben in gedrag en de reactie daarop. Ik heb dan gewoonweg niet het inzicht om de juiste vaardigheid te kiezen die passend is voor de situatie. Het kan voorkomen dat mijn gedachten weer zo extreem op hol slaan dat ik geen uitkomst meer zie. Ik doe dan soms hele dramatische dingen, zoals mezelf beschadigen of dreigen om dit te doen. Hoewel het belangrijk is om mijn hulpkreten serieus te nemen, snap ik heel goed dat je soms ontzettend moe wordt van al die zorgen over mij en mijn herhaalde gedrag.
Geloof me wanneer ik zeg dat met goede en eerlijke professionele hulp, ondanks wat je hierover denkt of gehoord hebt, het beter tussen ons kan gaan. Ik hoop en doe oprecht mijn best ervoor te zorgen dat dit soort voorvallen steeds minder frequent voor zullen komen. Er kunnen steeds langere perioden zijn waarin ik me stabiel voel en mijn gevoelens beter de baas ben. Soms – als je hier in al je frustratie en verdriet de puf voor kunt opbrengen – is het het beste om me vast te pakken en vast te houden en me te vertellen dat je om me geeft, van me houdt en niet benadrukken dat je niet bij me weggaat. Een van de symptomen van BPS is intense verlatingsangst. Soms kan ik dan ook (vaak onbewust) extreem en paniekerig proberen te voorkomen dat ik word verlaten. Zelfs het vage gevoel dat iemand me eventueel kan verlaten, zet dit paniekerige gedrag al in gang.
Iets anders wat voor jou misschien heel verwarrend is, is het feit dat ik niet in staat lijk te zijn vriendschappen te onderhouden. Ik kan van de ene vriendschap in de andere springen, iemand op het ene moment verafgoden en vervolgens net zo hard aan alle kanten afkraken, hun nummer uit mijn telefoon verwijderen en ze ontvrienden op Facebook. Er zijn tijden dat ik je ontloop, je telefoontjes niet aanneem en alle uitnodigingen om iets met je te doen afsla – terwijl ik op andere momenten niets liever doe dan bij jou in de buurt te zijn.
Dit “splitsen” maakt deel uit van BPS. Soms sla ik preventief toe door mensen uit mijn leven te bannen voordat ze mij kunnen verlaten of afwijzen. Ik zeg niet dat dit goed is. Ik moet eraan werken om dit negatieve patroon te doorbreken en ik moet leren hoe ik gezonder om kan gaan met relaties. Dat komt me helaas niet aanwaaien en ik zal hier veel tijd en moeite in moeten steken. Ik begrijp per slot van rekening niet goed hoe ik zelf in elkaar zit, laat staan dat ik een goed beeld heb van anderen om me heen. Dat maakt mijn omgang met andere mensen heel lastig.
Iets anders wat je misschien is opgevallen is dat ik er vaak wat versuft bij zit. Dit heet dissociatie. Mijn brein sluit zich dan letterlijk af om verder emotioneel trauma te voorkomen. Ik ga dan aan iets anders denken. Om dit aan te pakken kan ik oefeningen leren waarbij ik houvast zoek, en leren mijn vaardigheden toe te passen om dit soort momenten door te komen. In de hoop dat dit soort momenten dan steeds minder vaak voorkomt.
Maar hoe zit het met jou?
Als je hebt besloten je eigen krachten aan te boren en mij wilt blijven ondersteunen, dan kun je misschien wel wat hulp gebruiken. Een paar tips:
- Blijf jezelf eraan herinneren dat mijn gedrag niet jouw schuld is.
- Probeer compassie op te brengen voor mijn pijn en onthoud dat mijn gedrag waarschijnlijk een intense reactie op die pijn is.
- Vergeet jezelf ook niet. Er is heel veel informatie beschikbaar waarmee je een beter begrip over deze aandoening kunt opdoen, en tegelijkertijd jezelf in acht kunt blijven nemen.
- Zorg ervoor dat je dingen blijft doen die je leuk vindt en waar je troost uit put. Een stuk wandelen, een grappige film, lekker eten, een warm bad — wat je ook maar nodig hebt om goed voor jezelf te zorgen.
- Stel vragen. Er bestaan legio misvattingen over BPS.
- Onthoud dat jouw woorden, liefde en steun mij enorm helpen op mijn weg richting herstel, ook al zijn de resultaten niet meteen zichtbaar.
- Door al deze pijn voel ik me vaak compleet leeg. Ik kan me niet voorstellen hoe het voor jou is dit te moeten aanzien. Misschien heb je al van alles geprobeerd om mijn pijn weg te nemen, maar heeft niets gewerkt. Nogmaals – dit ligt NIET aan jou.
Het beste wat ik kan doen op dat soort momenten is mezelf in te prenten dat dit allemaal overgaat en de vaardigheden toe te passen die ik in de dialectische gedragstherapie opdoe – met name ‘self soothing’, ofwel het vermogen mezelf te troosten. Dingen waar ik kracht uit kan putten, ondanks het feit dat ik me verlamd en verdoofd voel. Verveling is voor mij gevaarlijk, omdat het al snel op een gevoel van leegheid kan uitlopen. Zodra de verveling toeslaat, kan ik het beste zorgen dat ik iets om handen heb dat voor afleiding zorgt.
Door middel van gedragstherapie kan ik leren mijn emoties zodanig te reguleren dat ik de controle niet verlies. Ik kan leren hoe ik moet ophouden mijn eigen leven en omstandigheden te saboteren. Daarnaast kan ik leren hoe ik me moet gedragen op een manier die jou minder beangstigt en jou minder pijn doet.
Bedankt voor je tijd.
Liefs van iemand met Borderline.
Geef een reactie