Vroeger was alles beter

Vroeger was alles beter en de tijd gaat veel te snel. Volwassen moeten worden vond ik ontzettend lastig. Ik had veel heimwee naar vroeger en nog altijd ben ik een behoorlijk nostalgisch persoon. Ik kan er zo verdrietig van worden als ik besef dat de tijd die voorbij is nooit meer terug zal komen. Dat de mensen om me heen steeds ouder worden tot ze verdwijnen, soms veel te snel. Dat mooie herinneringen verder en verder achter me raken en dat ik daar niet meer naar terug kan. Hoewel voor veel dingen juist heel dankbaar ben is het ook behoorlijk bitterzoet. Ben ik niet te nostalgisch?

Wanneer ik naar de Efteling ga voel ik me plots weer dat meisje van 6 die vol verwondering om haar heen kijkt. Prachtig vind ik het. Aan de andere kant voel ik ook wel hoe de magie steeds meer verloren lijkt te gaan wanneer je volwassen wordt. Het zijn plastic poppen, de achtbaan is toch niet zó hoog, de rit duurt eigenlijk best kort, het is druk, de tijd vliegt om voordat je er erg in hebt en in plaats van dat je lekker op de achterbank naar dromenland vertrekt moet je zelf naar huis rijden.

Dit besef zet me plotseling aan het denken. Even blik ik terug op alle fijne dingen van vroeger die nooit meer terug zullen komen. Samen met m’n ouders en m’n broertje op vakantie, elke zondag zwemmen en pannenkoeken bakken, plezier maken op de basisschool, schaatsen op de sloot, vol overtuiging met poppen spelen, buitenspelen met vrienden en vriendinnen, eindeloze fantasieën op de zolderkamer, door het dakraam naar de sterren en de maan kijken, de rozenbottelstruiken waar we langs liepen onderweg naar school, het moestuintje dat we om de hoek hadden, bij m’n opa op bezoek gaan, de kerstboom die zo lekker rook, echt leven van dag tot dag.

Ik heb echt een ontzettend fijne jeugd gehad. Volgens m’n ouders was ik als kind altijd het zonnetje in huis. Zo heb ik het zelf ook wel ervaren. Met plezier denk ik terug aan de vrijheid en de ruimte die ik thuis had, aan de vriendinnen met wie ik plezier maakte, m’n broertje met wie ik in één dag kon ruziemaken en vrolijk buiten spelen, de zekerheid en structuur die mijn ouders creëerden, aan de zorgeloosheid van het leven. Die zorgeloosheid is niet meer. Ik ben volwassen en moet mijn eigen boontjes doppen. Dat gaat me prima af en ik heb het naar m’n zin, maar toch kan ik nog met een nostalgische blik terugkijken op vroeger. Wat was het leven fijn en simpel.

Het duurt niet lang voordat ik mezelf op een negatief gevoel betrap. Ik mis het een allemaal een beetje. Al ga je nog 10 keer naar de Efteling, blader je 100 keer door fotoalbums, kijk je nog 1000 keer op de Facebookpagina van je ex en lees je nog 10000 keer je bladzijdes van je dagboek, wat geweest is komt nooit meer terug. De tijd gaat toch verder. Soms vind ik nostalgie dan ook een stom gevoel. Wat heb ik eraan? Alles wat me gelukkig maakte op een afstand waar ik nooit meer bij kan. Nou, mooi is dat. Kan ik het niet gewoon vergeten? Als ik mezelf erop betrap dingen van vroeger terug te zoeken voel ik me ook daadwerkelijk een beetje betrapt. Dit is voorbij, Irene. Het komt niet meer terug. Zou ik niet veel meer in het ‘nu’ moeten leven?

In het ‘nu’ leven is iets waar ik steeds meer mensen over hoor praten. Wees blij met de tijd die je nu hebt. Nú ben je híer. Herinneringen komen niet meer terug en de toekomst is pas later. Het heeft geen zin om je daar druk over te maken, maar het is ook niet zinvol om dat helemaal te vergeten. Wat dat betreft gaat het allemaal om een juiste balans. Als we echt alleen maar in het nu zouden leven en niet aan de toekomst zouden denken hadden we nu al ons geld opgemaakt en een hoop domme keuzes gemaakt. Het is gezond om ook aan de toekomst te denken en naar dingen toe te werken.

Geniet van ‘het nu’, maar leef niet voor de volle 100% alsof je morgen dood bent, want de kans dat je morgen niet dood bent is namelijk aanzienlijk veel groter. Als je, laten we zeggen 80 jaar leeft, zal je 29200 dagen leven en slechts 1 dag doodgaan. Hoe langer je leeft, hoe groter de kans is dat die dag komt natuurlijk, maar de kans dat je morgen gewoon wakker wordt is behoorlijk groot. Ik ben geen held in wiskunde en/of kansberekeningen, maar dit klopt toch wel een beetje? Wat ik wil zeggen is: Denk aan de toekomst, maar geniet ook van wat er nu is, want voor je het weet is dat ‘nu’ voorbij en behoort het toe aan het verleden dat niet meer terug komt.

Dat verleden heeft echter ook een functie. Naast dat je kan leren van fouten in het verleden kunnen fijne herinneringen je ook gelukkiger maken. Herken je niet dat warme gevoel van binnen dat je krijgt wanneer je terugdenkt aan een fijne tijd? Die herinneringen aan fijne tijden kunnen je bijvoorbeeld helpen wanneer je nu even door een moeilijkere periode heen gaat. Ze kunnen steun bieden of een grote overgang in het leven een wat zachtere landing geven. Herinneringen sla je op als een fotoalbum waar je doorheen kan bladeren. Mensen die je mist sluit in je hart waardoor ze altijd bij je blijven. Fijne herinneringen samen houdt mensen bij elkaar, ook als er even ruzie is. Ze laten je zien wie je óók bent. Meer dan een eventueel vervelend moment. Iets om aan vast te houden als je dat nodig hebt.

Zelf ben ik bijvoorbeeld gek op fotoalbums. Ik vind het fijn om terug te bladeren en kan dan echt weer even dat geluk voelen. “Weet je nog, toen en toen! Leuk was dat he!” Dit heb ik met fotoalbums van heel vroeger, maar ook online of op social media houden we allemaal een soort dagboek bij. Ook bepaalde geuren of klanken kunnen nostalgische gevoelens oproepen. Denk aan, ik zeg maar wat, het wasmiddel dat je moeder altijd gebruikte of de muziek die je in een bepaalde periode van je leven veel geluisterd hebt. Er zijn heel veel manieren om fijne herinneringen onbewust, maar dus ook bewust omhoog te halen. Als je in een vervelende situatie zit of je je even heel rot voelt kan dit dus best wel fijn zijn om te doen.

Toch kan nostalgie behoorlijk bitterzoet zijn. Als je het zo omschrijft als ik zojuist heb gedaan kan je namelijk het idee krijgen dat vroeger alles beter was dan dat het nu is, maar dat is niet zo. Fijne herinneringen blijven beter hangen, terwijl het vroeger ook niet áltijd leuk is geweest. Dat is helemaal oké en juist fijn natuurlijk. Mij geeft dat in ieder geval altijd wel het vertrouwen dat ook in een wat lastigere periode, of als ik tegenslagen heb, ik vooral de leuke dingen zal onthouden. Ook los van dat is wat er werkelijk gebeurt niet dat je gaat vergelijken, maar dat deze herinneringen je het gevoel kunnen geven dat het leven de moeite waard is. Dat gevoel is sterker dan wanneer je terug zou denken aan heel dagelijkse dingen waar je een minder sterk gevoel bij hebt.

Nostalgie is voor mij ook een herinnering aan het feit dat we altijd nieuwe herinneringen aan het maken zijn. Ik weet nog goed dat toen ik ging puberen het miste om weer kind te zijn. Toen ik aan het einde van m’n pubertijd was miste ik weer het begin van m’n puberteit en toen ik twintiger was vond ik het jammer dat ik geen 16 meer was. Ook nu vind ik het een raar idee dat ik alweer richting de 30 ga. Ja, ik weet het, dat is nog steeds jong, maar wat ik wil zeggen is dat ik blijkbaar toch elke keer weer op de fijne dingen in de vorige periode van mijn leven terugkijk, ondanks dat er ook heel veel vervelende dingen zijn geweest. Dat zal over 5 jaar niet anders zijn. Dat besef maakt het leven dat ik nu leef extra waardevol.

Volg je me nog? Wat ik wil zeggen is dat het me vertrouwen geeft dat ik ook nu nieuwe herinneringen kan maken en zelfs aan het maken ben. Daarnaast laat het ook de vergankelijkheid van het leven zien. Alles gaat voorbij, maar dat maakt het juist ook heel waardevol. Het helpt mij ook echt om nu op dit moment gelukkiger in mijn leven te staan. Nostalgie is dus best een nuttig gevoel. Bovendien is het universeel. Het is een gevoel dat wij allemaal kennen. Het is menselijk en er is niks verkeerds aan. Het helpt ons om moeilijke momenten zachter te maken, het helpt ons onthouden wie we ook zijn, het brengt ons een warm gevoel, het verbindt mensen, het geeft hoop voor de toekomst en helpt ons leven in het nu. 

Echter is het daarbij wel belangrijk dat je niet te veel in die nostaglische gevoelens blijft hangen. Het is niet zinvol om in het verleden te leven. Sterker nog, wie te veel met het verleden bezig is kan moeilijker registreren wat er op dit moment gebeurt waardoor je ook lastiger nieuwe herinneringen maakt. Alles waar ‘te’ voor staat is wat dat betreft niet goed. Niet alleen maar met nu bezig zijn, niet alleen maar met de toekomst bezig zijn, maar ook niet alleen maar met het verleden bezig zijn. Hoe je die balans vindt? Daar zijn denk ik geen regels voor. Doe wat voor jou goed voelt. Blik af en toe terug, bedenk waar je heen wil en geniet ook bewust van de leuke dingen die je nu meemaakt. Het leven is waardevol en mooier dan het soms lijkt.

Was vroeger alles beter?