Dat een eetstoornis niet helpt, of goed is, is denk ik wel algemeen bekend. Waarom is het dan toch zo lastig en eng om het los te laten? De eetstoornis heeft uiteindelijk ook een functie. Het is niet zo dat ik dacht: oh, ik ontwikkel een eetstoornis; dan ben ik vast gelukkiger. Nee, het begon met de wens om een beetje af te vallen, ik vond mezelf te dik en voelde me daardoor minderwaardig. Door een combinatie van verschillende factoren ontwikkelde ik de eetstoornis anorexia. Later ontwikkelde ik boulimia. Ondanks dat ik ziek was en mijn leven compleet op z’n kop stond, vond ik het moeilijk om mijn eetstoornis los te laten. Wat als ik nou iets beter m’n best doe? Nog een beetje afvallen? Dan komt het vast goed, dan is het oké. Daartegenover stond de angst om het los te laten. Wat als ik mezelf niet onder controle kan houden? Wat als het compleet misgaat wanneer ik niet luister naar de stemmen in mijn hoofd? Maar compleet mis ging het juist al en oké werd het nooit. Dit is waarom een eetstoornis niet helpt.
Wat is eetstoornis en wat niet?
Ik denk echt niet dat ik gelukkig word van mijn eetbuien. Telt deze blog dan ook voor mij? Dat ligt eraan. Ik had wel last van eetbuien, maar was tegelijkertijd ook constant bezig met restrictieve gedachtes over eten en het haten van mijn lichaam. Na elke eetbui probeerde ik in paniek het binnengekregen voedsel er weer uit te halen, weg te werken, of nam ik mezelf weer voor om nu streng te gaan diëten. “Oke, maar nu ga ik echt ‘sterk’ zijn en afvallen”, zei ik vervolgens tegen mezelf, waarna ik weer meer eetbuien triggerde. Ja, de eetbuien waren een onderdeel van mijn eetstoornis waar ik heel erg graag vanaf wilde. Maar het constant checken en willen controleren van mijn lichaam, de wens om af te vallen die mijn leven en eigenwaarde beheerste, de pogingen om te lijnen en zelfs de hoop om anorexia te ontwikkelen, vond ik moeilijk om los te laten.
Ik dacht echt dat als ik wat zou afvallen, als ik strenger zou zijn, als ik een ‘beter’ lichaam zou hebben, ik gelukkiger zou zijn. Dat ik dan meer controle zou hebben. Dat mensen meer van me zouden houden en het leven me beter zou lukken. Niets was minder waar… Dit was een heel groot onderdeel van mijn eetstoornis, mijn negatieve zelfbeeld, mijn slechte eigenwaarde. En ook iets dat mijn eetbuien in stand hield. Ik moest leren dat ik goed zou zijn zoals ik ben. En dat mijn gewicht of het manipuleren van mijn lichaam, mij niet zou helpen om een rijk en betekenisvol leven te hebben.
Een kleine kanttekening is dat ik nooit (ernstig) overgewicht heb gehad en niet op die manier met vooroordelen en stigmatiseren vanuit de maatschappij te maken heb gehad, of lichamelijke klachten heb gehad ten gevolge van mijn gewicht – met uitzondering dan van de tijd dat ik ondergewicht had. Ik kan me wel degelijk voorstellen – en vanuit ondergewicht ook begrijpen – dat een ongezond gewicht daar wel invloed op kan hebben, maar dat is denk ik voor iedereen persoonlijk.
Ik wil gelukkiger zijn met mijn lichaam
Als ik nou nog heel even doorzet. Gewoon een beetje meer ruggengraat hebben. Nog even een paar kilo afvallen en dan kan ik mijn eetstoornis echt loslaten, dan is het oké. Herken je deze gedachtes? Ik had ze dag in, dag uit. Ik moest gewoon een beetje doorzetten en dan zou ik me echt goed gaan voelen. Dan zou ik ‘dun genoeg’ zijn en met een ‘dun genoeg’ lichaam zou ik me pas echt waardig en gelukkig kunnen voelen. Niets was minder waar en dat kan ik navertellen vanuit verschillende perspectieven. Ja, ik had een heel dun lichaam, ik had ondergewicht. Toch was het nooit genoeg. Ik had een extreem vertekend lichaamsbeeld ontwikkeld, bleef een intense angst houden om aan te komen en heel mijn leven stond op een laag pitje. Ik werd verzwolgen door mijn eetstoornis en was allesbehalve gelukkig, ik was verdoofd.
Een tijd lang heb ik een gezond gewicht gehad, een gezond gewicht dat nooit goed genoeg voelde. Een gezond gewicht dat ik te dik vond. Ik deed verwoede pogingen om af te vallen – maar het lukte niet, want ik had een eetstoornis en kreeg keer op keer last van eetbuien. Dat is geen kwestie van ‘gewoon wat meer ruggengraat kweken’, dat is helen van een ziekte. Bovendien hing ik al mijn kansen op geluk volledig op aan hoe mijn lichaam er wel of niet uit zou zien. Is dat eerlijk? Ik ondermijnde wie ik was als persoon. Sloot me af van veel sociale activiteiten en was eigenlijk constant ongelukkig. Een eetstoornis maakt je niet gelukkiger met je lichaam. Of het nu wel of niet lukt om af te vallen. De enorme focus die erop ligt is niet gezond. Het maakt je ziek, fysiek en mentaal. Een negatief lichaamsbeeld zit in je hoofd, niet aan je lijf.
Ik wil dat andere mensen van me houden
Anderen gingen niet meer van mij houden door mijn eetstoornis, sterker nog: ik duwde de mensen die om mij gaven alleen maar verder weg. Ik durfde niet goed mee te doen met sociale gelegenheden, uit angst voor wat we wel of niet zouden gaan eten. Als er eten op tafel stond op een feestje, kon ik zo in mijn hoofd zitten met dat ik me niet kon inhouden en thuis een eetbui zou hebben, dat ik me niet meer kon ontspannen onder mijn vrienden of familie. Als we een dagje uit waren, was ik alleen maar bezig met mijn stappenteller en of/hoe ik onder dat ijsje uit kon komen. Op vakanties heb ik paniekaanvallen gehad over de vraag of mijn bestelde cola light wel echt light was en hebben mijn ouders met hun handen in het haar gezeten omdat ik me zo naar voelde en niet wist waar ik het zoeken moest.
Thuis was er vaak spanning en ruzie, omdat mijn ouders zich zorgen maakten en ik steeds prikkelbaarder werd. Omdat ik niet lekker in mijn vel zat en me constant in het nauw gejaagd voelde. Ik kon niet goed meekomen op school, omdat ik geen energie had en ik had zo weinig zelfvertrouwen dat ik ook op mijn bijbaan niet helemaal mijn draai kon vinden. Het was niet zo dat anderen mij haatten om mijn eetstoornis, absoluut niet, maar echt de connectie aan kunnen gaan met de mensen om mij heen, liefde geven en aan kunnen nemen, dat werd door de eetstoornis eigenlijk alleen maar moeilijker. En dat terwijl ik voor de mensen om mij heen, de mensen die van mij hielden, allang goed genoeg was.
Ik wil kunnen omgaan met gevoelens
Maar een eetstoornis hoeft niet altijd te gaan over het manipuleren van je lichaamsvormen en het haten van het vertekende beeld of de onrealistische waarde daarvan. Een eetstoornis – door eetbuien of door restrictief te eten – kan ook de functie hebben om emoties te verdoven. Het kan ook beide functies tegelijk vervullen of elkaar afwisselen. En werkte het? Ja, op de korte termijn werkte het. Ik was in de roes van een eetbui of verdoofd door het gebrek aan energie, maar ik leerde niet omgaan met mijn gevoelens: ik drukte ze weg, kwam ze niet onder ogen. De gevoelens kwamen terug als een boomerang, terwijl de eetstoornis mij mentaal nog zwakker en instabieler had gemaakt. De verdoving van het lage gewicht was niet blijvend voldoende en er moest alleen maar meer en meer af.
Leren omgaan met je gevoelens kan heel moeilijk zijn Zoek daarom steun bij iemand in je omgeving en vraag om hulp bij de huisarts om doorverwezen te kunnen worden naar een goede behandeling. Hier is hulp voor en het is niet te veel om dat te vragen. Je kan leren omgaan met je gevoelens zonder dat je daar een destructieve eetstoornis voor nodig hebt – en je hoeft dat niet alleen te doen. Zorg goed voor jezelf en laat voor je zorgen.
Toch is het moeilijk…
Ja, dat is het ook. Een eetstoornis is een ziekte die zich in jouw hoofd heeft genesteld, dat gaat de logica vaak voorbij. Het helpt echt om zaken te relativeren, in een gezonder daglicht te zetten, maar veel van herstel is ook ‘een kwestie van doen’. Door angsten aan te gaan en zo het vertrouwen te winnen. Herstellen van een eetstoornis is niet makkelijk, voelt niet meteen goed, maar is wel mogelijk en is uiteindelijk zoveel waard. Hopelijk heeft deze blog weer geholpen met wat relativeren, met dingen voor jezelf op een rijtje zetten en je weer een steuntje in de rug te geven om voor herstel te gaan en blijven gaan. Je kan het! Niet alleen, maar samen. Elk stapje in de goede richting is er weer eentje. Weet: het is het waard, jij bent het waard.
Deze blog kwam oorspronkelijk online in 2022
Kom bij Proud2Bme gratis en anoniem in contact met lotgenoten, ervaringsdeskundigen, psychologen en diëtisten. Op ons forum kun je jouw verhaal delen en/of vragen stellen. Ook kan je dagelijks met ons chatten (de agenda vind je hier). Wij staan voor je klaar.
Geef een reactie