Heeft iemand die last heeft van eetbuien gewoon geen zelfbeheersing? Voelen mensen met anorexia zich dik, terwijl ze dat niet zijn? Hongeren ze zich uit om mooi gevonden te worden? Veel mensen denken dit over eetstoornissen of de symptomen daarvan, maar klopt het eigenlijk wel? Ik kan het antwoord al verklappen: nee, dat is niet zo. Maar waarom ontwikkelen mensen dan een eetstoornis?
Wat zijn de oorzaken van een eetstoornis?
Misschien heb je zelf een eetstoornis of wil je begrijpen waarom iemand anders hiermee worstelt. Het is ingewikkeld om precies uit te leggen hoe een eetstoornis werkt. Maar er is zeker meer aan de hand dan alleen maar om mager willen zijn, of geen controle hebben over je eetgedrag. Als dat zo was, was de oplossing ook veel simpeler. Namelijk ‘gewoon weer normaal gaan eten’. Iets wat al een hele strijd op zich kan zijn. En wanneer het lukt, betekent dat nog niet dat alle moeilijkheden als sneeuw voor de zon verdwenen zijn. Iemand kan nog steeds veel worstelen met gedachten over eten en lichaam, met het gevoel geen controle te hebben, met een laag zelfbeeld of de gevolgen van een traumatische ervaring.
Een eetstoornis uit zich in eten en het is noodzakelijk om het eetpatroon weer te normaliseren. Maar een eetstoornis is ook meer dan dat, en daar is ook aandacht voor nodig. Weten wat de oorzaak van een eetstoornis is, kan richting geven aan die zorg en aandacht. Echter, zelf heb ik het altijd best ingewikkeld gevonden om de oorzaak van mijn eetstoornis te achterhalen. Het is dan ook niet zo eenduidig. Net als een eetstoornis zich bij iedereen anders kan uiten, kan de oorzaak ook bij iedereen anders liggen. De volgende factoren kunnen daarbij een rol spelen.
- Psychologische factoren:
Laag zelfbeeld
Dit kan bijvoorbeeld gaan over hoe je denkt over je uiterlijk, over je kunnen, je waardigheid, je kracht en hoe gewenst of geliefd je je voelt. Een laag zelfbeeld kan zich op veel manieren uiten en kan een trigger zijn voor een eetstoornis. Een eetstoornis kan een gevoel van verdoving geven, maar ook het gevoel geven ergens sterk, goed en bijzonder in te zijn. Overigens gaat dit vaak ook onbewust en door de lens van een ziekte.
Perfectionisme
Een sterke drang naar controle en perfectie kan een trigger zijn voor obsessief eetgedrag en het constante gevoel niet goed genoeg te zijn en te falen.
Trauma en emotionele problemen
Trauma, zoals misbruik of verwaarlozing, en andere emotionele problemen kunnen leiden tot het ontwikkelen van een eetstoornis als een manier om met pijn om te gaan. - Biologische factoren
Genetische aanleg
Erfelijkheid lijkt een rol te spelen. Een familiegeschiedenis met eetstoornissen geeft een verhoogd risico.
Chemische onbalans in de hersenen
Verstoring van neurotransmitters zoals serotonine kan bijdragen aan de ontwikkeling van eetstoornissen. - Sociale en culturele factoren
Culturele druk en schoonheidsidealen
In veel culturen wordt slankheid geassocieerd met succes en schoonheid. Dat kan druk creëren om aan deze normen te voldoen.
Invloed van sociale media
De constante blootstelling aan zogenaamd ‘perfecte’ lichamen op sociale media kan leiden tot onzekerheid en ongezond eetgedrag.
Familiedynamiek
De manier waarop binnen een gezin over voeding en lichaam wordt gesproken kan bijdragen aan de ontwikkeling van een eetstoornis. - Levensgebeurtenissen en stress
Veranderingen en stressvolle situaties
Grote veranderingen zoals een nieuwe school, werkdruk of relatieproblemen kunnen stress veroorzaken, wat bij sommige mensen een eetstoornis kan triggeren.
Omgaan met emoties
Voor sommige mensen wordt een eetstoornis een manier om met moeilijke emoties of situaties om te gaan.
Combinatie
Een eetstoornis wordt bijna altijd veroorzaakt door een combinatie van een aantal bovengenoemde punten.
Vandaag de dag heb ik nog steeds weleens momenten waarop ik me realiseer dat dingen waar ik tegenaanloop invloed hebben gehad met het ontwikkelen van mijn eetstoornis. Ik heb altijd gezegd: “Ik heb zo’n fijne en goede jeugd gehad, hoe heb ik nou een eetstoornis kunnen ontwikkelen?!” Ik heb ook een fijne en goede jeugd gehad, maar toch zijn er dingetjes ingeslopen en opgestapeld, die tot mijn eetstoornis hebben geleid. De erfelijkheid in de familie bijvoorbeeld, en de manier hoe binnen ons gezin over voeding en lichaam werd gesproken. Hoe lastig ik het vind om met bepaalde emoties om te gaan en hoe de uitingen van ADHD mij vaak het gevoel hebben gegeven te veel of niet genoeg te zijn.
Het kunnen soms ogenschijnlijk kleine dingen zijn, die toch onwijs veel voor jou hebben betekend. Dat kan het lastig maken om er je vinger op te leggen. Maar mijn ervaring is ook dat je niet altijd tot in de puntjes hoeft te weten waar het nou vandaan komt. Het kan helpen, maar je kan ook focussen op: waar heb ik nu op dit moment last van (waar het ook vandaan komt) en hoe kan ik daar in de toekomst mee leren omgaan? Ook zie je weleens dat – wanneer de eetstoornis al weg is – iemand jaren later toch ineens de ruimte voelt om nog met een van de oorzaken aan de slag te gaan.
Soms is het wel heel duidelijk dat iemand nog last heeft van een bepaalde traumatische ervaring waarop je gericht therapie kunt toepassen, zoals bijvoorbeeld EMDR. Soms is het een combinatie van een of meer traumatische ervaringen, in combinatie met wellicht minder opvallende factoren.
Hopelijk heb je hierdoor een wat beter beeld van wat de oorzaak van een eetstoornis is of kan zijn. Kan het je helpen om wat meer te weten te komen over waarom jij een eetstoornis hebt ontwikkeld of hoe complex en veelomvattend het (ook voor de ander) kan zijn. Een eetstoornis ontstaat dus niet zomaar door een dieetpoging of enkele eetbuien. Het schoonheidsideaal kan druk uitoefenen, maar is niet de enige oorzaak van anorexia, boulimia, NAO of BED. De oorzaak is vaak iets onzichtbaars dat schuilgaat achter het zichtbare gedrag en uiterlijk van iemand met een eetstoornis.
Geef een reactie