Wanneer kan je je ziekmelden?

In de tijd dat ik een eetstoornis had heb ik veel gespijbeld van school en ben ik ook geregeld niet op werk verschenen. Soms door me af te melden, maar soms ook niet. Soms met een goede reden, maar soms ook niet. Soms omdat het beter was, maar soms ook niet. Ik vond het maar lastig om te bepalen wat goed voor mij was en al wist ik het, hoe moest ik het dan aangeven? Soms was ik zo bang om iets fout te doen dat ik maar helemaal m’n kop in het zand stak. Wanneer kan je je ziekmelden op school of werk?

Ziekmelden vanwege een eetstoornis

Hoe mensen omgaan met hun eetstoornis is heel verschillend. Terwijl de één uit alle macht de ballen hoog probeert te houden extreem veel waarde hecht aan prestaties op school of werk, maakt het de anders ineens niks meer uit. In de eerste instantie kon het mij ook allemaal niet meer schelen, als ik maar kon afvallen. Ik spijbelde veel van school en mijn hoofd stond echt niet meer naar het bijbaantje dat ik had. Als ik me al wilde ziekmelden, durfde ik dat eigenlijk niet, uit angst voor een negatieve reactie. Ik stak gewoon m’n kop in het zand en liet niks meer van me horen. 

Toen ik eenmaal studeerde stond ik daar wel anders in. Ik wilde het graag goed doen en ik baalde er dan ook enorm van dat ik uiteindelijk de keuze heb moeten maken om tijdelijk te stoppen met school en werk. Dit is denk ik voor iedereen anders en er is geen goed of fout in, behalve wat goed en fout is voor jou en je gezondheid. Daarom wil ik het in deze blog hebben over het ziekmelden op je werk of school.

Wat zijn je rechten?

Wat school betreft kan je natuurlijk te maken hebben met de leerplicht. Het kan gebeuren dat je een keertje ziek bent of dat je een doktersafspraak niet buiten school om kon plannen. Dat is in principe geen probleem als je dat op tijd aangeeft. Het is echter een ander verhaal wanneer je leerplichtig bent en heel veel school moet missen of zelfs (tijdelijk) moet stoppen. Als je door lichamelijke of psychische klachten niet in staat bent om naar school te gaan kan je vrijstelling aanvragen. Hiervoor heb je een verklaring van een arts, psycholoog of pedagoog nodig.

Als je niet meer leerplichtig bent mag je je in principe ziekmelden zo vaak als school dat toestaat. Wettelijk ben je niets verplicht, maar de school zelf stelt misschien wel eisen. Goed om uit te zoeken hoe dat precies zit. Ook (tijdelijk) stoppen met je studie is helemaal aan jou. Je kan het in beide gevallen het best met school bespreken hoe je dit kan aanpakken. Bijvoorbeeld met je mentor of met een vertrouwenspersoon.

Mijn ervaring is dat scholen (ook middelbare scholen) graag met hun leerlingen meedenken. Zo heb ik kunnen aangeven dat ik sommige lessen niet bij kon wonen door therapie en heb ik zelfs samen met school besloten om een studiepauze te nemen, zodat ik echt aan mijn herstel te werken. School kon mij dan beloven dat ik na een jaar gewoon weer terug kon komen. Dat stelde mij wel gerust.

Wat ziekmelden op je werk betreft is het aan jouzelf om te beoordelen of je wel of niet kunt werken. Je werkgever mag jou niet dwingen om te werken. Wel mag hij de arbodienst of een bedrijfsarts laten controleren of jij daadwerkelijk ziek bent. Je bent niet verplicht om te vertellen wat er precies aan de hand is, zelfs als ze er naar vragen, maar het kan voor je eigen gevoel wel fijn zijn.

Je werkgever kan je overigens wel verplichten om werk te doen dat je nog wel kan ondanks je ziekte of problemen. Hij is immers ook verplicht om jouw loon door te betalen. Als het voor jou onduidelijk is wat je wel of niet kan, kan je dit samen met de bedrijfsarts bekijken. Het is niet aan de leidinggevende om te bepalen wat jij wel of niet kan. Wees hierin ook heel eerlijk naar jezelf toe. Als iets in theorie wel zou kunnen, maar het eigenlijk te veel voor je is, moet je dat eerlijk zeggen. Ben je het niet eens met de bedrijfsarts? Dan kan je vragen voor een second opinion door een andere, onafhankelijke bedrijfsarts.

Wat is goed voor jou?

Het bovenste stukje was even heel theoretisch, maar hoe zit het nou met ziekmelden in de praktijk? Zoals ik al aangaf is mijn verhouding tot school en/of werk heel verschillende geweest tijdens mijn eetstoornis. Deze verschillen lees ik ook veel terug op het forum. De één spijbelt veel en meldt zich vaak ziek, terwijl de anders tegen beter weten in alle ballen hoog probeert te houden. Het ene is niet beter dan het andere. In beide gevallen kan het of heel constructief of heel destructief zijn.

Voor sommige mensen is school of werk een echt een motivatie om door te blijven gaan. Het biedt een bepaalde structuur, zorgt voor sociaal contact en het geeft mede daarom een gevoel van eigenwaarde. Dit kan heel erg helpend en fijn zijn. Wanneer ik soms in m’n bed bleef liggen terwijl ik net zo goed naar school had kunnen gaan, schoot ik daar eigenlijk niks mee op. Nee, ik voelde me niet fijn, maar ik voelde me zo ook niet beter. Eerder futloos en nutteloos. Hierdoor lokte ik vaak juist eetbuien uit! Mijn eetstoornis werd eigenlijk erger… Misschien was het op die dagen juist beter om naar wel school te gaan en de lat voor mezelf dan maar iets lager te leggen.

Aan de andere kant koste school ook ontzettend veel tijd en energie. Tijd en energie die ik eigenlijk ook in therapie moest steken. Ik merkte dat ik het niet naast elkaar kon doen en dat ik hierdoor behoorlijk op brandde. Ik moest een keuze maken: Zo door blijven sukkelen ten koste van mijzelf of echt voor herstel gaan? Een moeilijke knoop om door te hakken, maar ik koos voor dat laatste en van die keuze heb ik nooit spijt gehad.

Er zijn dus meerdere dingen mogelijk. Ga goed na wat goed voor jou is. Is school eigenlijk te veel? Versterkt het je perfectionisme in combinatie met dat het eigenlijk niet lukt door de eetstoornis? Zit je drukke leven je herstel in de weg? Of geeft school je juist houvast? Biedt je werk je structuur en een sociaal leven? Voor mij was het belangrijk om echt het ene of het andere te kiezen, daar dan achter te blijven staan en niet het onmogelijke van mezelf te verwachten. Luister goed naar je lichaam en praat er ook over met mensen. Even een pas op de plaats of een tandje terug schakelen is helemaal geen schande.

Hoe pak ik dit aan?

Ik kan me voorstellen dat het misschien heel lastig is om zo’n keuze te maken. Ga ik me ziekmelden? Ga ik het aangeven? Ga ik een pauze inlassen? Neem ik een uitkering? Kan ik in de ziektewet? Moet ik voor een intensievere therapie gaan? Is deze structuur helpend? Stel ik te hoge eisen aan mezelf? Stel ik niemand de teleur? De vragen en twijfels vliegen je om de oren. Er zijn denk ik een aantal dingen die je kan meenemen in hoe je dit aan wilt pakken.

Kies voor jezelf en voel je niet bezwaard. Het is helemaal niet gek of raar om je ziek te melden als je een eetstoornis hebt. Het hebben van een eetstoornis is immers niet niks. Je hebt tijd en energie nodig om te herstellen en die tijd mag je ook nemen. Het is niet nodig om je daar heel schuldig over te voelen.

Zelf schaamde ik me soms wel een beetje voor m’n eetstoornis of ik vond dat ik me maar aanstelde. Hierdoor loog ik wel eens over hoe het met me ging. Ik melde me ziek met een smoesje of spijbelde van school. Doe dit niet, want je schiet er niks mee op. Eerlijkheid duurt het langst. Als mensen niet weten dat er iets speelt en je mist van alles kan dat echt voor problemen zorgen. Bovendien voelt het voor jezelf ook niet echt goed. Je bent niet de eerste en niet de laatste persoon met een eetstoornis, mensen zullen dat heus wel begrijpen. Je kan er maar beter eerlijk over zijn, daar help je jezelf mee. Je zal merken dat mensen veel begripvoller zijn dan je misschien denkt en je ook graag willen helpen. Samen komen jullie hier uit.

Daarnaast is het niet zo dat je meteen met alles hoeft te stoppen. Zo ben ik zelf op gegeven moment een niveau omlaag gegaan op de middelbare school. Ook kan je kijken of je wat minder lessen kan doen of wat meer tijd mag voor sommige opdrachten. Ook op werk is er vaak wel een hoop mogelijk. Misschien kan je tijdelijk wat andere taken uitvoeren of wat minder uren werken.

Toch besloten dat je nu even al je tijd en energie in je herstel wilt stoppen? Dat is helemaal oké en begrijpelijk. Ik heb dat ook gedaan. Misschien voelt het alsof je een enorme achterstand gaat maken en kansen mist, maar dat is niet zo. Je mist juist kansen door die eetstoornis en door de herstellen creëer je weer nieuwe kansen. Of je nou een jaartje of langer meer doet over je studie zal op het hele leven niet zo veel uitmaken. Of jij wel of niet lekker in je vel zit en gezond bent maakt wel uit!

Last but not least en eigenlijk wat we bijna altijd zeggen: Praat er over. Blijf niet alleen met je problemen zitten. Je bent niet verplicht om het te delen op werk of school, maar het kan je wel ontzettend veel helpen. Ook kan het fijn zijn om samen met de mensen om je heen na te denken en te praten over wat de opties zijn. Je staat er niet alleen voor.

fotografie: pexels