Wat dieren ons leren

Dieren kunnen een positief effect hebben op mensen. Daarom is het ook niet zo gek dat dieren ook in de zorg worden ingezet. Denk aan therapie met paarden of hulphonden, maar ook in verpleeg- of ziekenhuizen worden huisdierbezoeken georganiseerd om vrolijkheid en afleiding te brengen. Niet alleen zijn huisdieren gezellig, maar we kunnen ook veel van ze leren. In deze blog deel ik mijn ervaring over wat dieren ons leren.

Zelf heb ik nooit echt huisdieren gehad zoals een hond of een kat. Niet toen ik thuis woonde en ook niet toen ik op mezelf ben gaan wonen. Zowel mijn vader als ikzelf zijn namelijk allergisch voor de meeste dieren. Dat vond ik altijd super jammer, want ik was en ben nog altijd gek op dieren. De hond van de buren of de kat van m’n vriendin werd dan ook met alle liefde geaaid en geknuffeld waarna ik met een neus vol snot en knalrode ogen weer thuis kwam. Goed douchen en een koud washandje op m’n ogen kon het leed weer wat verzachten, maar ik bleef vaak nog wel even snotterend rondlopen.

Tegenwoordig heb ik gelukkig allergiepillen als ik op bezoek ga bij iemand met een huisdier. Dat scheelt toch ook wel een hoop, want zo’n dier gewoon negeren en dus niet aaien is iets dat mij nog altijd niet lukt, haha. Het is ook wel echt nodig, want als ik net wat minder weerstand heb, kan ik het echt benauwd krijgen en helemaal huiduitslag krijgen. Je voelt je gewoon een soort van ziek.

Het grote geluk dat ik op een gegeven moment wel had was dat mijn moeder besloot om een paard te kopen. Die heeft ze nog steeds, Tika heet ze. M’n moeder woont nu aan de andere kant van Nederland, maar toen mijn ouders net gescheiden waren heb ik een hele tijd samen met mijn moeder gewoond. Ik was dan ook heel vaak bij Tika te vinden. Zeker in de tijd dat ik niet zo lekker in m’n vel zat kon Tika echt voelen als een veilige haven. Ze betekent nog altijd ontzettend veel voor me, al kan ik niet meer zo vaak langskomen. Als ik er dan ben kan ik echt even onthaasten wanneer ik op haar rug door de bossen hobbel of gewoon even aan haar manen kan ruiken.

De kracht van een frisse neus halen

Als ik een slechte dag had zei m’n moeder vaak: “Kom, we gaan even een ritje met Tika maken.” Even naar buiten, even uitwaaien, even je hoofd leeg. Mij psycholoog had me ook al verteld hoe goed het was om buiten te wandelen. Even in contact zijn met de natuur en je lijf kan je echt weer helpen aarden. Even helemaal niks hoeven, alleen maar zijn en ademhalen. Iets dat ik ook herken vanuit mijn tocht in Nepal. De stappen die je zet zijn als een soort cadans. Wandel-meditatie. Nou goed, je kan het zo groot, klein, zweverig of nuchter maken als je zelf wilt, maar puntje bij paaltje is dat het goed is om buiten te komen. Al gaat het maar om de vitamine D!

Of ik nou op Tika reed of naast haar liep, het was goed om even buiten te zijn. Wanneer je een dier hebt dat uitgelaten moet worden doe je dit natuurlijk al automatisch en hoewel je er soms echt geen zin in hebt kan het onwijs goed voor je zijn om even een blokje om te gaan. Tika woont misschien niet meer in Den Haag, maar gewoon een strandwandeling doet me ook al goed. Muziek uit en gewoon het geluid van mijn omgeving tot me nemen. M’n gedachten voorbij laten waaien als de wolkjes die ze zijn.

Ook beweging op zichzelf is natuurlijk goed voor je. Voldoende bewegen op een dag betekent niet dat je elke dag keihard moet sporten. Beweging is bijvoorbeeld ook aan yoga doen of een wandeling maken. Het is goed voor je lijf en wanneer je letterlijk lekker in je vel zit zorgt dat automatisch voor een wisselwerking met je hoofd (en andersom, natuurlijk). Een dier kan je echt wat meer aansporen om dit ook daadwerkelijk te doen, maar ook zonder dier kan dit heel goed. Let wel op wanneer je last hebt van bewegingsdrang, het moet geen slechte gewoonte worden.

Het belang van fysiek contact

Het ging me niet alleen om het buiten zijn en de beweging. Nee, naar Tika gaan had ook iets anders magisch over zich heen. Het werkte en werkt enorm kalmerend om haar te aaien en knuffelen. Ik ben niet de enige die dat ervaart bij een dier. Dit onderzoek toont bijvoorbeeld aan dat mensen met een kat ervaren dat het aaien van hun kat een positieve invloed heeft op hun gemoedstoestand. Dat is niet zo gek. Ik denk dat we allemaal wel eens ervaren hebben hoe rustgevend het kan zijn om een dier te aaien.

Zou het dan ook zo werken bij mensen onderling? Zeker wel. Dit is echt iets dat je van dieren kan leren. Fysiek contact kan enorm heilzaam zijn. We verlangen niet voor niks wel eens naar een knuffel of een aai over de bol. Dit kan echt heel veel voor je doen. Toch is het soms lastig om daarom te vragen. Het voelt soms een beetje gek of raar, maar dieren bewijzen maar weer dat het helemaal niet gek of raar is. Het is een heel menselijke behoefte.

Controle loslaten en vertrouwen houden

Een aantal keer ben ik op vakantie gegaan naar IJsland. Met een kudde van 100 paarden en 20 ruiters trokken we door het woeste binnenland van IJsland. Daar leerde ik me echt over te geven aan de situatie. Ik heb het op momenten ontzettend eng gevonden en durfde niet altijd verder. Zeker niet als de paarden wat wilder of het landschap wat ruiger werd, maar ja, je los rukken van de kudde of in de middle of nowhere afstappen was geen optie. Wanneer we door een rivier moesten riep onze gids: “Hou gewoon de manen vast en laat het paard zelf de weg vinden.“

Nou, de weg die het paard koos was in mijn ogen lang niet altijd de beste en veiligste weg. Hier leerde ik om vertrouwen te hebben, me goed vast te houden, me mee te laten voeren en toch te genieten van de rit. Ik wilde graag alles onder controle hebben, maar hier moest ik dat toch echt loslaten. De controle aan iemand anders geven. Hoe meer ik aan het paard zou proberen te sturen hoe groter de kans dat deze zou struikelen. Hij vindt z’n weg wel. Als ik maar blijf zitten. Heb vertrouwen, een dier weet vaak heel goed wat hij doet.

Hoewel dit de les is die ik er uiteindelijk uit heb weten te halen betekent dat niet dat ik daar niet heb zitten huilen van angst. Er waren momenten dat ik echt niet langer op vakantie wilde zijn. Daar kwam bij kijken dat ik echt diep in mijn eetstoornis zat. Ik zat helemaal niet lekker in mijn vel. Ik kan me nog altijd wel schuldig voelen, omdat ik de mensen met wie ik op vakantie was heb opgezadeld met mijn gedrag. Ik kan er alleen niks meer aan doen, dus het is ook belangrijk om het los te laten. Later ben ik nog eens naar IJsland gegaan om de mislukte vakantie ‘recht te zetten’. Hoewel ik toen ook bang was, was het een groot succes. Ik voelde me sterker en heb de lessen van toen mee kunnen nemen. Wees niet te streng voor jezelf, want het is een leerproces. Wat nu niet lukt zegt niks over morgen.

Alleen kalmte kan u redden

Als ik heel eerlijk ben vind ik paardrijden best een beetje eng. Ik ben niet zo’n dappere dodo als je misschien zou denken. Ik ben een onwijze control freak en een dier is toch iets dat niet helemaal te controleren valt. Toch vind ik het aan de andere kant ook ontzettend leuk om te doen. Het was noodzakelijk om mijn angsten onder ogen te komen en daar toch een bepaalde rust in te vinden. Een paard voelt het als jij zenuwachtig en onzeker wordt, volgens mij geldt dat voor alle dieren wel.

Zorgen dat ikzelf rustig bleef deed ik bijvoorbeeld door zachtjes liedjes te zingen op het ritme van Tika’s hoeven. Ook diep ademhalen en goed in het zadel gaan zitten zorgde voor een zelfverzekerder gevoel. Dit is iets dat ik ook kon inzetten bij paniekaanvallen. Liedjes zingen, goed ademhalen vanuit je buik en echt bewust voelen waar je zit of staat, je zwaar maken, zorgt ervoor dat je je ook steviger en sterker voelt. Als een boom die met z’n wortels die in de aarde staat.

Voor alsnog was het dan geen voorwaarde dat een rit op Tika vlekkeloos verliep. Ze wil zelf ook nog wel eens onzeker zijn, ergens niet langs durven of plots wegspringen. Ook kan ze wel een beetje kribbig zijn in de omgang. Boos worden heeft dan geen zin. Daarmee zit je elkaar namelijk alleen maar meer op te fokken. Het is zo belangrijk om de rust te bewaren. Een paard reageert immers ook alleen maar op zijn of haar instinct en het is aan jou om een goede leider te zijn en in ieder geval te doen alsof je zeker bent van je zaak. “Alleen kalmte kan u redden.” Zegt mijn oma altijd en zo is dat. 

Dit is mijn ervaring. Voor mij gold dat ik veel van Tika als paard zijnde heb geleerd, maar veel mensen hebben natuurlijk ook een positieve ervaring met andere dieren. Ik ben dan ook ontzettend benieuwd naar jouw verhaal. 

Wat leren dieren jou?