Wat doe jij als je eet?

Elke ochtend start ik met mijn ontbijt achter mijn computer terwijl ik de herhaling van Goede Tijden Slechte Tijden terugkijk. Het maakt deel uit van mijn ochtendritueel, behalve in het weekend. In de middag eet ik ook achter mijn computer, terwijl ik aan het werk ben, en in de avond eet ik meestal samen met mijn vriend op de bank, terwijl we een serie of documentaire kijken. Dat is waar ik me prettig bij voel, maar dat geldt niet voor iedereen. Wat doe jij als je eet?

We zijn allemaal anders

Terwijl de één graag aan een gedekte tafel eet, eet de ander misschien liever op de bank voor de tv. Eten kan je samen of alleen doen, gehaast of op je gemak, onderweg, thuis of in een restaurant. We hebben allemaal onze eigen gewoontes en manieren, die ook weer kunnen wisselen. Wat mij betreft is er niet per se een goed of fout in, behalve wat goed of fout is voor jou persoonlijk. Toen ik een eetstoornis had was dat wel anders dan het nu is.

Ik wil niet dat mensen me zien

In de tijd dat ik een eetstoornis had at ik het liefst alleen. Ik vond het vaak ongemakkelijk als andere mensen erbij waren, omdat ik bang was dat ze een oordeel zouden hebben over hoe, wat en hoeveel ik at. Ik kon heel onzeker zijn over dingen waarvan ik achteraf wel kan zeggen dat het gewoon normaal was. Los van dat het niet gek is, is een ander is daar heus niet zo mee bezig. Toch voelde ik me er door mijn eetstoornis maar ongemakkelijk over.

Aan de andere kant had ik ook wel echt gewoontes rondom eten die vanuit mijn eetstoornis kwamen waarvan ik niet wilde dat andere mensen ze zagen. Bijvoorbeeld het te weinig willen eten, waarvan ik bang was dat mensen er iets van zouden zeggen, maar ook als ik een dag met eetbuidrang had. Hoewel ik niet aan die drang wilde toegeven, werd ik toch ongemakkelijk van mensen om me heen. Ook gaf ik soms deels toe aan die drang. Dit hield voor mij vooral in dat ik heel onregelmatig, vreemde producten op vreemde tijden at, maar voor m’n gevoel toch niet te veel at om te ‘moeten’ compenseren.

Ik wilde wat eten betrof het liefst gewoon mijn eigen gang kunnen gaan. Hoewel dat voor m’n herstel niet altijd het beste was, zorgde het wel voor de minste spanning. Logisch, want op de korte termijn geeft toegeven aan je eetstoornis ook meer ontspanning dan stress, maar op de lange termijn is het natuurlijk niet wat je wilt. Die spanning moet je op gegeven moment ook aangaan en wat dat betreft kon het me juist heel erg helpen om wél mensen om me heen te hebben, wetende dat niet ik, maar mijn eetstoornis ze liever niet in de buurt had. De kans dat ik toe zou geven aan de eetstoornis was een aanzienlijk stuk kleiner als ik niet alleen was.

Eten voor de tv of computer

Net als vandaag de dag at ik veel achter mijn computer. Hoewel ik me daar nu prima bij voel, was het iets dat ik van mijn therapeut juist een beetje af moest leren. Het feit dat ik veel achter mijn computer, of terwijl ik met iets anders bezig was, aan het eten was zorgde er namelijk ook voor dat ik vaak te snel en onbewust at. Zeker toen ik een eetstoornis had kon dit ervoor zorgen dat ik me vaak onvoldaan voelde, wat in mijn geval weer eetbuien triggerde. Daarom kreeg ik opdracht om mindfulness oefeningen rondom eten te doen en echt een bewust moment te creëren van mijn eetmoment. Echt er even voor gaan zitten, aan tafel, zonder afleiding. Het ervaren.

Dit zorgde er inderdaad voor dat ik meer voldaan was na het eten, wat fijn was om te merken. Weer een klein stukje dat bijdroeg in mijn strijd tegen eetbuien. Aan de andere kant was het voor mij ook niet realistisch om daar altijd zo de tijd voor te nemen. Ik kon het toen even goed gebruiken en het heeft zeker ook voor een stukje bewustwording gezorgd, maar nu ervaar ik dat ik weer prima zonder kan en me daar eigenlijk ook wel goed bij voel. Hoewel ik aan de andere kant ook wel heel erg kan genieten van bewust eten. Iets dat ik meestal nog in een restaurant ervaar of als je lekker buiten in het zonnetje kan eten, als het eetmoment net even wat specialer is en je er wat meer de tijd voor neemt.

Aan de andere kant kan eten achter de pc of voor de tv natuurlijk ook voor een beetje afleiding zorgen. Zeker wanneer je eten heel lastig vindt en het veel vervelende gedachtes en gevoelens oproept. Zet een leuk programma op, een toffe film of fijne muziek. Dat maakt het moment misschien weer ietsje makkelijker. 

Elke hap laten tellen

Wat bewust eten betreft kan je natuurlijk ook helemaal de andere kant op schieten. Zo onbewust als ik kon eten in de tijd dat ik boulimia had, zo bewust deed ik dat toen ik anorexia had. Het staat overigens niet vast dat het bij iedereen met die bepaalde eetstoornis zo werkt, maar voor mij was dat wel zo. In de tijd dat ik anorexia at, at ik mega bewust. Ik sneed mijn brood in wel duizend stukjes en kon uren doen over mijn avondmaaltijd. Dat is natuurlijk wel het extreme tegenovergestelde en ook niet iets gezonds.

Los van dat zo ontzettend langzaam eten op sociaal gebied heel ingewikkeld is, voedde het ook mijn eetstoornis. Door de focus er zo op te leggen maakte ik m’n eten iets ontzettend groots. Dat maakte het ook wel overweldigend. Bovendien had ik als doel om sneller vol te zitten als ik langzamer zou eten en daardoor dus te weinig te eten. Het was altijd met het obsessieve doel om af te vallen in mijn achterhoofd. Toen ik de deeltijd groepsbehandeling terecht kwam werd er dan ook een tijdslimiet gesteld aan hoe lang je over je eten mocht doen. Afkijken van hoe snel andere mensen aten heeft me in die tijd ook wel geholpen.

Het moet perfect

Het is een gewoonte van mijn om te plassen voordat ik moet eten. Het lijkt een beetje hetzelfde reflex als dat je net je nagels hebt gelakt en dan ineens naar de wc moet en met natte nagels je broek open moet zien te maken. Grote kans dat je de hele tijd al een beetje moest plassen, maar er dan ineens op gaat letten, omdat je het niet wil. Dat heb ik met eten dus ook. Eten terwijl ik moet plassen vind ik heel vervelend, dan kan ik gewoon niet ontspannen zitten en genieten van mijn eten.

In de tijd dat ik een eetstoornis had had ik veel meer van dit soort gewoontes. Bijvoorbeeld, als ik dan ging eten en tv wilde kijken, moest ik wel iets kijken dat ik echt leuk vond en mocht er niet op dat moment reclame zijn. Anders vond ik het zonde. Ik moest hier echt van genieten. Hier helemaal mijn rust in kunnen vinden. Anders was het verspilde tijd en verspilde calorieën. Dat kon voor heel veel spanning zorgen, waardoor ik me ontzettend rot voelde en misschien nog wel een eetbui erachteraan ging hebben.

Dat alles tijdens het eten perfect moet zijn is iets dat ik wel vaker terug hoor bij mensen met een eetstoornis. Niet iedereen heeft het en ook niet in dezelfde mate, maar het kan wel een rol spelen. Dat is natuurlijk best wel dwangmatig en het kan je onwijs beperken in je dagelijks leven. Soms gaat het door omstandigheden namelijk even niet zoals je had gepland, dat kan enorm triggeren en voor een heel onaangenaam gevoel zorgen, terwijl, wat zou er zo erg aan zijn als het niet perfect was?

Onderweg eten

Zelf heb ik er niet zo veel moeite mee om onderweg te eten, maar ik weet dat anderen dat minder prettig vinden. Eten in de trein, in de auto of lopend over straat. Het maakt misschien een verschil of het om een tussendoortje of om een complete avondmaaltijd gaat. Het ene is natuurlijk ook praktisch gezien makkelijker om onderweg te eten dan het ander, maar hoe zit het op mentaal gebied?

Ik vond het juist heel lastig om niet onderweg te eten. Een reisje met de trein stond bij mij gelijk aan een bezoekje bij de AH To Go. Op zich niks mis mee, maar wel als het eetbuien triggert of als je het gevoel hebt geen keuze te hebben. Soms was zo’n eetbui niet eens objectief gezien een eetbui, maar het gevoel van controleverlies bij een subjectieve eetbui is natuurlijk ook niet wat je wilt. Uiteindelijk gaan eetstoornissen veel vaker over hoe je je voelt dan hoe je je gedraagt, dus daarin mag je jezelf zeker serieus nemen. Vandaag de dag eet ik ook nog wel onderweg, maar alleen als ik daar echt trek of zin in heb of als het qua tijd het beste uitkomt, niet omdat ik het gevoel heb dat het moet.

Als je het niet prettig of zelfs lastig vind om onderweg te eten kan dit behoorlijk lastig zijn met een eetstoornis. Misschien doe je het niet expres, maar de kans dat het een excuus wordt om je tussendoortje of lunch over te slaan, omdat je nergens rustig kan zitten, sluipt er al snel in. Dat is echt iets om voor te waken. Voornamelijk voor jezelf. Als het echt niet lukt om onderweg te eten is het helemaal niet erg om dan wat eerder of later je tussendoortje te nemen, maar het zou ook een goede oefening kunnen zijn om dat tussendoortje wel eens onderweg te nemen.

Wat doe jij als je eet?

Heb jij bepaalde eetregels of dingen die je doet terwijl je eet? Eet je aan tafel? Moet alles perfect zijn? Eet je achter de tv? Eet je altijd onderweg? Eet je bewust of onbewust? Komt dit vanuit jouzelf of vanuit je eetstoornis? In beide gevallen kan je je afvragen: Wat heb ik er in? Wat is voor mij helpend, wat beperkt mij of wat staat me zelfs in de weg? Zou je het onderzoek aan willen gaan om het eens anders te proberen en te kijken wat dat voor je kan doen of wat voor gevoelens dat oproept?

Wat doe jij als je eet en waarom?