Ik heb geen honger, maar toch denk ik aan eten. De twijfel slaat toe. Heb ik nou toch honger, of niet? Maar bovenal: heb ik dit eten nodig en is het niet veel te veel als ik hieraan toegeef? Is dat eetbuidrang? Nee, niet per se. Heb ik dan gewoon zin in eten? Misschien wel. Maar moet ik dan ook eten? Ik weet het niet. Ik heb geen honger, maar kan niet stoppen met denken aan eten. Het beangstigt me een beetje. Als ik altijd maar zin heb in eten, zonder dat ik honger heb, is er dan iets mis met mij? Geeft mijn lichaam het niet goed aan en ga ik veel te veel eten als ik hieraan toegeef? Ben ik slecht, verkeerd, mislukt? De twijfels en oordelen vlogen me al om de oren, maar ik was er nog steeds niet uit wat ik met dit gevoel moest doen.
Heb ik een nep-eetstoornis?
Toen ik een eetstoornis had, was ik ontzettend veel met eten bezig. Ik bladerde alle blaadjes van de supermarkt door, ik keek naar kookprogramma’s, stond even stil wanneer ik langs de Albert Heijn liep, om intens te ruiken aan de vers gebakken broodjes. Ik kon niet stoppen met denken aan eten. Wat belachelijk eigenlijk, dacht ik. Iemand met een eetstoornis, op dat moment anorexia, die alleen maar met eten bezig is? Ik voelde me daardoor zwak, maar ik kon er niet mee stoppen. ‘Gelukkig’ at ik het in ieder geval niet, maar het beangstigde me wel. Alsof ik elk moment de schreef over kon gaan en door kon slaan. Alsof ik met eetstoornis en al door de mand zou vallen. Ik moest sterk zijn, anders had ik een nep-eetstoornis. Maar bovenal moest ik sterk zijn, omdat ik bang was om door te slaan, om te mislukken.
Meer dan een honger- en verzadigingsgevoel
Mijn honger- en verzadigingsgevoel was verstoord en onderdrukt. Ondanks dat ik mijn lichaam flink tekort deed, voelde ik niet echt honger meer. Maar mijn lichaam wist het maar al te goed: ik had eten nodig. En je lichaam houd je niet voor de gek. Kon ik het lichamelijk niet voelen? Dan ging het wel in mijn gedachtes zitten. En daardoor kon ik niet stoppen met aan eten denken. Het is eigenlijk heel goed dat je lichaam dit zo aangeeft. Dat het zegt: zorg voor mij! Maar mijn lichaam voelde niet als mijn vriend, maar als mijn vijand. Ik vertrouwde niet op mijn lichaam en het stond haaks op het doel dat ik vanuit mijn eetstoornis had gesteld: zo veel mogelijk gewicht verliezen.
Kan je ook mentale honger hebben als je geen ondergewicht hebt?
In de tijd dat ik anorexia en ondergewicht had, was deze mentale honger heel duidelijk merkbaar. Misschien juist omdat het in zo’n schril contrast stond met wat ik in werkelijkheid at. Toen ik boulimia ontwikkelde en een volgens het BMI gezond gewicht had, was deze enorme focus op eten er ook. Maar hij voelde ‘logischer’, omdat ik ook regelmatig eetbuien had en ik naast de eetbuien al wat completere maaltijden at. Ik ben gewoon een vreetzak en ik heb geen discipline, daarom denk ik de hele tijd aan eten, dacht ik. Maar zo zat dat niet. Ik deed mijn lichaam wel degelijk tekort en dat gaf het mij heel duidelijk aan.
Maar hoe kan het dan? Je gewicht was gezond, dus dan ben je niet ondervoed, toch?
Mijn gewicht was misschien volgens BMI gezond, maar dat betekende niet dat ik het niet enorm tekort deed. Je kan ook voedingstekorten hebben, zonder ondergewicht. Denk hierbij bijvoorbeeld ook aan a-typisch anorexia, maar ook toen ik boulimia had, at ik tussen de eetbuien door vaak niet voldoende, omdat de wens om af te vallen regelmatig sterk aanwezig was. Ook mijn eetbuien stilden niet mijn honger en voldeden niet aan mijn behoefte aan voedingsstoffen; maar ze vulden een leegte op en verdoofden emoties, terwijl ik met het compenseren mijn lichaam steeds een enorme klap bezorgde.
Mentale honger is niet alleen lichamelijk
Daarnaast was het zo dat ik ondanks mijn ‘gezonde’ gewicht, een hele hoop eetregels en verboden producten had. Ik was niet écht vrij in de keuzes die ik maakte en luisterde daarin meer naar mijn eetstoornis dan naar mijn eigen behoeftes. Wat dat betreft gaat eten over veel meer dan enkel het functionele voorzien in voedingsstoffen, maar geeft het ons ook een bepaalde voldoening. En als we die voldoening niet tegemoetkomen, blijven cravings aan ons trekken. Wanneer je je vol voelt, is dat een fysiek gevoel van verzadiging. Maar bij voldoening is het een mentaal gevoel van verzadiging. Eet daarom ook wat je lekker vindt en waar je zin in hebt. Die balans is belangrijk voor zowel je lichamelijke als geestelijke gezondheid op de langere termijn. Bovendien hoef je niet perfect te eten om gezond te zijn. Gezond zijn heeft immers ook zowel met fysieke als mentale aspecten te maken!
Wat moet je doen bij mentale honger?
Ontzettend veel heb ik bewust gezocht naar een vervanging voor het eten. Routines om mijn hoofd bezig te houden, wandelingen maken om niet te hoeven eten, kijken naar hoe andere mensen eten en daar haast plaatsvervangend van genieten. Het zijn allemaal trucjes van de eetstoornis om maar niet te hoeven eten waar jij wél behoefte aan hebt. Trucjes om niet alleen je lijf, maar ook je hoofd de mond te snoeren, terwijl ze jou allebei iets belangrijks willen vertellen. Als jij mentale honger ervaart, wil ik je graag de volgende tips geven:
- Eet waar je aan denkt
Bij mentale honger denk je waarschijnlijk vooral aan producten die je eigenlijk niet mag van jezelf. Dit is juist omdat je het jezelf ontzegt, terwijl je behoeftes hier wel liggen en je er voldoening uit haalt. Ik heb vaak geprobeerd om die honger dan te stillen met producten die veilig voelden, het liefst met zo min mogelijk calorieën, maar dat stilt de honger niet écht. Het voldoet niet aan jouw behoeftes, zowel fysiek als mentaal.
- Niet compenseren
Als ik dan toegegeven had aan de mentale honger en naar mijn behoeftes had geluisterd, sloeg de paniek toe. Ik braakte het weer uit of zorgde ervoor dat ik de volgende dag een stuk minder zou eten. Hiermee los je helaas niets op. Ze zeggen ook wel eens: rommelen is schommelen. En dat is niet enkel fysiek, maar zeker ook mentaal. Je brengt je lichaam alleen maar meer in de war, dus probeer echt niet te compenseren!
- Dit is niet voor altijd!
Ik kon het me destijds niet voorstellen, maar ik denk vandaag de dag helemaal niet meer de hele tijd aan eten. Mijn lichaam is rustig, kan op me rekenen. Mijn honger- en verzadigingsgevoel zijn hersteld. Het voelt misschien eng en overweldigend als jij midden in je eetstoornis zit, maar de mentale honger is niet voor altijd. Als jouw lichaam weer krijgt wat het nodig heeft, zullen de signalen ook stoppen, maar het ‘vertrouwen’ moet in zekere zin ook hersteld worden. Dat gaat niet over één nacht ijs, dus blijf volhouden. Het komt echt goed.
- Praat erover
Een ander kan het gevoel misschien niet van je wegnemen of direct een oplossing bieden, maar toch kan het helpen om erover te praten. Gewoon, om er even niet alleen mee te hoeven lopen, door wat steun te mogen ontvangen in moeilijke tijden. Maar door iets hardop uit te sprekenje maak je het ook tastbaar voor jezelf en dat helpt weer om het te relativeren. En misschien kan een ander – een hulpverlener bijvoorbeeld – je ook wel helpen, je geruststellen of samen met jou een plan maken.
- Kan ik te veel eten?
Nee, eigenlijk niet. Als je herstelt van een eetstoornis gelden andere ‘regels’. Bovendien zit bij ‘te veel’ of ‘te weinig’ vaak een enorm waardeoordeel wanneer je een eetstoornis hebt. Het kan zijn dat je wat aankomt als je meer naar je behoefte gaat eten, zelfs al heb je een gezond gewicht. Dit kan weer zakken, maar misschien ook niet en dat is ook oké. Lonneke schreef hier een heel mooie blog over: ‘Hoe ik mijn setpoint bereikte‘.
Bij eetbuidrang is het natuurlijk anders. Dan gaat het ook niet meer over mentale honger. Je kan wel last hebben van zowel eetbuidrang als mentale honger. Dit kan best verwarrend zijn. Mentale honger is een gezonde behoefte, terwijl eetbuidrang te maken heeft met gevoelens wegstoppen. Dit goed aanvoelen gaat met vallen en opstaan. Oordeel niet te hard en heb interesse in jezelf. Je leert jezelf steeds beter kennen.
Geef je lichaam wat het nodig heeft!
Deze blog kwam oorspronkelijk online in 2021
Kom bij Proud2Bme gratis en anoniem in contact met lotgenoten, ervaringsdeskundigen, psychologen en dietisten. Op ons forum kun je jouw verhaal delen en/of vragen stellen. Ook kan je dagelijks met ons chatten (de agenda vind je hier). Wij staan voor je klaar.
Geef een reactie