Toen ik zelf te maken kreeg met de hulpverlening was ik nog te jong om mij te beseffen wat ‘patiënt zijn’ eigenlijk betekent en wat voor rechten en plichten je hebt als patiënt. In de gezondheidzorg zijn een aantal wetten opgenomen die de patiënt en de zorgverlener beschermen. Op het forum lees ik geregeld terug dat leden zich geremd voelen in het vertellen van zaken tegen een hulpverlener omdat ze bang zijn dat dit weer bij anderen terechtkomt of dat er actie op wordt ondernomen. Informatie over wat precies wel niet mag kan daarover duidelijkheid scheppen.
Zowel in je werk als in je privéleven heb je te maken met recht. Het recht beschrijft hoe wij als samenleving met elkaar om moeten gaan. Het recht wat je hebt als patiënt en hulpverlener heet gezondheidsrecht. Twee van de grootste en belangrijkste rechten voor patiënten in de gezondheidszorg en met name de psychiatrie zijn de Wet op de Geneeskundige Behandelovereenkomst (WGBO) en de Wet Bijzondere Opnemingen Psychiatrische Ziekenhuizen (BOPZ).
Wet op de Geneeskundige Behandelovereenkomst (WGBO)
Dit is één van de grootste wetten binnen het gezondheidsrecht. Het beschrijft de rechten en plichten van cliënten in de zorg. Hieronder vallen een heel aantal zaken, waarvan ik er een aantal die vooral voor bezoekers van Proud2Bme van belang zijn, hieronder zal bespreken.
1. Recht op informatie over de medische situatie
De cliënt heeft recht op dat hij geïnformeerd wordt over zijn medische situatie, dit moet de arts in begrijpelijke woorden vertellen en navragen of de cliënt het inderdaad heeft begrepen. Dit gaat bijvoorbeeld over de diagnose die een arts heeft gesteld of de bijwerkingen die een medicijn kan hebben. Beide moeten goed en duidelijk aan de patiënt verteld worden. Als een patiënt de informatie niet wil, dan houdt de arts hier zoveel mogelijk rekening mee.
De behandelaar hoeft echter niet altijd alles te vertellen. Als hij of zij denkt dat bepaalde informatie schadelijk is, zal hij die informatie achterhouden. Dit mag alleen als de behandelaar daarvoor hele dringende redenen heeft en dit moet hij dan eerst overleggen met een andere hulpverlener. Wanneer een cliënt wilsonbekwaam is en dus niet in staat is om zelf beslissingen te maken, zal de behandelaar de informatie geven aan een vertegenwoordiger van de patiënt zoals een ouder, broer, zus, kind of partner.
2. Toestemming voor een medische behandeling
Een medische behandeling is alleen mogelijk als de cliënt of een vertegenwoordiger van de patiënt er toestemming voor geeft. Alleen in een onhoudbare situatie is een gedwongen behandeling soms toegestaan. Een cliënt kan pas een goede keuze maken tot een behandeling wanneer deze daar ook goed over is geïnformeerd (zie punt 1). Een patiënt mag zich ook altijd weer terugtrekken in een behandeling. Tenzij er sprake is van een gedwongen opname.
3. Inzage in medische dossier
Iedereen die 12 jaar of ouder is, kan zijn eigen medisch dossier inzien. Je krijgt dan alleen de gegevens te zien die over jezelf gaan, zoals uitslagen van onderzoeken en operatieverslagen. Wanneer je zelf toestemming geeft kunnen familieleden ook je dossier inzien. Een hulpverlener mag inzage in het dossier eigenlijk niet weigeren, tenzij de privacy van een ander daardoor geschaad wordt.
Het medisch dossier moet 15 jaar bewaard blijven. Ook is het mogelijk om dingen te laten veranderen in je medisch dossier als ze feitelijk onjuist zijn en om dingen te laten verwijderen als je dit zelf wenst. Een verzoek voor verwijdering van een aspect uit het medische dossier of het gehele medische dossier duurt 3 maanden. Onder één van de volgende drie voorwaarden mag de artsen weigeren het dossier te vernietigen: je gegevens zijn nodig voor een verdere behandeling, de informatie over je dossier is van belang voor andere patiënten of je bent gedwongen opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis.
Andere regels binnen deze wet zijn het recht op vrije artsenkeuze, vertegenwoordiging van patiënten die niet zelf kunnen beslissen en het recht op privacy en geheimhouding van medische gegevens (beroepsgeheim).
Wet Bijzondere Opnemingen Psychiatrische Ziekenhuizen (BOPZ)
Deze wet beschermt de patiënt die te maken krijgt met dwang in de zorg. De wet geldt voor mensen die gedwongen zijn opgenomen en gedwongen een behandeling krijgen in de psychiatrie maar ook de zorg voor mensen met verstandelijke beperkingen en psychogeriatrie (dementie).
Een belangrijk uitgangspunt bij gedwongen opnamen is het ‘afwenden van gevaar’. Dit kan gaan om gevaar voor de persoon zelf, anderen of de omgeving. Alleen wanneer dat gevaar niet op een andere manier af te wenden is dan door een opname, kan de persoon zonder zijn eigen toestemming worden opgenomen. Als mensen gedwongen zijn opgenomen in een instelling, stelt de wet een behandelplan verplicht. Meer informatie over een gedwongen opname kun je lezen in deze blog.
Wanneer je opgenomen bent kunnen behandelaren zich ook beroepen op de BOPZ, bijvoorbeeld als er binnen een instelling een gevaarlijke situatie ontstaat. Om dergelijke situaties te verminderen of af te wenden, kan een instelling bepaalde middelen of maatregelen of dwangbehandeling toepassen.
Bron: rijksoverheid.nl
Geef een reactie