Het is je misschien al opgevallen: we hebben een aantal gastbloggers die samen zorgen voor meer diversiteit op onze site. Een eetstoornis discrimineert niet en dat willen we ook graag weerspiegelen in de blogs. Onze nieuwste gastblogger is Elisabeth Riphagen en we stellen haar graag aan je voor. Deze Nederlandse schrijfster heeft onder meer een aantal meeslepende romans en verhalen over Indonesië op haar naam staan. Bij het verschijnen van haar nieuwste boek, Het verborgen leven van Emma, werd bekend dat Elisabeth Riphagen decennialang gebukt is gegaan onder een eetstoornis.
We zijn enorm blij jou te mogen verwelkomen als gastblogger. Voor wie jou nog niet kent: wie ben je en wat doe je zoal in het dagelijks leven?
“Mijn naam is Elisabeth Riphagen. Ik ben getrouwd, heb vier volwassen kinderen en een zeer arbeidzaam leven achter de rug. Jarenlang heb ik in de tropen gewoond: ik woonde met mijn man in de binnenlanden van Indonesië. Terug in Nederland werden mijn man en ik pleegouder. Verdeeld over zes jaar hadden wij in ons gezin 23 kinderen, in leeftijd variërend van drie tot en met vijftien jaar. In Barneveld richtte Stephen Boonzaaijer Zorg- leefgemeenschap De Bondgenoot op en samen met zeven gezinnen zijn we hier gaan wonen. Hier wonen wij nog steeds. We ondersteunen mensen die in hun leven zijn vastgelopen en graag een poosje met ons mee willen leven. De laatste twintig jaar ga ik jaarlijks een paar weken met mijn man mee naar Indonesië. Mijn man heeft in de binnenlanden van Indonesië veel onderwijsprojecten, die hij begeleidt en ondersteunt. Zelf heb ik me beziggehouden met het opzetten van bibliotheken (zestig stuks) in arme gebieden. Het is jammer dat ik ziek geworden ben. In 2014 ben ik geopereerd aan borstkanker. Helaas was het al uitgezaaid naar mijn botten. Ik moest aan een morfinepomp en kon niet meer terug naar Indonesië. Mijn man doet het werk nu alleen.”
Je nieuwste boek, Het verborgen leven van Emma, is een aangrijpende roman over het leven van een vrouw die tientallen jaren leed aan een eetstoornis. Vanwaar dit thema?
“Anorexia is voor mij jarenlang een geheim item geweest, ik was er zelf slachtoffer van. Niemand wist van mijn eetstoornis. Zelfs mijn man en kinderen waren hiervan niet op de hoogte. Mijn kinderen hoorden het toen ze mijn boek lazen.
Aan de buitenkant zag je niets aan mij. Ik zag er niet ongezond dun uit. Veel mensen waren jaloers op mijn postuur en ik kon daar ook wel van genieten. In de tropen werd ik steeds magerder en uiteindelijk moesten wij repatriëren vanwege een acute hersenvliesontsteking. Zo rond mijn dertigste werd ik echt te mager. Toch werd ik nooit op mijn eetziekte aangesproken en dat verbaast mij tot op de dag van vandaag. Soms kwam de eetstoornis mij tien keer per dag bezoeken. Dus je kunt niet zeggen dat het niet veel voorstelde.”
Hoe reageerden je naasten toen bleek dat dit boek gebaseerd is op je eigen geschiedenis?
“Twee pleegdochters en een pleegzoon zeiden achteraf dat ze wel iets aan mij hadden gezien. Ik brak bijvoorbeeld koekjes in kleine stukjes. Of ze vonden dat ik vaak naar het toilet ging. Maar door mijn sterke, krachtige uitstraling viel dat weg.”
Heb je veel reacties ontvangen op Het verborgen leven van Emma?
“Ik heb meer dan honderd reacties gekregen op mijn boek. Hartverscheurende reacties, lieve reacties, trieste reacties en ook vrolijke reacties.
Zo belde er een oudere dame. Zij leed al dertig jaar aan een eetstoornis. Door het boek ging ze voor het eerst haar geheim met haar man delen. Wat denk je? Hij omarmde haar en bevestigde zijn grote liefde voor haar. Er kwam bij haar een waterval aan tranen los.
Een andere vrouw wilde niet met het geheim van haar eetstoornis begraven worden. Ze schreef in de laatste dagen van haar leven een brief aan een ieder die zij kende en deelde haar geheim. Hoewel ze doodging, had ze het gevoel dat ze aan een nieuw leven begon.
Weer een andere vrouw ontdekte door het boek een boosheid bij zichzelf die ze nooit kon verwoorden. Toen ze las over de grootmoeder in het boek, kon ze eindelijk haar boosheid benoemen. Het gaf haar een nieuw perspectief van leven.
Lezers ervaren het boek als gelaagd. Op vele lagen van het leven vinden lezers wel iets wat hen treft en tot nadenken brengt. Het verwondert mij zeer dat zoveel mensen een eetstoornis blijken te hebben en zich in het geheime leven van Emma herkennen.”
Een eetstoornis wordt vaak slecht onderkend bij volwassen vrouwen die op het oog goed functioneren: ‘Maar je hebt toch gewoon je werk en je gezin?’ Herken jij dat?
“Ik ben altijd maar doorgegaan. Je moest niet zeuren en vooral nooit triest in een hoekje gaan zitten. Als ik hieraan zou toegeven, dan betekende dat het einde van mijn leven.
In het milieu waarin ik ben grootgebracht moest je vooral niet zitten kniezen en klagen. Je bent of gezond of ziek. In ons gezin kon je niet ziek zijn. Je telde mee als je gezond was en je werd geprezen als je je inzette in de zaak. Wij hadden een zuivelwinkel aan huis. Als je ziek was, was je een kneusje en werd je niet gezien. Anorexia overviel mij en ik wist absoluut niet wat voor vreemd fenomeen dit was. Gaf ik mij over aan deze vreemde ziekte, dan leek mijn leven te stoppen. Ik telde niet meer mee. Ik zag dat aan mijn oom die bij ons in huis woonde: mijn oom had een handicap en was niemand.”
Het klinkt heel eenzaam om een eetstoornis jarenlang verborgen te houden. Wat gaf die eetstoornis jou dat het maar niet stopte?
“Ja, het was ook heel eenzaam. De eetstoornis gaf mij het gevoel dat ik er ondanks mijn negatieve zelfbeeld toch helemaal mocht zijn. Ik ben pragmatisch ingesteld en doordat ik er voor anderen was, kreeg ik het gevoel dat het oké was met mij. Het gaf mij de garantie om te mogen bestaan en te mogen leven. Mijn geest zweepte mijn lichaam steeds weer op.
Als de eetstoornis over mij kwam, wist ik dat ik op mijn hoede moest zijn. Dat ik vooral moest laten blijken dat ik een sterke meid was en niet verviel in radeloos en ellendig gedrag. Lukte dat, dan had ik de hele wereld overwonnen. Ik stond boven al mijn broers en de hele familie, want ik had iets groots verricht! Ik had een prestatie geleverd. Zonder eetstoornis kon ik er niet voor anderen zijn, kon ik er niet voor mezelf zijn en mocht ik er niet zijn van de wereld. Ik denk dat iemand met anorexia geen basis onder haar leven heeft! Zo voelde het tenminste bij mij. Zonder een eetstoornis zou ik in een groot, diep gat terechtkomen, zonder bodem. Ik zou verzwolgen worden.”
Wat zat er achter die eetstoornis?
“Achter mijn eetstoornis zat het diepe gevoel en het vreselijke weten dat ik niet de moeite waard was. Hoe kan je leven als je altijd het stemmetje in je meedraagt dat je een trut bent, een mislukkeling. Door mijn eetstoornis kon ik iets dat anderen niet konden: mezelf breken en mezelf weer lijmen. Hiermee stond ik boven al mijn broers en de hele wereld. Ik was iemand!”
Mezelf breken en mezelf weer lijmen? Kan je dat toelichten?
“Ik weet niet of degenen die aan eetstoornissen lijden deze quote herkennen? Met de eetstoornis was ik in staat om het spel van het leven te spelen. Ik was de baas van zowel mijn geest als van mijn lijf. Dat klinkt tegenstrijdig, want je bent verslaafd. Toch werkt het zo. Met het eten speelde ik baasje: dik of mager zijn, opbouwen of breken, met mijn geest lijmde ik alles wat kapot was weer aan elkaar.
Een voorbeeld. Mijn broers zeiden vaak: ‘Wat ben je toch mager.’ Dat vond ik fantastisch. Was ik te ver doorgeschoten met het breken (met hongeren of overeten) dan lijmde ik dit met mijn geest en bewustzijn weer aan elkaar.”
Heb je ooit gedacht: ik word niet meer beter, ik leg me erbij neer? En wat heeft jou dan toch geholpen om te herstellen?
“Nooit heb ik gedacht: ik stop ermee. Nooit heb ik gedacht: ik geef mijn portie aan Fikkie. Daar had ik te veel en te hard voor geknokt. Het mocht niet zo zijn dat alles voor niks was geweest.
Het was essentieel dat er een spirituele vriend was, een leermeester, die mij een andere dimensie van leven liet zien en ervaren. Op een dag kwam hij als predikant bij me langs. Hij kon goed luisteren en wat ik nooit eerder had gedaan: ik vertelde hem mijn geheim. Hij begreep me. Hij is heel belangrijk voor me geweest. Hij leerde mij tegenover het negatieve iets positiefs te zetten.”
Terugkijkend op je leven en je werk: waarvan zou je het liefst willen dat mensen jou onthouden?
“Als iemand die een barre woestijntocht heeft meegemaakt en er sterk en mooi is uitgekomen. Iedereen mag weten dat ik op een bizarre wijze aan anorexia heb geleden, dat de eetstoornis mij verlaten heeft en dat ik een sterke vrouw ben geworden. Kracht wordt in zwakheid volbracht.
De mensen zien mij als een vrolijke vrouw, met een open mind. Ik merk dat ook aan de sessies die ik geef, aan de moeders die ik help met hun puberdochters, met de meiden die anorexia hebben, aan de vioolstudente in mijn boek die dreigt dood te gaan maar haar viool weer oppakt en aan nog zoveel meer.”
Wat wil je met je gastblogs graag meegeven aan de lezers van Proud2bme?
“Positiviteit. Het is absoluut mogelijk om van een eetstoornis af te komen. Het vraagt alleen veel geloof in jezelf en in je lijf. Eén leren zijn met je lijf, het gesprek met jezelf aangaan.
Aan het eind van Het verborgen leven van Emma houd ik een pleidooi voor degenen die aan anorexia nervosa en/of boulimia lijden en hunkeren naar bevrijding.”
Dat pleidooi leest haast als de 10 geboden; prachtig! Welke spreekt jouzelf het meest aan?
“Degene die mij het meeste aanspreekt is: wees vriendelijk naar je eigen emoties en angsten en pas je niet aan. Het belangrijkste is: zoek iemand die echt kan luisteren en in wie je honderd procent vertrouwen hebt. Ik hoop dat iedereen die dit leest ook een keuze maakt!”
De blogs van Elisabeth kan je vinden via de tag ‘Elisabeth Blogt’.
Geef een reactie